Ашытқылар адаменя баяғыдан бері тамақтық және азықтық өнім летінде пайдаланылған. Ашытқы торшасында ағза өсуіне және дамуға қажетті барлық қоректік затрат бар: толыққұнды ақзат, көмірсулар, майлар, минералдық тұздар, витаминдер кешені. Ашытқылар протеині өзінің қоректілігімен өсімдік тексте ақзатынан үстемді, яғни жануар тексте ақзатратына жақындас.

Ашытқылар ақзатраты метионин мен листинге біршама кедейлеу, бірақта лизиннің қайнар көзі (протеин мөлшерінен 6,0-7,8%). Шошқа және құстар рациондарында жануар тексте азықтардың ақзатын, ашытқылар ақзатымен алмастыруға толық болады. Ашытқыларды ультракүлгін сәулесінен өткізгенде, полар Д 2 витаминімен байытылады. Каратиноидтар түзетін ашытқылар түрлері де табылған.

Құрғақ азықтық ашытқылардың энергетикалық қоректілігі дәнінің қоректілігіне жақын. Ашытқылардың 1 кг құрамында 1,15-1,2 а.ө. болады. паприн Микробиологиялық өндіріс қалдықтарына азықтық ашытқы паприн жатады. Паприн мұнай парафиндерінен микробиологиялық жолмен өндірілетін өте бағалы биомасса. Оны мал мен құс азығына 3-8% мөлшерде қосады.

Мал азықтандыруда, гидролизді спирт өндірісінде шығарылатын сульфидтік ашытқылар да пайдаланылады, соңғы уақыттарда мұнай көмірсутегінде өсірілген (парафиндер, соляр майи) ашытқылар қолданылып жүр; көмірсутекті ашытқылар, басқа түрлі азықтық ашытқылармен салыстырғанда, құрамында әжептәуір мөлшері В 12 витамині болады (1 кг құрғақ затында 0,11 г) және май біршама жоғары (18,5%). Барлық ауылшаруашылық малдарын азықтандыруда полар жақсы тиімділік көрсетті және дәнді азықтарға ақзатты-витаминдік қоспа болып сана лады.

ксаид Күйісті мал азығындағы протеин жетіспеушілігін толықтыру үшін шаруашылық жағдайында супер азоттық азықтық қосынды ксаид дайындауға болады. Оны 40 литрінде 21 кг карбамид ерітілген сумин ылғалдандырылады да, 6-7 сағат 2-3 лет араластырып бөктіреді.

Азықтық ашытқыларды шошқалардың сұйық нәжісіне де өсіруге болады. Кептірілген ашытқыларды құстарға, шошқаларға, бұзауларға және арте айырылған қозыларға әдейлі құрама жом дайындауда (3-10%) қолданылады.

сұйық ашытқыш ұйықты Бірқатар шаруашылықтарда әдейіленген цехтарда, сүтқышқылды бактериялар өсіндісімен бірлестіріп, Краснодар түрлі ашытқы өсімдісін өсіреді және ол Саратов-3 сұйық ашытқыш ұйықты деп аталынған. Бұл ұйытқымен көбінесе, желінуін жақсарту және рационды ақзат затратымен, витаминдермен, фермент термин байыту мақсатпен, ірі азықтарды өңдейді.

Ашытқылардан басқа, торайлардың, бұзаулардың және құстардың рациондарын В витаминімен, рибофлавин мен, холинмен, пантотен және никотин қышқылдарымен байыту мақсатпен, прописан-ацедоцил аралас сарпа өсінді (ПАСӨ) дайындайды. Мегежінді азықтандырғанда азық құрамына бұл сарпаның 50 мл, торайларға 20-30, бұзауларға , балапандарға 0,5-3, пересек құстарға 3-4 мл қосады.

Қорытынды: Қазіргі таңда мал азығындағы протеин проблема сын шешуде азықтық ашытқылар қолданылады. Азықтық ашытқылар малды бағалы, жоғары запалы протеин мен қамтамасыз етеді. Сонымен қатар ол мал ағзасын ауыспайтын аминқышқылдарымен байытады. Оларды көкшөппен, сүрлеммен, пішендемемен бірге қосып береді.