Орында ғ ан: Ә білд ә бек А.Б. 227 ОМ Қ абылда ғ ан: Ерементаева Л.Н.

Апоптоз дамуын тежейтін (bcl-2) ж ә не оны сергітетін(bax) гендерді ң мутациясы н ә тижелерінде жасушалар тіршілігін жо ғ алтпай, ұ дайы ө сіп- ө не береді де, ө спе жасушасына айналады. Б ұ л кезде bax геніні ң белсенділігі т ө мендеп, керісінше bcl-2 геніні ң белсенділігі ө ршіп кетуі ы қ тимал. Жасушалар апоптозыны ң дамуында екі т ү рлі рецепторларды ң ма ң ызы бар. Біріншісі CD95 рецепторы, екіншісі ө спені жоятын факторды ң (TNFR) рецепторы. Осы рецепторларды ң байланысуынан жасуша ішіне апоптоз дамуына ба ғ ыттал ғ ан хабаар жеткізіледі. Б ұ л рецепторларды ң ө згерісі де апоптоз дамуына ә келуі м ү мкін. Сонымен бірге р53 н ә руызыны ң болмауы да апоптоз дамуын жо ғ алтады.

Эксперименттік жануарларды ң қ анына енгізген аз м ө лшердегі ө спе жасушалары ө спе дамуына ә келмейді. Ол даму ү шін қ осымша т ү рткілерді ң ә серінен ө спеге айнал ғ ан жасушаларды ң ә серленуі ж ә не қ ар қ ынды к ө беюі қ ажет. Б ұ л кезде қ атерлі ө спе жасушаларыны ң ө скіндері (клондары) пайда болады. Осындай жа ғ дайларды промоция деп атайды. Ө спе жасушасыны ң қ ар қ ынды ө сіп ө нуіне қ олдаушы ы қ пал ететін экзогендік ж ә не эндогендік заттарды промоторлар дейді. Б ұ ларды ң к ө пшілігі ө спе жасушасыны ң қ ар қ ынды ө сіп- ө нуіне протеинкиназа С ферментіні ң белсенділігін арттырып, н ә руызды қ фосфатаза тобы ферменттеріні ң белсенділігін т ө мендетіп ә сер етеді.

Обыр алды жа ғ дай ғ а жатыр ернеуіні ң жала қ жарасы немесе оны ң шырышты қ абы ғ ында ғ ы а қ ауы жатады. Б ұ л ұ за қ мерзімді қ абынудан тінні ң атрофиясымен ж ә не айналасында ғ ы эпителий жасушаларыны ң пролиферациясымен сипатталады. Обыр алды жа ғ дайларды ң е ң жиі тара ғ ан т ү рі кистозды қ -фиброзды қ мастопия – с ү т безіні ң ауруы. Б ұ л ауру кезінде бездік тіндер оша қ талып ұ л ғ аяды, ты ғ ыз фиброзд қ апшы қ пен қ аптал ғ ан қ уыстар қ алыптасады. Ке ң тара ғ ан обыр алды жа ғ дайлар болып қ атерсіз ө спелер саналады. М ә селен, папилломалар обыр ғ а, жатырды ң миомасы қ атерлі ө спеге, қ алдар мен ме ң дер қ атерлі меланома ғ а ауысуы м ү мкін.

Атипиясы Жіктелуі Этиоло гиясы Патогене зі

Атипизм дегеніміз не?

Ө спе тінін қ алыпты тіннен ерекшелендіретін, биологиялы қ қ асиеттерді ң жиынты ғ ы с

Морфологиялы қ атипияны ң қ андай т ү рлері ажыратылады?

Тіндік атипия – тіндік құ рылымдарды ң қ алыпты ара қ атынасыны ң б ұ зылуы Жасушалы қ атипия – ө спе жасушаларыны ң құ рылымы мен пішіні ж ә не к ө лемі бойынша орналас қ ан қ алыпты тін жасушаларынан алша қ талып, ерекшеленуі

Анаплазия Катаплазия Метаплазия Дисплазия

Анаплазия – дамымау Катаплазия – кері даму, ұ ры қ жасушаларына ұқ сас на қ тыланба ғ ан жасушаларды ң болуы Метаплазия – бас қ а тін жасушасына айналып даму Дисплазия – б ұ рыс даму, ө спе жасушаларыны ң орналас қ ан тін жасушаларынан сырт қ ы пішіні, құ рылымы ж ә не орналасу т ә ртібі бойынша қ атты алша қ танып, ерекшеленіп кету

Ө спені не себепті глюкозаны ң қ а қ паны, азотты ң қ а қ паны деп атайды

Ө спе ө суіне қ ажетті энергияны глюкоза ыдыратылуынан алады. Сонды қ тан ө спе тіні қ аннан ұ дайы сорып алады Ө спе жасушалары қ аннан амин қ ыш қ ылдарын ж ә не азотты қ негіздерді к ө птеп сорып алады ж ә не ө зіне т ә н н ә руыз ө ндіру ү шін пайдаланады

Ө спелерді ң жіктелуі

Морфологиялы қ құ рылымы бойынша: Д ә некер тіндерді ң ө спелері Эпителий жасушаларыны ң ө спелері Жасушаларыны ң жетілуіне қ арай: Біртектес Біртекті емес Ө су қ асиетіне ж ә не жылдамды ғ ына қ арай: Қ ателі Қ атерсіз

Экспансивті ж ә не инвазивті ө су дегеніміз не?

Экспансивті ө су – ө здігінен айналасында ғ ы тіндерді ы ғ ыстырып, қ ысып ө седі. Инвазивті ө су – қ орша ғ ан тіндерді ыдыратып, тамырын жайып ө седі.

Ө спелік кахексия кезінде андай дерттік құ былыстар бай қ алады?

Ө спені ң қ аннан глюкозаны, азот ө німдерін сорып алуы; Ө спе жасушалары мен макрофагтарда интерлейкин-1 ж ә не ө спені жоятын фактор ө ндірілуі; Т ә бет жо ғ алуынан тама қ қ абылдауды ң азаюы; Зат алмасу реттелуіні ң б ұ зылуы; Ө спені ң ыдырау ө німдерімен организмні ң уыттануы.

Ө спені ң қ айталану себептерін ата ң ыз

Хирургиялы қ т ә сілмен ө спені алып таста ғ анда, оны ң біраз жасушаларыны ң сау тін арасында са қ талып қ алуынан; Б ұ л кезде ө спе жасушалары сау тінге жасушааралы қ тінмен т ү суінен; Нау қ ас адамдардан ө спені алып таста ғ анмен зат алмасуыны ң ө німдері са қ талып қ алады. Б ұ л ө спені туындататын заттарды ң т ү зілуіне ж ә не ө спе т ү зілімдеріні ң жа ң а оша қ тарыны ң пайда болуына ә келеді

Канцерогендер Коканцерогендер Синканцерогендер

Канцерогендер – ө спе ша қ ыратын факторлар Коканцерогендер – ө здігінен ө спені ң ө суін туындатпайды, біра қ ө спені ң ө суіне ы қ пал етеді Синканцерогендер – екеуі бірлесіп ә сер етеді

Беркитт лимфомасы (Эпштейн-Барр вирусы)

Ө спе ө суіне ә келетін қ ауіп- қ атерлі ы қ палдарды ата ң ыз.

Темекі шегу Маск ү немдік Насыбай ату Бейберкет жынысты қ қ атынаста болу Тиімсіз тама қ тану Қ орша ғ ан ортаны ң зиянды ә серлері

Ө спе патогенезіні ң кезе ң дерін ата ң ыз

Инициация Промоция Прогрессия

Протоонкогенні ң онкогенге айналу механизмі

Протоонкогенні ң н ү ктелік мутациясы Протоонкогендер транслокациясы Протоонкогендер амплификациясы

Л.М. Шабад бойынша ө спе алды жа ғ дайларды ң сатылы қ ө згерістеріні ң тізбегін ата ң ыз

Қ атерлі ө спеге айналуы Қ атерсіз ө спе дамуы Жасушаларды ң оша қ талып ө суі Жайылмалы ә ркелкі гиперплазия дамуы Себепкер химиялы қ, физикалы қ, биологиялы қ ы қ палдар