Орындаған: Вотеринарлық медицина 202 топ студенті Ерболатова Ұлбану Тексерген: Долдашева Г.К.
1.Сүт пен сүт өнімдері 2.Қан ұны 3. Ет ұны 4.Ет-сүйек ұны 5.Балық ұны
Алғашқы күнгі уаз (4-12 сағат) 8% белок 5-3,4% май 2-3% қант 1% күл 24-15% құрғақ зат 7-9 күні 4,5-3,5%4-3,7%4,5-4,8%0,8%14-33%
Жинақталған сүтпен қолдан емізілотін сүтті тұқым бұзауына 3-4 ші айда біртіндеп майи алынған (обезжиренное) көк сүтпен (обрат) алмастырады. Сүт пен көк сүтті ұзақ уақыт сақтау үшін тұз қышқылымен өңдеуге болады. Тұз қышқылы қосылған сүт тез ұйып, бұзылмай сақталады да төлді іш ауруына шалдықтырмайды.
Сүттен май айырғанда қалатын пахта, ірімшік өндіргенде қалатын сүт сарысу да мал азығына бірден немесе ашытып пайдаланады. Сүт пахтасында 3,5% жеңіл қорытылатын жоғары запалы белок,4,5-4,7% сүт қанты, 0,7% күл болады. Оларда В 2, В 6 витаминдері көп болады.
Мал азығына от өндірісінің тағамға жарамсыз қан ұны, от ұны, от сүйек ұны түріндегі қалдықтары құнды протеин, ал сүйек ұны кальций фосфорлы қосынды ротінде жұмсалады. Олардың протеиннінің құрамында лизин, мотионин, триптофан, цистин аминқышқылдары болады.
Тағамға жарамсыз және ұсақ балықтар мен балық өңдеу қалдығынан протеиннің биологиялық құндылығы өте жоғары (4,7- 7,3% лизині, 2,5-3% мотионині бар) балық ұны дайындалады. Балық ұны белоктық құндылығымен қоса және бағалы фосфор көзі болып сана лады. Балық ұнының протеині АҚ құрамы жағынан эталон ротінде алынған тауық жұмыртқасы ағының құрамына жақындайды. Оның органикалық затон шошқа 85-90% қорытады.
САРҒЫШ, БОЗ НЕ ҚОҢЫР ЕТ ҰНЫ БОЗҒЫЛТ БУРЫЛ, ЕТ-СҮЙЕК ҰНЫ ҚОҢЫР ҚАН ҰНЫ САРЫ БУРЫЛ, ҚОҢЫРҚАЙ БАЛЫҚ ҰНЫ
Мал терісін өңдеу қалдықтарынан құрамында 85-90% протеині, 2-3% майи, 1,5-3% күлі бар азықтық тері ұны дайындалады. Оның цистин мен триптофаны аз протеиннің қорытылымын жоғарлату үшін қышқыл не сілтілік өңдеуден өткізеді. Ол үшін жарамсыз тері мен оның қалдықтарын жоғары қысымда, ºС гидролиздейді. Гидролизденген тері коллагені еріп, ас қорыту барысында 75-80% ферменттеліп, қорытылады.
Құс отін өндіргенде пайдаланылмай қалатын қауырсыннан 4,6% майи, 4% кальцийі, 6,4% фосфоры, 2,7% натрийі бар қауырсын ұнын шығарады. Қауырсын ұнын шошқа азығына, құс құрама жеміне лизин, мотионин мен триптофан АҚ бай протеиндік қосынды ротінде қосады.
Малды азықтандыруға қоректілігі құрамына байланысты өзгеротін асханалық (тағамдық) қалдықтар да пайдаланылады. Тағам қалдықтарын, әдотте, басқа азықтармен қосып бордақылаудағы шошқа мен мүйізді ірі қара мал азығына пайдаланады. Малға жұғымды қосынды. Орташа құрамында 80-88% су, 1,5-3% протеин, 0,5-2% май, 0,5-1,5% жасунық, 7-14% АЭЗ, 1,3-2,3% күл болатын тамақ өнеркәсібі мен қалдықтарын негізінен шошқа азығына жұмсайды.
Қорытынды: Жануар тексте азықтар жануалардың өзінің табиғи өнімдерінен алынады, яғни қалдықсыз өндіру жолға қойылған. Бұл өнімдерге сүт және сүт өнімінің қалдықтары, от өндірісінің қалдықтары этап айтсақ от, от-сүйек ұндары жатады. Осы азықтарды жануар рационы на қосу арқылы біз оның өнімін арттырумызға болады. Бұлар мал азықтандыруда азықтың толық көлемін бере алмайды, себебі құрамында қоректік затраты қалдық өнімдер болғандықтан аз болады.