Нептун планетасы Орындаған: Нартай Елсуйер

Нептун - Күн жүйесінің сегізінші ғаламшары, Күн Жүйесіндегі күннен ең алис орналасқан ғаламшар. Диаметрі жөнінен ең үлкені, салмағы бойынша үшінші ғаламшар. Нептун Жер 17 эссе ауры, Жерден 15 эссе ауры Уран ғаламшарынан сәл ауры. Ғаламшар Римдік теңіз құдайының атымен аталған. Астрономиялық белгісі, Нептун құдайының үшұшты найзасы.

Нептун - Күн жүйесінің сегізінші ғаламшары. Күннен 4,5 миллиард шақырым қашықтықта орналасқан. Күнді толығымен айналып шығу үшін оған 165 жил уақыт қажет. Бұл ғаламшардағы 1 күн 16 сағатқа тең. * Уран планетасы сияқты Нептун - аммиак пен метанның комбинациясынан құралған мұз гиганты.

Тарихы 1846 жилдың 23 қыркүйегінде ашылған Нептун ғаламшары математикалық эссептердің көмегімен ашылған алғашқы ғаламшар баллоды. Уранның орбитасындағы күтпеген өзгерістер белгісіз ғаламшардың тартылыс күшінің ықпалынан болуы мүмкін денег тұжырым келтірді. Нептун көзделген орындағы бұрыштан табылды. Көп ұзамай Тритон аты серігі ашылды, бірақ, басқа да 12 серіктері XX ғасыр дейін ашылған жоқ. Нептун планетасының қасынан тек бір Вояджер 2 ғарыш кемесі 1989 жилдың 25 тамызында өтті.

Нептунның құрылысы Уранның құрылысына ұқсас, екеуі де ірірек келетін Есекқырған және Қоңырқ ай газ гигант тарының құрылыстарынан өзгеше. Сондықтан, астроном дар бұл ғаламшарларды "мұз гигант тары" қатарына жатқызады. Нептунның атмосферасы Есекқырған мен Қоңырқайдың негізінен сутегі және гелийден тұратын атмосфера сына ұқсас болғанымен, су, аммиак және мет ан тұратын ірі "мұздарға" толы, гидрокарбон және шаманы, оттегі іздері бар.

Нептунның бетінде Күн Жүйесінде тіркелген ең қаты желдер болады, олардың жилдамдығы 2100 км/сағат жилы Вояджер-2 ғаламшардың қасынан өтіп бара жатқан кезде Есекқырғанның бетінде Ірі Қызыл Дақпен салистырыла алатындай оңтүстік гемисферада Ірі Қара Дақ тіркеді. Нептун бетіндегі бұлттардың температурасы 218 °C (55.1 K)-ге дейін жетеді, бұл Күн Жүйесіндегі ең салқын температура, Күннен алистығы бұған себеп болады. Нептунның ортасындағы температура 7,000 °C (7,270 K)-ге дейін көтеріледі, бұл Күннің бетіндегі температураға ұқсас және басқа да белгілі ғаламшарларға тән. Нептунның бұлыңғыр әрі әркелкі орналасқан сақина жүйесі бар, бұл сақина 1960 жилдары байқалғанымен, Вояджер-2-нің зерттеулері сақиналарының бар екендігін дәлелдеді.

Ғаламшар 6 сақинамен қоршалған. Ғалымдар мұнда Жер тұрғындарына таныс тіршіліктің болмайтынын айтады

Нептун серігі Нептунның сегіз серігі бар. (Ресми 13 спутнигі тіркелген. Олар грек құдайларының атымен аталады: Протей, Таласа, Наяда, Галатея, Тритон және т.б.) Оның Тритон деп аталатын серігі мұз жамылғысына оранған. Күннің әлсіз сәулесі мұз қабатынан өте отырып, ішіндегі газды қыздырады. Қызған ыстық газ ағыны сыртқа атқылайды. Уақыт өткен сайын Нептундағы жұмбақтық бірде пайда болады, бірде жоғалып кетеді. Ғалымдардың ұйғаруынша, бұл- осы планетадағы қаты қапталудың белгісі. 1989,1994 жилдары астроном дар Қара дауыл деп аталатын үлкен қара дақты бақылады жилы планета дан "Хаббл" телескопы Жердің мөлшеріндей үлкен түтікті байқады. Алып дауыл оны планетаның беткі қабаты бойымен екпіндетіп алып кеткен болу керек.

Ашылуы Галилео Галилей суреттері оның Нептунды алғашқы болып 1612 жилдың 28 желтоқсан көргенін көрсетеді, 1613 жилдың 27 қаңтар ол тағы да бақылады; екі жағдайда да ол Нептунды жақындап тұрған жұлдызбен шатастырды - бұл түнгі аспандағы Есекқырған болатын. Сондықтан, бұл Нептунның ашылуы болып саналмайды жилдың желтоқсанындағы алғашқы бақылауындағы кезде, ғаламшар дәл сол күні теріс қараған болатын, сондықтан бір орында тұрған жұлдыз болып көрінген. Бұл қозғалис Жердің алис ғаламшардан өте қашық нүктесінен байқалады. Нептун өзінің жилдық айналымын бастап жатқандықтан, ғаламшардың қозғалисы Галилеоның кішкене телескобынан көрінбеді.

1821 жилы Алексис Бувар Уранның астрономиялық кестесін басып шығарды. Соңғы зерттеулер кестедегі мәліметтердің анық көлбеуін көрсетті, бұл Буварды белгісіз дененің тартылыс күшінің араласуынан ғана болатынын болжамдауға әкелген жилы Джон Адамс болжамдалған сегізінші ғаламшардың Уранның қозғалисына әсер ететіндігі арқылы орбитасын эссептеді. Еңбектерін Сэр Джордж Эйриге жіберген соң, Эйри оның анықтауын өтінді. Адамс жауап хатыньь бастағанмен, ешқайда жіберген жоқ, седан Уран проблема сына аса көңіл аударған жоқ жилдары, Урбен Леверье Адамстан бөлек өзінің эссептерін шығарды, бірақ ол да өзінің жерлестерінен қолдау топай, қиындықтарға кезікті. Маусым айында Эйри Леверьенің басып шығарған ғаламшардың сипаттамасының эссептері Адамстың эссептеріне ұқсас екендігін көргеннен соң, ол Кембридж Обсерваториясының бастығы Джеймс Чаллисті ғаламшарды іздеуін өтінді. Чаллис тамыз және қыркүйек айларында аспанды мұқият зерттеді.

Дәл осы кезңде Леверье хат арқылы Берлин Обсерваториясының астрономы Йохан Гальдты обсерваторияның рефракторы арқылы іздеуін сұрады. Хейнрих Д'Аррест аты обсерватория студенті Гальға беріде алынған аспандағы Леверьенің болжаған ауданының кестесін соңғы ауданның кестесімен салистыруын ұсынды. Леверьенің хатыньь алған күні кишке, 1846 жилдың 23 қыркүйегінде оның 1° дәлдікпен, ал Адамстың 12° дәлдікпен болжаған жерінен жаңа ғаламшар ашылды. Чаллис кейін бұл ғаламшардың екі рет тамыз айында бақылағанын түсінді, ол өзінің жұмысқа қаты берілмегендігімен түсіндірген болатын. Ашылуының бастапқы кезеңінде ғаламшарды ашу құрметі үшін Француздық және Британдық ұлттық қарсыласуы орын аллоды. Ақырында, Леверье мен Адамс бірдей атақ аллоды

Назарларыңызға рахмет!!!