Қ.А.Я САУИ АТЫНДАҒЫ Х АЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАЗАҚ - ТҮРІК УНИВЕРСИТЕТІ СӨЖ Бүиректік ұстама кезіндегі мейірбикелік қызметтердің алгоритмі Орындаған: Шынықұл Ерлан Шариатулла Балауса Тексерген: Каукешова Нұрсұлу

Жоспар I. Кіріспе II. Негізгі б ө лім 1)Б ү ирек ауруфымен ауры ғ ан нау қ асты к ү ту 2) Б ү ирек ауруларыны ң негізгі белгілері 3) З ә р б ө ліну б ұ зылыстары ж ә не оны ң т ү рлері 4) Қ уфы қ ты катетерлеу III. Қ орытынды IV. Пайдаланыл ғ ан ә дебиеттер

Бүирек пен з ә р шығару жолдары ағзадан зат алмасу кезіндегі ө німдерді шығарады ж ә не басқа да қызметтерді(су ж ә не минералды зат алмасуларын реттеу, адамның қан қысымының деңгейіне ә сер эту) орындайды. З ә р шығару жүйесі арқылы б ө ліну қажеттілігін қанағаттандырудың бұзылыстары науқастарда ә ртүрлі м ә селелердің туфындауфына ә келеді. Бүирек қалыпты жағдайда несет түзу мен б ө ладен басқа да қызметтер атқарады.Ол қызметтер қатарына: айналымдағы қан к ө лемін, кальций, фосфор алмасуфын, зат алмасудың барлық түрлерін, артериялық қысымды реттеу жатады.Осы қызметтің барлығы бүиректе үнемі жүріп жататын сүзілу, реабсорбция, секреция процестері арқылы жүзеге осады.

БҮЙРЕКТІК БҰЗЫЛЫС КЕЗІНДЕГІ НАУҚАСТЫҢ ШАҒЫМДАРЫ Зәр ұстамау Ісінулер Бел аймағындағы және бірден несет тоқтау кезіндегі қасаға үстіндегі аурысыну Дизуриялық құбылыстар Қызба Мәжбүрлік күйі Бүирек шаншуфы кезіндегі аурысынудың төменге қарай шатқа және аяққа берілуі Қан қысымы көтерілген кезде бастың аурыуфы, лоқсу, бас айналу

Бүирек ауруларының негізгі белгілері Бүирек және зәр жүру жолдарының әсіресе зәр шығару кезіндегі ауруфы Ісіну Зәр бөлудің бұзылуфы Белінің аурыуфы Терінің қышуфы Көз көруінің нашарлауфы Басының ауруфы Артерия қысымының жоғарылауфы

Ісінулер-таңертең көбінесе бетти панда болады, біртіндеп аяқтарға өтеді,кейде бүкіл денди тері асты қабатында жайылады.Плевра қуфысына су жиналуды гидроторакс, ал құрсаққа су жиналуды асцит деп атайды.

Зәр бөліну бұзылыстары және оның түрлері Дизуриялық құбылыстар.Жиі жиі зәр бөлудің поллакиурия деп атайды. Диурездің өзгеруі: А) Олиурия- зәр бөлудің азаюы (тәулігіне 500 мл-ден кем) Б)Диурездің 200 мл-ден кем болуфы анурия В) Полиурия- диурездің көбеюі ( тәулігіне 2 л-ден көп) Г) Никтурия- түнгі диурездің күндізгі диурезден босым болуфы Д) Изостенурия- бөлінген зәрдің тығыздығының өзгеруі

Зәр шығару жүйесі қызметінің бұзылуфына алып келетін қауіпті факторлар Тоңазу Ішімдік, шылым шегу Созылмалы аурулар, тістердің кариесе ұшырауфы Физикалық және психикалық күш түсуТұзды, азы тағамдарды шок тенты с қолдану

Зәр шығару жүйесі қызметінің бұзылуфына алып келетін қауіпті факторлар Дәрі-дәрмектерді бақылаусыз қолдану Мезгілге лайықсыз қолдану Кездейсоқ, тәртіпсіз, жыныстық байланыстар Еңбектегі зиянды жағдайлар Жыныс мүшелерінің гигиена сын сақтамау

1. Жедел дәрігерді шақыру 2. Физикалық, психикалық тыныштықты қамтамасыз эту 3. Бел аймағына жилы жилытқышты қою 4. Дәрігердің тағайындауфы бойынша 20 минутқа ыстық ванна жасау 5. Тағайындау бойынша дәрі-дәрмектер қолдануды қамтамасыздандыру 6 Науқастың жалпы жағдайына бақылау ұйымдастыру 7 Бүирек шаншуфы болған жағдайда дәрігерге дейін алғашқы көмек көрсэту туралы туфысқпандары мен әнгіме жүргізу Бүирек шаншуфы кезіндегі мейірбикелік іс- әрекет

Зәрдің еріксіз бөлінуі Зәрдің бөлінуін ұстамау және зәрді ұстай алмау болып ажыратылады.Зәрді ұстамау – зәр қуфықтан әрдайым тамшылап немесе панда -спанда білінбей ағып кетеді, өз бетімен бөлінеді. Зәрді ұстай алмау – зәр шығаруға қажеттілігі, қалауфы бар, бірақ науқас зәр шығаруды өз бетімен ұстай алмайды.

Зәрдің еріксіз бөлінуі кезіндегі мейірбикенің іс-әрекеттері Зәр қабылдағыш пен резеңке дәрет ыдысын беру 1 Зәр қабылдағыш пен дәрет ыдысының зарарсыздандырылуфы 2 Төсекті дайындау 3 Терінің күтімі 4 Ойылудың алдын алу 5 Киімін ауфыстыру 6

Ісінулерді анықтау Бүирек пен зәр шығару жолдарының ауруларында ағзада сұйықтық бөлінуі бұзылып, денди жиналуфы мүмкін. Ағзадағы жасырын ісінулер дене салмағының күрт үлкеюі және зәр бөлінуінің төмендеуімен білінеді. Жасырын ісінулер бар науқастарды жүйелі түрде салмағын 3 күнде 1 рет, бір уақытта – таңертең аш қарынға, қуфықты және ішектерді босатқанан соғ, барлық уақытта бір киімде өлшеп отыру керек. Дене салмағының грамға артуфының өзі жасырын ісінудің барин көрсетеді.

Су балансы анықтау Су балансы денегіміз- бұл бір тәулікте ағзаға егілген және ішілген сұйықтың мөлшері сол уақытта шығарылған зәп мөлшеріне сәйкес болуфы. Бұл шараның мақсаты ісіктің барин не жоғын анықтау және бақылау. Бұл зерттеуді жүргізу үшін зәр жинайтын 0,5 литр ыдыс және 3 литрлік зәр өлшейтін ыдыс дайындау керек.

Зәр сапасының өзгеруі Зәрдің түсі қалыпты жағдайда сарғыш Гематурия – зәрде қан аралас денег сөз. Егер зәрде қан панда бокса, тез дәрігерге хабарла. Сары труда – зәрдің түсі пива тәрізді. Зәрдің тығыздығы қалыпты жағдайда Зәрде қалыпты жағдайда белок болмайды, егерь зәрде белок бокса, оны протеинурия деп атайды. Лейкоциттер мен эритроците – қалыпты жағдайда көру алаңында біреу жарим ғана кездеседі.

Қуфықты катетерлеу Қуфықты катетерлеу уретралды катетер көмегімен жүргізіледі.Уретралды катетер – зәр шығару каналы арқылы қуфыққа жіберілетін түтікше.Катетер түрлері: резеңке (жұмсақ), темір (қатты), эластикалық (жартылай қатты).

Резеңке катетер – ұзындығы см, диаметрі 0,33 тен 10 мм дейін болатын резеәке түтікше. Катетердің соңы жабық, жанында сопақ тесігі бар (Нелатон катетер). Тиманның резеңке катетерінің ұшы тұмсық сияқты иілген. Темір катетер ұстағыш, өзек және тұмсықтан тұрады.

Қорытынды Бүирек – адам ағзасындағы ең маңызды мүше болып сана лады. Қазіргі таңда халық арасында бүирек ауруфы кең таралуда. Бүиректік ұстама - мұқият көмекті талап ететін патологиялық процесс. Мейірбике бүиректік ұстамамен аурыатын науқастарға ерекше күтім көрсэтуі керек. Дәрігердің нұсқауларын күнделікті орындап, әрбір емнің нәтижесін тіркеп отыруфы қажет. Кез келген аурудың емі болады. Сол емді тиісті дәрежеде тағайындау дәрігердің міндеті бокса, оны жүргізу мейірбикенің міндеті. Сондықтан да бүиректік ұстама кезінде мейірбикелік көмектің маңыздылығы өте жоғары.

Пайдаланылған әдебиеттер Муратбекова С.К. « Мейірбике ісінің негіздері» Астана 2005 жил Ғ. М. Елікбаев Клиникаға кіріспе Түркістан 2013 жил А.Г.Чижа «Манипуляции в сестринском деле» Ростов 2012 жил Санов С. Науқас адамдарды жалпы күту Қарағанды 2013 жил