Жырт қ ыш құ стар Жырт қ ыш құ стар дене м ө лшері сан алуан: 35 граммнан (титтей с ұңқ ар) 12 кило ғ а дейін (таз қ ара, құ май) жететін, т ү рді біріктіретін құ стар отряды. Жырт қ ыш құ стар дене м ө лшері сан алуан: 35 граммнан (титтей с ұңқ ар) 12 кило ғ а дейін (таз қ ара, құ май) жететін, т ү рді біріктіретін құ стар отряды. құ стар құ стар Оларды тек қ анна жырт қ ышты қ ө мір с ү ру да ғ диры біріктіреді. Жырт қ ыш құ старты ң т ұ мсы ғ ы ілмек т ә різді болады. Т ұ мсы қ ты ң т ү бінде та қ ыр, аши қ өң ді тері – балсірі бар, таннау тесіктері со ғ ан ашилады. Т ұ мсы ғ ы ө ткір ж ә не т ұ т қ ыр тырна қ тарымен бірге құ сты ң олжесын аулап, ө лтіретін негізгі құ ролы болып санналлоды. Жырт қ ыш олжесын ж ү ні, қ ауырсыны ж ә не с ү йектерімен қ оса жейді. Сосын жеуге жерамсыз б ө лікті ло қ сыпьь, были қ па т ү рінде құ сады. Негізінде к ү ндіз белсенді ө мір с ү реді, жемін аулайлайтын жырт қ ыш құ стар онша к ө п емс. Моногамиялы, я ғ ни ж ұ бы бірнеше жилдар бойы т ұ ра қ ты болады, алайда к ө бінесе жилма-жил к ө беймейді. Балаппппандары ж ұ мырт қ адан жерып ши ққ тттында мама қ таннып, к ө зі аши қ болады да, ата-енесіні ң қ ам қ орлы ғ ын қ ажет етеді, Отряд бес т ұқ ымдастан құ рулады - құ майлар, балы қ ши т ұ й ғ тттындар, қ арши ғ алан, хатши құ стар ж ә не с ұңқ орла р т ұқ ымдастары. Қ аза қ стенда ү ш т ұқ ымдастан балы қ ши т ұ й ғ ын, қ арши ғ а ж ә не с ұңқ ар т ұқ ымдастардан 39 т ү рді ң ө кілдері ө мір с ү реді. [1] Оларды тек қ анна жырт қ ышты қ ө мір с ү ру да ғ диры біріктіреді. Жырт қ ыш құ старты ң т ұ мсы ғ ы ілмек т ә різді болады. Т ұ мсы қ ты ң т ү бінде та қ ыр, аши қ өң ді тері – балсірі бар, таннау тесіктері со ғ ан ашилады. Т ұ мсы ғ ы ө ткір ж ә не т ұ т қ ыр тырна қ тарымен бірге құ сты ң олжесын аулап, ө лтіретін негізгі құ ролы болып санналлоды. Жырт қ ыш олжесын ж ү ні, қ ауырсыны ж ә не с ү йектерімен қ оса жейді. Сосын жеуге жерамсыз б ө лікті ло қ сыпьь, были қ па т ү рінде құ сады. Негізінде к ү ндіз белсенді ө мір с ү реді, жемін аулайлайтын жырт қ ыш құ стар онша к ө п емс. Моногамиялы, я ғ ни ж ұ бы бірнеше жилдар бойы т ұ ра қ ты болады, алайда к ө бінесе жилма-жил к ө беймейді. Балаппппандары ж ұ мырт қ адан жерып ши ққ тттында мама қ таннып, к ө зі аши қ болады да, ата-енесіні ң қ ам қ орлы ғ ын қ ажет етеді, Отряд бес т ұқ ымдастан құ рулады - құ майлар, балы қ ши т ұ й ғ тттындар, қ арши ғ алан, хатши құ стар ж ә не с ұңқ орла р т ұқ ымдастары. Қ аза қ стенда ү ш т ұқ ымдастан балы қ ши т ұ й ғ ын, қ арши ғ а ж ә не с ұңқ ар т ұқ ымдастардан 39 т ү рді ң ө кілдері ө мір с ү реді. [1]жырт қ ышты қ құ майларбалы қ ши т ұ й ғ тттындар қ арши ғ аланс ұңқ орла р [1]жырт қ ышты қ құ майларбалы қ ши т ұ й ғ тттындар қ арши ғ аланс ұңқ орла р [1]
Б ү ркіт Ке ң қ аннаттары (сос ғ ан кезде 2 метрге дейін жетеді) мен қ ыс қ а құ йры ғ ы (3035 см) ұ ш қ ан кезде " ұ шип бара жет қ ан қ аннат қ а" ұқ сайды. Ұ ябасары ш ә улісіне қ ара ғ пппанда ірілеу болады. Латынша "алтын қ иран" денег аты к ү штілік пен айбындылы қ ты ң белгісі ретінде 200 жил б ұ р-н берілген. Б ү ркітті ң салма ғ ы 3 кг-нан 6 кг- ғ а дейін. Ү клен құ стары қ ара-к ү ре ң т ү сті, т ө менгі же қ тары а қ шилдау болады. Ұ ясын а ғ аштар ғ а, құ зжертастарты ң басы на, ал далалы жердь жерге салаты. Ө те же қ сы ұ ширады, жердь же қ сы ж ү реді, ж ү гіре аллоды. Жемтігін ұ ста ғ ан кезде, жертылай ашил ғ ан қ аннатымен ұ стайды. Ұ са қ ж ә не орташа с ү т қ оректілерді ж ә не құ старты ұ стайды. Қ аза қ стенда армансыз ж ә не ш ө л далалпппандан бас қ а барлы қ жерлерде кездеседі, біра қ сирек. Қ ыста к ө біне о ң т ү стікке ұ шип кетеді.с ү т қ оректілердіармансызш ө л Ке ң қ аннаттары (сос ғ ан кезде 2 метрге дейін жетеді) мен қ ыс қ а құ йры ғ ы (3035 см) ұ ш қ ан кезде " ұ шип бара жет қ ан қ аннат қ а" ұқ сайды. Ұ ябасары ш ә улісіне қ ара ғ пппанда ірілеу болады. Латынша "алтын қ иран" денег аты к ү штілік пен айбындылы қ ты ң белгісі ретінде 200 жил б ұ р-н берілген. Б ү ркітті ң салма ғ ы 3 кг-нан 6 кг- ғ а дейін. Ү клен құ стары қ ара-к ү ре ң т ү сті, т ө менгі же қ тары а қ шилдау болады. Ұ ясын а ғ аштар ғ а, құ зжертастарты ң басы на, ал далалы жердь жерге салаты. Ө те же қ сы ұ ширады, жердь же қ сы ж ү реді, ж ү гіре аллоды. Жемтігін ұ ста ғ ан кезде, жертылай ашил ғ ан қ аннатымен ұ стайды. Ұ са қ ж ә не орташа с ү т қ оректілерді ж ә не құ старты ұ стайды. Қ аза қ стенда армансыз ж ә не ш ө л далалпппандан бас қ а барлы қ жерлерде кездеседі, біра қ сирек. Қ ыста к ө біне о ң т ү стікке ұ шип кетеді.с ү т қ оректілердіармансызш ө л
Қ арши ғ а Арктика мен Антарктидадан бас қ а жерлерді ң б ә рінде кездеседі. Қ аза қ стенда, к ө бінесе арман, қ алы ң б ұ та, а ғ аш ө скен тау б ө ктерін мекендейді. Дене т ұ р қ ы 28 – 114 см, салм. 800 – 1500 г. Т ұ мсы қ, т ұ я қ тары қ ара, сауса қ тары салаты. Қ образы мен мекиеніні ң т ү сі ұқ саз. Ұ ясын а ғ аш қ а, жертас, ши ңғ а, жерге салаты. Жылына 3 – 4 ж ұ мырт қ а басады. Қ арши ғ анны ң ұ я салып, ө ніп ө скен жеріне қ рай оны т ү р-т ү сі де алуан т ү рлі. Қ аза қ а ң шилар-ны ң б ү ркіттен кейін а ңғ а е ң к ө п салып, қ ол ғ а ұ стайтын құ сы қ арши ғ а бол ғ ан. Оны б ү ркіт сия қ ты бабтап, баулиды. Жа қ сы баб к ө рген қ арши ғ а қ аз, ү ирек, дуада қ, ұ лар, а ққ у, қ ыр ғ ауыл, са ң фрау құ р сия қ ты құ стар ғ а т ү седі. Сондай-а қ, қ оян, а қ тиін, ала қ оржтттындарды да іледі. А ңғ а салатын құ с бол ғ анды қ тан қ арши ғ а к ө п а улан ғ ан. Сонды қ тан оларды ң санны жилдан жил ғ а азайып келеді. [2]Арктика Антарктидадан Қ аза қ стендаарман қ алы ң б ұ та а ғ ашТ ұ мсы қт ұ я қ тары жертасж ұ мырт қ а ұ яб ү ркіт қ аз ү ирекдуада қ ұ лара ққ у қ ыр ғ ауылса ң фрау құ р құ стар ғ а қ тиін [2]
Қ арши ғ а
Құ май Дене т ұ р қ ы 70 см-дей, қ аннаттар-н жез ғ пппанда ғ ы ұ зонды ғ ы 2,5 м-дей болады. Дене қ аннаттар-н К ө зі ө ткір, биікте қ ал қ ып ж ү ріп жердьгі қ орегін анны қ к ө ре аллоды. К ө зі Ар қ а т ұ сыны ң қ ауырстттындары қ о ң ыр қ ош қ ыл к ү л т ү сті, ал құ рса қ же ғ тттында ғ ы қ ауырстттындары - а қ с ұ р, а қ шил сар ғ ыш. қ о ң рык ү ла қс ұ р Т ұ мсы ғ ы қ о ң ыр сары т ү сті, т ө мен қ рай иіліп т ұ рады. Таралуы Тибет, Гималай, Памир- Алтай жене Тянь-Шаньды мекендейді. Қ аза қ станы ң о ң т ү стік-ши ғ ыстттында ғ ы биік тау жеталантттында, тау арманнынан же ғ ары тіршілік етеді. [3]. Тибет ГималайПамир АлтайТянь-Шаньды Қ аза қ станы ңтаужеталантттында арманнынантіршілік [3] Мекендейтін жерлері Биік тауларда арманды белдеуден же ғ арыда мекендейді. Қ аза қ стенда ғ ы бірден-бір белгілі құ майды ң шо ғ иры, 1989 жилы Іле Алатаутттында табыл ғ ан, те ң із де ң гейінен 3000 м биіктіктегі биіктігі 500 м тік жертасты ң қ уыстттында орналас қ ан [4]. Екінші шо ғ ыр (колония), Шар-н ө зеніні ң орта са ғ астттында, Жала ң аш а ңғ артттында (те ң із де ң гейінен м биіктікте) орналас қ ан.1989 Іле Алатаутттындате ң ізжертасты ң [4]Шар-нса ғ астттында Жала ң аш а ңғ артттындате ң із
А қ бас құ май