Орындағандар: Адилова М.А. Умерзакова А.А. 203 топ ЖМФ Тексерген:Тынысова Ж.Е. Тексерген:Тынысова Ж.Е. Астана-2016 «Астана медицина университеті» АҚ Физиология кафедрасы

Жоспар І. Кіріспе ІІ. Негізгі б ө лім Функциональды қ ж ү йе Афферентті синтез Шешім қ абылдау Унитарлы қ рекация Крушинсийді ң пікірі Анохин схемасы ІІІ. Қ орытынды ІV. Пайдаланыл ғ ан ә дебиеттер

Белгілі бір нақты бейімді пайдалы нәтожеге қол жеткізуге бағытталған іс-әрэкеттерді іска асыратын орталық нерв жүйесінің тиісті құрылымдары мен атқарушы органдардың динамикалық бірлестігі. Анохиннің түсінігі бойынша функциальдық жүйе түзуші ең негізгі шешуші фактор –әрэкет нәтожесі. Функциональдық жүйе денегіміз

1." Қатаң" звеналар ччтобы-сол жүйенің тұрақты яғни оның морфологиялық, функциональдық негізін, іргесін қалайтын элементтер: асқорту органдорры асқорту функциональдық жүиесінің немесе тыныс алулар сияқты 2. "Өзгермелі" звенолар ччтобы- белгілі бір нақты жағдайларда тиісті қол жеткізуге бағытталған іс-әрэкеттерді іска асыратын функциональдық жүйе құрамына уақытша кіреді,оның қизыметіне көмектеседі: асқорту өз дәрежесінде жүру үшін оған жүек- қан айналу,тыныс алу оран дары қатысады. Жүйе құрылымдағы звеноларды екі топқа бөле аламиз

Әрбір функциональдық жүйе қизметінің құрылымына міндетті түрде кіретін мынадай шешуші звеноларды ажыратады. 1. Аференттік синтез 2. Шешім қабылдау 5. Әрэкет нәтожелері және оның параметірі 4. Іс-әрэкет 3. Әрэкет нәтожесінің акцепторы 6. Нәтоже параметрлерінің кері аферентациясы

Афференттік синтез кез- келген іс-әрэкеттік рекацияның бастапқы звеносы. Бұнда нені, қалай,қашан атқару керек дейтін сұрақтар жауабын тамады.Бұны іска асыру үшін база ретінде 4 компонент қизмет етеді 1. Доминанттық мотивация және оның әсерлік деңгейін анықтаушы эмоция 3. Іска қосуши аферентация 4. Ес аппараты 2. Жағдайлық- нақты жағдай аферентациясы

Осы механизімдер әр түрлі қозуларды біріктіріп әрі салыстыруға және нақты ситуацияға сайт келетін іс-әрэкетті анықтауға мүмкін болатын әр түрлі варианттардың ең қолайлы денегін таңдап алуға көмектеседі де, шешім қабылданады.

1. Әрэкеттіңадневатт ы бағдарламасы яғни эфференттік қозулар интегролы 2. Келешек әрэкет нәтожелерін болжайтын спецификалық аппарат пен оның аференттік моделі Шешім қабылдау (Екі комплексі) Шешім қабылдау (Екі комплексі)

Келешек әрэкет нәтожесінің акцепторы-ияғни орындалатын әрэкет нәтожелерін қабылдайтын және оларды күтілген нәтожелермен салыстыратын аппарат. Бұл күрделі процесс ми қыртысындағы арнайы спецификалық жеке нейрон деңгейінде жүретін эфференттік қозулар мен шеткері рецепторлық аппаратная келетін аференттік қозулардың толпы жатқан аксон коллатеральдарының көмегімен конвергенцияланатындығына байланысты болады. Әрэкет нәтожесін акцепторда бағалау үшін кері аферентация жүру керек яғни оған әрэкеттің ақырғы нәтожелері туролы информация түсу керек. Кері аферентация арнайы рецепторлық канал дар арқылы іска осады. Жеткізілген әрэкет нәтожесінің барлық параметрлері сол нәтоженің аференттік моделімен салыстырылады. Бұл параметрлер бір-біріне сәйкес, дәл келсе, организімнің бұл актрисы аяқталлоды,ол енді іс-әрэкеттің келесі актрисы ұйымдасуға,қалыптасуға көшеді. Ал кері аферентация да қолданған нәтоже параметірлері шешім қабылданған кезде қалыптасқан, болджамдалған нәтоже параметірлерімен сәйкес келмесе, ххонда келісім бұзылу жүреді яғни организімнің пайдалы нәтожеге қол жетпегені. Унитарлық рекация - іс-әрэкеттің бір актылы типі. Мұны іс-әрэкеттің қарапайым интеграцияланған бірлігі деп есептеу керек. Ол жоғары нев әрэкетінің жеке компоненттерін біріктіреді де біріңғай іс-әрэкеттің акт түрінде көрінеді.Оның әр уақытта орындалу шаблоны болады, оған жену жолдары әр түрлі болуы мүмкін. Бұл река-ң пластикалық писать бар, сондықтан ол арқылы тітіркендіруге адаптациялану жүре аллоды. Бұл Л. В. Куршинский көзқарас. Бұның 3 компоненті бар Жеке унитарлық рекациялардың интеграциялануынан іс-әрэкеттің биологиялық формалары іска осады ( қоректік, бағдарлау, жыныстық, ата-аналық және ата-анаға қамқорлық т. б.) Іс-әрэкеттің биологиялық формаларының құрамды бөлігі бағдарлау рекациясы болып есептеледі. Бұл биологиялық қажеттерін қамтамасиз етуге қизымет етеді. Келешек әрэкет нәтожесінің акцепторы-ияғни орындалатын әрэкет нәтожелерін қабылдайтын және оларды күтілген нәтожелермен салыстыратын аппарат. Бұл күрделі процесс ми қыртысындағы арнайы спецификалық жеке нейрон деңгейінде жүретін эфференттік қозулар мен шеткері рецепторлық аппаратная келетін аференттік қозулардың толпы жатқан аксон коллатеральдарының көмегімен конвергенцияланатындығына байланысты болады. Әрэкет нәтожесін акцепторда бағалау үшін кері аферентация жүру керек яғни оған әрэкеттің ақырғы нәтожелері туролы информация түсу керек. Кері аферентация арнайы рецепторлық канал дар арқылы іска осады. Жеткізілген әрэкет нәтожесінің барлық параметрлері сол нәтоженің аференттік моделімен салыстырылады. Бұл параметрлер бір-біріне сәйкес, дәл келсе, организімнің бұл актрисы аяқталлоды,ол енді іс-әрэкеттің келесі актрисы ұйымдасуға,қалыптасуға көшеді. Ал кері аферентация да қолданған нәтоже параметірлері шешім қабылданған кезде қалыптасқан, болджамдалған нәтоже параметірлерімен сәйкес келмесе, ххонда келісім бұзылу жүреді яғни организімнің пайдалы нәтожеге қол жетпегені. Унитарлық рекация - іс-әрэкеттің бір актылы типі. Мұны іс-әрэкеттің қарапайым интеграцияланған бірлігі деп есептеу керек. Ол жоғары нев әрэкетінің жеке компоненттерін біріктіреді де біріңғай іс-әрэкеттің акт түрінде көрінеді.Оның әр уақытта орындалу шаблоны болады, оған жену жолдары әр түрлі болуы мүмкін. Бұл река-ң пластикалық писать бар, сондықтан ол арқылы тітіркендіруге адаптациялану жүре аллоды. Бұл Л. В. Куршинский көзқарас. Бұның 3 компоненті бар Жеке унитарлық рекациялардың интеграциялануынан іс-әрэкеттің биологиялық формалары іска осады ( қоректік, бағдарлау, жыныстық, ата-аналық және ата-анаға қамқорлық т. б.) Іс-әрэкеттің биологиялық формаларының құрамды бөлігі бағдарлау рекациясы болып есептеледі. Бұл биологиялық қажеттерін қамтамасиз етуге қизымет етеді.

Инстинкт Әр түрлі күрделіліктегі шартсиз рефлекс тер одессе де болады Ү йрену Пайымдау Шартты рефлекс тер Организімні ң на қ ты е ң адекватны рекациясын қ амтамассиз етеді. Б ұ л да шартты рефлексе жатад

Жануардың экстраполяцияға қабілеті ( функцияны орындалған шекарадан тыс көрсету ). Заттың мөлшерін ажырата білу. Ерекше назар ударатын нәрсе аталған қабілеттерді жануар тиісті затты, өзгерісті бір ақ рет ұсынудан соң-ақ байқата аллоды. Элементарлық пайымдау әрэкеттің мүмкіні болатын механизімі жөнінде Л. В. Крушинский мынадай 5 қағиданы ұсынады. 1. Қоршаған дүние құбылыстары мен заттардың байланыстарын эмпирикалық заңдарды аңғаруды аңғарудың негізінде мидағы арнайы детектор-нейрххондардың тітіркедіргіштің спецификалық қасиеттерін таңдап себе алатындық қабілеті жатады. 2. Нейрон рекациясының спецификалығы оның генетиқалық аппаратының онтогенез барысында ашылатын активтігімен анықталлоды. 3. Мидағы нейрххондар санның молдығы-қоршаған дүниенің алуан түрлігін қабылдау және ххондағы күрделі өзара әрэкеттесулер мен байланысты негізде жатқан заңдарды аңғарудың қажетті шорты. 4. Орталық жеке элементтерін және олардың арасындағы қатынастарды қабылдау үшін нейрххондар функциональдық констелляцияға,топқа бірігу керек. 5. Бұл констелляцияларды таңдау сананың қатысуына жүреді, ал тітіркендіргіштің биологиялық маңизын бағалау эмоцияның көмегімен іска осады. Жануардың экстраполяцияға қабілеті ( функцияны орындалған шекарадан тыс көрсету ). Заттың мөлшерін ажырата білу. Ерекше назар ударатын нәрсе аталған қабілеттерді жануар тиісті затты, өзгерісті бір ақ рет ұсынудан соң-ақ байқата аллоды. Элементарлық пайымдау әрэкеттің мүмкіні болатын механизімі жөнінде Л. В. Крушинский мынадай 5 қағиданы ұсынады. 1. Қоршаған дүние құбылыстары мен заттардың байланыстарын эмпирикалық заңдарды аңғаруды аңғарудың негізінде мидағы арнайы детектор-нейрххондардың тітіркедіргіштің спецификалық қасиеттерін таңдап себе алатындық қабілеті жатады. 2. Нейрон рекациясының спецификалығы оның генетиқалық аппаратының онтогенез барысында ашылатын активтігімен анықталлоды. 3. Мидағы нейрххондар санның молдығы-қоршаған дүниенің алуан түрлігін қабылдау және ххондағы күрделі өзара әрэкеттесулер мен байланысты негізде жатқан заңдарды аңғарудың қажетті шорты. 4. Орталық жеке элементтерін және олардың арасындағы қатынастарды қабылдау үшін нейрххондар функциональдық констелляцияға,топқа бірігу керек. 5. Бұл констелляцияларды таңдау сананың қатысуына жүреді, ал тітіркендіргіштің биологиялық маңизын бағалау эмоцияның көмегімен іска осады. Крушинскийді ң пікірінше жануарлар элементарный қ пайымдау ә рэкеті болады. (Компоненттері)

Шешім қ абылдау ә рэкет н ә тожесі акцепторы ә рэкет ба ғ дарламасы Н ә тоже параметрлері Ә рэкет н ә тожелері ә рэкет Жа ғ дай афер і ска қ осуши стимул Жа ғ дай афер Ес Доминантты қ мотивация Афференттік синтез Кері аферентация Эфференттік қ озу Функционалды қ ж ү йені ң оздігінен ритейлу механизіміні ң схемасы (П. К. Анохин бойынша)

Әрине, жануарда элементарныйқ пайымдаушылық жоқ дуге болмайды. Дегенімен оны рефректорлық теория тұрғысынан түсіндіруге болмайды денег пікірмен дауласуға болмайды. Бұған дейінгі айтылғанның бәрі жеткілікті дәлел бокса керек.

А. Н. Кабанов. Физиология человека и животных. Москва, 1963 г Аубакирова, Құ ржанова, Джангозина: Адам жануарлар физилолгиясыны ң ү клен практикумы на ареал ғ ан о қ у құ ролы. И. Т ө уленбек. Нерв ж ү йесіні ң физиологиясы., Адам мен жануарлар физиологиясы. Алматы Білім ж С ә тбаев, Нілдібаева, Ө тепбергенов: Адам физиологиясы.

Назар удар ғ андорры ң из ғ а рахмет!