Интерферон және онаң әсер ету механизмі
Интерферон табиғаты ақуыз болып келетін организмнің қорғанас затраты. Вирустардың торшаға енуіне жауап ретінде омыртқалылар торшалары өндіреді. Зақымданғаннан кейін интерферон организмде бірнеше сағаттан кейін пайда болады да, адам мен жануарлардың табиғи сауығуына көмектеседі. Интерферон вирустарға қарсы әржақты әрекеті бар. Интерферон ақуыз, химиялық құрамы гликопротеид, молекулалық салмағы КДА-ға дейінгі тұқымдастыққа жататын зат. Ол иммундық жүйенің және дәнекерлеу ұлпасынаң жасушаларымен синтез деледі.
1957 жилы ашылған. А.Аизекс және Ж.Линдеман вирустардың интерференция көрнісін зертеу кезінде (лат.inter- аралық және ferens – тасмалдаушы) төменгідей құбылысты байқаған. Жануарға не жасуша өсіндісіне вирустың бір түрімен жұқтырған кезде, оларда вирустың екінші түрін жұқтырмауға төзімділік пайда болады. Бұл көрністің негізінде вирус тан қорғайтын сипоты бар ақуыз синтез делінеті анақталған. Бұл ақуыз түрі интерферон деп аталған еді. Қазіргі кезде интерферон құрылысы жанжақты зерттелген, және де ол медицина тәжірибесінде емдеу, немесе аурудың алдын алу үшін кең қолданаллоды.
Интерферон Альфа ( лейкоцитарлық ) Бета ( фибробластық ) Гамма ( иммундық )
Характеристика различнах видов интерферонов Характеристика IFN-aIFN-bIFN-y Химическое строение ПротеинГликоп ротеин Молекулярнай вес, к Да 17,5-23,023,020,0- 23,0 Число кодирующих генов более Количество подтипов по крайней мере, 22 у человека, еще несколько определена у животнах 11 Функциональная формамономердимер Кислотоустойчивость Есть Нет Индукторы Вирусы ( РНК > ДНК ), В - митогена Антиге на, Т - митоге на Основнае источники Моноциты, В - лимфоциты Эпител ооциты, моноциты Т - лимфоциты, NK- клетки Механизм действия Угнетает синтез белка Усиливает антигена МНС ; активизирует цитотоксические Т - клетки, макрофаги и NK- клетки
Адам мен жануар клеткасында интерферон өнделеді егерь де, ядро клеткасы субстанцияға шенген кезде генетикалық материал өзгере аллоды. Олар тек қана вирустар ғана жатып қоймай бактериальды эндотоксин дер, риккетсилар, микоплазмалар,қарапайымдылар немесе саңырауқұлақтар, синтетикалық қосындысы - полиинозин немесе пропан диамин, транскрипция кезінде РНК құрылымын және зат алмасуды бұрмалайды. Механизмі
. Интерферондар жалғыз клеткамен синтез деліп, секреттеліп өз эффектін көрсетіп басқа клеткаларға да әсер етеді. Сонасымен олар гормондарға ұқсас болып келеді. Интерфероннаң биологиялық әсер етуінің жалпы схемасы
Схемаға түсіндірме Клеткалық рецепторлармен жанасып, интерферон - 2',5'-олигоаденилатсинтетазана және протеинкиназа ферментін индуцирлеп синтездейді, екі ферменте 2 жіпшелі РНКда өзінің активтілігін танатыды. Соңғы нәтижесінде бұл процесс белок биосинтезін ингобирлеп және инфицирлі клетка да вирус көбейеді, сосны онаң лизисінде. Интерфероннаң алтернативті механизмі бар екені анақталған. (тРНК инактивациясы метилдшенген кездегі қатысы.).
Иинтерферонды алу үшін екі жақты тәсіл қолданалынады : а ) Адамға, не адам лейкоциттеріне қауіпсіз вирус түрін жұқтырып, оларды интерферон түзуіне мәжбүр қылады, седан кейін интерферонды өңдеп, қажетті препараттарды дайындайды ; б ) Гендік - инженерлік әдіс. Белгілі бір микроб түрінің ( псевдомонада - немесе ішек таяқшасы ) ДНҚ - на интерфероннаң генін жалғастырады. Өзгерген микроб арнайы отрада өсіп интерферон түзеді. Интерфероннаң бұл түрі рекомбинанты деп аталлоды. Онаң Ресейде алынған түрінің ресми аты Реаферон. Реаферон медицина тәжірибесіндеқең қолданаллоды.\
Интерферондар индукторы Интерферон индуктор лары табиғи немесе синтетикалық табиғаты бар организмдерде интерфероннаң продукция сын стимульдеуші затрат. Олар өз кезегінде вирустық және бактериялық инфекцияларға төтеп беретін барьердің қорғанаштық қабатын түзуге және де иммундық жүйенің тұрақтылығын реттеп, ісік клеткаларынаң өсуін тежейді. Перспективті интерферон гендере төмен молекулялы өндірілген акридонуксусты қышқылдар (карбоксиметилакридон - CMA), және әр түрлі флуоренондардың туындылары. Емдік интерферонды индукторлы емдік препаратқа циклоферон мен тилоронды мысалға келтірсек болады.
Арбидол Амиксин Циклоферон Неовир