Жоспар I.Кіріспе II. Негізгі бөлім: Ботулизм кезіндегі жедел тыныс жетіспеушілігі Күл кезіндегі жедел тыныс жетіспеушілігі Сіріспе кезіндегі жедел тыныс жетіспеушілігі III. Қорытынды бөлім ІV. Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе Жұқпалы аурулардағы көрсетілетін жедел көмек инфекциялық токсикалық шоктың,гиповолемиялық шоктың, жедел тыныс жетіспеушілігі,көпорганды жетіспеушіліктің дамуымен және сол аурудың ауры асқынуымен тағыз байланысты.

Ботулизм кезіндегі жедел тыныс жетіспеушілігі Диагностика Анамнезінде: Консервіленген тағам қабылдағанын анықтап сұрау.(Әсіресе үй жағдайындағы) Инкубациялық кезеңі бірнеше сағаттан 15 күнге дейін созылады.Жүрек айну,құсу, диарея байқалады.Кейін бірден паралитикалық іш қатуға ауысады.Ауру басталғаннан офтальмоплегиялық синдром дар (қосарлану,мидриаз,фотореакция,спонтанды және горизантальді нистагм,диплопия).Жұтқыншақ,көмей парездері демиды. Соның салдарынан дисфагия панда болады.Температурасы әдетте қалыпты.Парез салдарынан тыныс алуға қатысатын бұлшықеттер жұмысының нашарлауына байланысты тыныс жетіспеушілік демиды.Науқаста тыныс жетіспеушілігінен өлім қорқынышы панда болып,ыңғайлы қалып іздейді. Беті гиперемияланған,терісі ылғалды.Жедел тыныс жетіспеушілігінен тахипноэ (мин 36 рет/ жоғары) және тахикардия болады.Сирек жағдайда өлім себебі кенеттен жүрек тоқтауы мүмкін.

Жедел көмек көрсету: 1.Асқазанды зонд арқылы жук; 2. Тамыр ішіне тамшылатып инфузия кристаллоиды ерітіндімен және бір мезгілде лазикс ерітіндісін 1% 4-8 мл 3. Жедел тыныс жетіспеушілігінде өкпені желдету; 4. Тыныс тоқтағанда –трахея интубациясы және ӨЖЖ. Инкубацияға мүмкіндік болмағанда трахеостомия

Дифтерия (күл) кезіндегі жедел тыныс жетіспеушілігі Жедел жұқпалы ауру балаларда көбінесе таңдайдың зақымдануымен жүретін, қиын алынатын фибринозды жабыныдының түзілуімен және жалпы ағзаның интоксикация белгілерімен көрінетін ауру. Күл кезінде дамитын жедел тыныс жетіспеушілігі себебі токсикалық дифтерия мен инфекциялық токсикалық шок фонында дамитын дифтериялық круп және дифтериялық полирадикулоневрит(күлге қарсы сарысу алмаған науқастарда 6-8 аптада демиды). Дифтериялық круп белгілері: І дәреже: үрлемелі жөтел,дауыс қарлығуы ІІ дәреже: шуры ысқырықты тыныс,афония,тынысқа қосымша бұлшықеттер қатысады,инспираторлы ентігу ІІІ дәреже: асфиксия,базару,тахикардия,тыныс алған кезде пульс толқындарының төмен түсуі,декомпенсирленген инфекциялық-токсикалық шок

Жедел көмек көрсету - жедел стационарға жеткізу,аурухана жеткізгенге дейін гипертермияның және инфекциялық токсикалық шоктың патогенетикалық емі -асфиксия кезінде (ІІІ) трахея интубациясы -ошақты круп кезінде ұзартылған назофарингеальны интубация,көмей және кеңірдек күлі кезінде трахеостомия -жедел тыныс жетіспеушілігі кезінде өкпені жасанды желдендіру

Сіреспе кезіндегі жедел тыныс жетіспеушілігі Диагностика Анамнезінде инкубациялық кезеңі 1-30 күнге дейін,продромальды кезеңде әлсіздікпен,тершеңдік,парестезия,бұлшықеттердің және жара маңының гипертонусы Шайнау бұлшықеттерінің тризмі,мимикалық бұлшықеттердің тоникалық спазмы,олардың аяқ-қол бұлшықеттеріне таралуы.Бұлшықеттердің тоникалық жиырылуынан аздаған тітіркендіргіштерге (жарық,жанасу) клоникалық талма панда болады. Талма уақытында қыбырғалық және диафрагмалық тыныс бұлшықеттері қосылғанда асфиксия мен өлім туындауы мүмкін.

БЦЖ вакцинациясының және ревакцинациясының соңғы нәтижесі тыртықтың көлемі бойынша егодин кейін 1 жылдан соң бағаланады. Егу техникасының және вакцинаны сақтау дұрыстығы кезінде енгізу орнына процент жағдайда тыртық қалыптасады. Диаметрі 5-8 мм тыртық ең оңтайлы болып есептеледі. Бірқатар жағдайларда БЦЖ вакцина сын енгізген орында апигментті дақ (2-3%) панда болады; Балалардың жергілікті его реакциясы болмаған жағдайда (тыртықтың болмауы) ескереді және алтын майдан кейін Мантудың алдын ала сынамасынсыз (тек бір рет) (вакцианцияға дейін) қайта егеді, Мантудың теріс нәтижесі кезінде бір жылдан кейін егеді. Қалыпты реакция сияқты бағаланатын мм дейін аймақтық лимфа түйіндерінің көбеюі түрінде организмнің жалпы реакциясы көрінуі мүмкін, ал түйін жағынан 20 мм көбі өзіндік емделуге жатады. Лимфадениттердің теріс дамуы 6-9 айдың ішінде бақыланады; Жедел көмек көрсету: 1. Жедел стационарға жеткізу 2. Транспортировка алдында жедел МЕ сіріспеге қарсы сарысу енгізу (бұлшықетке,ауры жағдайда эндолюбальды) 3. Тыныс бұзылысымен жүретін жиі және ауры талма кезінде нейролептикалық смесь:ересектер үшін аминазин 2,5%-2 мл ерітінді,промедол 2%-2 мл ерітінді. Талма тыныс бұлшықеттеріне таралғанда,асфиксияға қауіп болған кезде қысқа әсерлі релаксант енгізу (1-2 мл 2 % дитилин). ӨЖЖ. 4. Тыныс және жүрек тоқтаған кезде жүрек-өкпе реанимациясы.

Қолданылған әдебиеттер: Қ.М.Тұрланов, С.А.Қалқабаева «Жедел медициналық жәрдем» Алматы-2014 С.А.Сумин «Неотложные состояния» Москва Интернет желісі