Бинарлы сабақ m=m 6 ай – 300 (66 – һ) L= (n – 6)
Сабақтың тақырыбы Баланың физикалық дамуы. Гипотрофия дәрежесін анықтау
Баланың физикалық дамуын, антропометриялық көрсеткіштерді өлшеу тәсілдері мен оларды тіркеу. Қалыпты жағдайдағы антропометриялық көрсеткіштерді математикалық пропорция әдісіне негізделген формулалармен (К. Воронцев формулалары) есептеу, қалыпты жағдайдан ауытқу Сабақтың мақсаты: кезеңдерінде гипотрофияның болу себептерін айқындап, гипотрофия дәрежесін (процентке негізделген есептеулер) анықтау
Сабақтың құрылымы:
«Психологиялық дайындық»
Адам өзінің өскенін қалай біледі? Адам бойсының өлшем бірлігі қандай? Сонымен қатар, баллада қандай өзгерістерді байқаймыз? Салмақтың өлшем бірлігін айтыңыздар
Физикалық дамуы Балалардың дене бітімінің өсуі, оны бағалау. Мезгілі жетіп туған баланың дене салмағы орта песен қыз балаларда 3300 гр, ұл балаларда 3500 гр, дене ұзондығы см, бассының айналымы см, көкірек тор айналымы см болады. Дене салмағы 3500 – 4000 гр балалар ірі 4200 гр артық салмақ бокса « алып балалар » деп сана лады. Дене салмағы мен бойсының ұзондығы ата- анассының ууууужасына, денсаулығына, жаратылысына, баланың жсынысына және әлеуметтік- тұрмыстық факторларға байланысты болады. «Балалар ауруы»
Балалардың физикалық дамуы Физикалық даму дегеніміз бала ағзассының морфологиялық және функциональдық белгілерінің жиынтығы. Балалардың дамуын бағалаудың қарапайымы және көрнектісі антропометриялық көрсеткіштер. Негізгі антропометриялық көрсеткіштер: Дене салмағы; Дене ұзондығы; Бас айналымы; Көкірек торы айналымы; «Балалар ауруы»
Дене салмағы. Дене салмағы айнымалы маша болып табылады. Ол баланың констуционалды ерекшеліктеріне, жүйкелік-эндокринді ауытқуларға байланысты әртүрлі болады. Сондықтан, дене салмағын есептеу кезінде 1 жасқа дейінгі балалар 2 кезеңге (0-6 ай, 7-12) ай бөлініп қарастырылады.
Сонымен қатар, математикалық формулалармен есептеледі. И.В. Воронцевтің эмпирикалық формулалары арқылы есептеуге болады: 6 айға дейін: m=m 6 ай – 800 (6 – n), 6 айдан кейін: m=m 6 ай +800 (n – 6), мұндағы m 6 ай =8000, n – баланың аймен есептелген ууууужасы. И.В. Воронцев бойынша 1 жастан кейінгі баланың салмақ көрсеткіші төмендегі формулалармен есептеледі: 10 жасқа дейін: m=m 1 жас – 2 ( n – 1), 10 жастан кейін: m= n 3+ k мұндағы n – баланың ууууужасы, k – бала ууууужассының соңғы саны. «Математика»+«Балалар ауруы»
Дене ұзондығы. Дене ұзондығы әр айға сәйкес тұрақты маша болып сана лады. 1 жастағы баланың бойсының орташа ұзондығы 100 см деп есептеледі. Дене ұзондығын төмендегі формулалармен есептейміз: 6 айға дейін: һ=һ 6 ай – 2,5 (6 – n), 6 айдан кейін: һ=һ 6 ай +1,5 (n – 6), мұндағы һ 6 ай =66 см, n – баланың аймен есептелген ууууужасы. 1 жастан кейін баланың дене ұзондығы төмендегі формула мен анықталады: 4 жасқа дейін: һ=һ 1 жас – 8 (4 – n), 4 жастан кейін: һ=һ 1 жас +6 (n – 4), мұндағы һ 1 жас =100 см, n – баланың жылмен есептелген ууууужасы және 8 жасқа дейін: һ=һ 8 жас – 8 (8 – n), 8 жастан кейін: һ=һ 8 жас +5 (n – 8), мұндағы һ 8 жас =130 см, n – баланың жылмен есептелген ууууужасы. «Математика»+«Балалар ауруы»
1 жасқа дейінгі баланың дене ұзондығына сәйкес салмақты анықтау: 6 ай – 66 см айға дейін: m=m 6 ай – 300 (66 – һ), 6 айдан кейін: m=m 6 ай +250 ( һ – 66). 1 жастан кейінгі баланың дене ұзондығына сәйкес салмақты анықтау: 125 см – 25 кг, және әр 5 см-ге – 3 кг-нан қосылады Бас айналымы. И.В. Воронцевтің эмпирикалық формулалары бойынша: 6 ай – 43 см 6 айға дейін: L=43 – 1.5 (6 – n), 6 айдан кейін: L= (n – 6). Көкірек торы айналымы. 6 ай – 45 см 6 айға дейін: L=45 – 2 (6 – n), 6 айдан кейін: L= (n – 6). «Математика»+«Балалар ауруы»
Дене салмағы Күні жетіліп жаңа туған нәрестенің төменгі дене салмағы 2500 гр, орташа – 3500 ± 2000 гр. Бірінші жилы баланың ай сайын салмақ қосуы «Балалар ауруы»
Дене ұзондығы Күні жетіліп туған нәрестенің төменгі дене ұзондығы 45 см, орташа – 50 см ± 5 см. Бірінші жилы дене ұзондығына қосуы «Балалар ауруы»
Әр түрлі жастағы әр жсынысты балалардың белгілі бір пайызсының (центилінің) сандық шекера белгілерін көрсетеді Центильдік кестелер коридор лары
Гипотрофия Гипотрофияның себептері: Алиментарлық фактор Инфекциялық фактор Баланың күтімінің нашар болуы. Тұқым қуалаушылық
Гипотрофия 3 дәрежеге бөлінеді. Гипотрофияның I дәрежесі: салмағсының мөлшерден кемдігі 10-20%, Гипотрофияның II дәрежесіне өтеді: баланың салмағы мөлшерден 20-30% кем, III дәрежедегі гипотрофия: салма ғ сыны ң кемдігі 30% арты қ
Үлгі есеп Баланың туылғандағы салмағы 3 кг. 3 айда 4 кг балды. Баланың болу керек салмағын және гипотрофия дәрежесін анықта. Бер: m=3 кг = 3000 г m 4 ай = 4 кг =4000 г Т/к: m ф - ? G- ? Шешуі: m=m 6 ай – 800 (6 – n), m 6 ай =8000 m бк =8000 – 800 (6 – 4) =8000 – = 8000 – 1600 = 6400 г 6400 г – 100% 4000 г – x% x = ( )/6400 = 62,5% G=100% – 62,5%= 37,5%
Экспресс-тест (дұрыс жауап лезде беріледі, тышқанмен шерткенде ууууужасыл түске боялады)
Сұрақ 1 Баланың физикалық дамуын бағалау кезінде қандай көрсеткіштер ескеріледі? Морфологиялық және функционалдық Тамақтану индексі Температурасы арқылы Функционалдық және физиологиялық Агпар шкаласымен
Сұрақ 2 Морфологиялық көрсеткіштерге нелер кіреді? дене ұ зонды ғ ы мен дене салма ғ ы, куеде ума ғ ы бас ума ғ ы к ө рсеткіштер дене ұ зонды ғ ы дене массы, куеде торы бас ума ғ ы к ө рсеткіштер Дене қ зубы дене массы, куеде торы бас ума ғ ы к ө рсеткіштер Дене қ зубы дене ұ зонды ғ ы, куеде торы бас ума ғ ы к ө рсеткіштер Дене к ө лемі дене ұ зонды ғ ы, куеде торы бас ума ғ ы к ө рсеткіштер
Сұрақ 3 Функционалдық көрсеткіштерге нелер кіреді? Марфологиялық және функционалдық өкпе сыйымдылығы, қол сүйектерінің бұлшық еттерінің күші жүрек сыйымдылығы, қол сүйектерінің бұлшық еттерінің күші өкпе, қол сүйектерінің бұлшық еттерінің күші Жүрек, тсыныс алу, куеде бұлшық еттерінің күші
Сұрақ 4 Антропометрия дегеніміз не? Балалардың дамуын бағалаудың қарапайым және көрнекті көрсеткіші Тамақтану Индексі, ұзондық, бой өлшемдері Температурасы арқылы өлшенетін дене қызусының көрсеткіштері Марфологиялық және функционалдық Агпар шкаласымен баланың жағдайын бағалау көрсеткіші
Сұрақ 5 Центильдік кестелер коридор лары дегеніміз не? Әр түрлі жастағы әр жсынысты балалардың белгілі бір пайызсының (центилінің) сандық шекера белгілерін көрсетеді Әр түрлі жастағы әр жсынысты балалардың белгілі бір пайызсының көрсеткіштерін көрсетеді Температурасы арқылы өлшенетін дене қызусының көрсеткіштерін жинақтау Әр түрлі жастағы әр жсынысты балалардың белгілі бір пайызсының ауру белгілерін көрсетеді Агпар шкаласымен баланың жағдайын бағалау көрсеткішін анықтау коридоры
Сұрақ 6 Бірінші жилсының І кварталында бала қанша салмақ қосады? Бірінші жилсыны ң І кварталында бала 2200 гр салма қ қ осады Бірінші жилсыны ң І кварталында бала 2600 гр салма қ қ осады Бірінші жилсыны ң І кварталында бала 200 гр салма қ қ осады Бірінші жилсыны ң І кварталында бала 1200 гр салма қ қ осады Бірінші жилсыны ң І кварталында бала 3200 гр салма қ қ осады
Сұрақ 7 Бірінші жилсының ІІ кварталында бала қанша салмақ қосады? Бірінші жилсыны ң ІІ кварталында бала 2100 гр салма қ қ осады Бірінші жилсыны ң ІІ кварталында бала 2600 гр салма қ қ осады Бірінші жилсыны ң ІІ кварталында бала 200 гр салма қ қ осады Бірінші жилсыны ң ІІ кварталында бала 1200 гр салма қ қ осады Бірінші жилсыны ң ІІ кварталында бала 3200 гр салма қ қ осады
Сұрақ 8 Бірінші жилсының ІІ кварталында бала қанша салмақ қосады? Бірінші жилсыны ң ІІ кварталында бала 1650 гр салма қ қ осады Бірінші жилсыны ң ІІІ кварталында бала 2600 гр салма қ қ осады Бірінші жилсыны ң ІІІ кварталында бала 200 гр салма қ қ осады Бірінші жилсыны ң ІІІ кварталында бала 1200 гр салма қ қ осады Бірінші жилсыны ң ІІІ кварталында бала 3200 гр салма қ қ осады
Бірінші жилсыны ң І Ү кварталында бала 1200 гр салма қ қ осады Бірінші жилсыны ң І Ү кварталында бала 2600 гр салма қ қ осады Бірінші жилсыны ң І Ү кварталында бала 200 гр салма қ қ осады Бірінші жилсыны ң І Ү кварталында бала 3300 гр салма қ қ осады Бірінші жилсыны ң І Ү кварталында бала 3200 гр салма қ қ осады Сұрақ 9 Бірінші жилсының ІҮ кварталында бала қанша салмақ қосады?
Рефлексия
түсіндім, сұрақтарым бар нақты түсіндім Жан-жақты түсіндім Аялы алақан
Назарларыңызға рахмет!!!