Балаларда бет-жақ аймағының қатерсіз ісіктердің жіктелуі, клиникалық ағымы, диагностикасы, емдеу әдістері.

Дәрістің жоспары: 1. Балалар уужасындағы жақ-бет аймағынының iсiктерiнiң жiктелуi 2. Беттiң және ауыз қуысының жұмсақ тiндерiнiң iсiктерi. 3. Сiлекей бездерiнiң iсiктерi 4. Балаларда остеогенді және одонтогенді ісіктер

Балалар уужасындағы жақ-бет аймағынының iсiктерiнiң жiктелуi Балалар уужасындағы жақ-бет аймағынының iсiктерiнiң жiктелуi Балаларда ерэссектердегідей ісіктер қатерсіз және қатерлі болып бөлінеді. Қатерсіз ісіктердің қаптамасы бар, экстенсивті тип бойынша өседі және метастаз дар бермейді. Қатерлі ісіктер айқын өсуімен, морфологиялық пісіп жетілген тінді құрылымдарды қалыптастыруға қабілеттігін жоғалтуымен, инфильтративті өсуімен және қан тамыр, лимфа жүйелерімен метастаздануларымен сипатталады. Қатерлі ісіктерде баланың өміріне қауіп төндіретін иммунологиялық, гормональды және басқа да бұзылыстар байқалады. Ісіктердің бір түрлерінің дамуы да баланың уужасына байланысты. Гемангиома, лимфангиома, дермоид, миобластома, мезенхимома, нәрестелердің меланомы нейроэктодермальды ісігі көбіне туғаннан 5 жасқа дейін анықталады. Барлық ісіктер және ісік тәріздес түзілістер 3 топқа бөлінеді: бет-жақ аймағының жұмсақ тіндерінің, сілекей бездерінің, жақ сүйектердің.

Бет-жақ аймағының ісіктерінің жіктелуі І. Бет-жақ аймағының және мойынның жұмсақ тіндерінің ісіктері (дәнекер тінді және эпителиальды текті) І. Бет-жақ аймағының және мойынның жұмсақ тіндерінің ісіктері (дәнекер тінді және эпителиальды текті) ІІ. Сілекей бездерінің ісіктері (В.В. Паникаровский бойынша) ІІ. Сілекей бездерінің ісіктері (В.В. Паникаровский бойынша) А. Эпителиальды ісіктер А. Эпителиальды ісіктер Пісіп жетілген (қатерсіз): Пісіп жетілген (қатерсіз): Аденома Аденома Аденолимфома Аденолимфома «Аралас» ісік «Аралас» ісік Пісіп жетілмеген (қатерлі) Мукоэпидермоидты ісіктері Мукоэпидермоидты ісіктері Цилиндрома Цилиндрома Рак Рак В. Эпителиальды емс ісіктер В. Эпителиальды емс ісіктер Пісіп жетілген (қатерсіз): Пісіп жетілген (қатерсіз): Ангиома Ангиома Невринома Невринома Липома Липома Пісіп жетілмеген (қатерлі): Пісіп жетілмеген (қатерлі): Саркома Саркома

ІІІ. Жақ сүйектердің ісік және ісік тәріздес ісіктері 1. Остеогенді топ 1. Остеогенді топ Қатерсіз Қатерсіз Хондрома Хондрома Остеобластокластома Остеобластокластома Остеоид – остеома Остеоид – остеома Остеома Остеома Қатерлі Қатерлі Хондросаркома Хондросаркома Остеогенді саркома Остеогенді саркома Ісік тәріздес түзілістер Ісік тәріздес түзілістер Фиброзды дисплазия Фиброзды дисплазия Пішінін өзгартетін остоз Пішінін өзгартетін остоз

2. Остеогенді емс топ 3. Одонтогенді топ Эпителиальды текті одонтогенді түзілістер: А. Қабынған текті одонтогенді кисталар (тіс түбірлі, тіс бар, пародонта льды) А. Қабынған текті одонтогенді кисталар (тіс түбірлі, тіс бар, пародонта льды) Б. Тіс түзетін эпителий дамуының кемістігі болып табылатын одонтогенді кисталар (біріншілік, фолликулярный және жарып шығу киста лары) Б. Тіс түзетін эпителий дамуының кемістігі болып табылатын одонтогенді кисталар (біріншілік, фолликулярный және жарып шығу киста лары) В. Адамантинома (амелобластома) В. Адамантинома (амелобластома) Г. Одонтогенді трактор Г. Одонтогенді трактор Дәнекер текті одонтогенді түзілістер: Дәнекер текті одонтогенді түзілістер: А. Одонтогенді фибромалар А. Одонтогенді фибромалар Б. Цементомалар Б. Цементомалар В. Одонтогенді саркомалар В. Одонтогенді саркомалар Эпителиальды және дәнекер тінді текті одонтогенді түзілістер: Эпителиальды және дәнекер тінді текті одонтогенді түзілістер: А. Жұмсақ одонтомалар (барлық түрлерімен) А. Жұмсақ одонтомалар (барлық түрлерімен) 4. Жақ сүйектер раны 4. Жақ сүйектер раны 5. Метастазды ісіктер. 5. Метастазды ісіктер.

Емхана үшін келесі жіктелуді қолдануға болады: Емхана үшін келесі жіктелуді қолдануға болады: 1. капилляры (жазық және гипертрофиялық); 2. кавернозды (шектелген және жайылған); 3. бұтақты; 4. біріккен (капилляры+кавернозды; кавернозды+ бұтақты); 5. аралас (ангиофиброма, ангиолипома, ангиолеймиома); 6. телеангиэктазия

Зақымдану жиілігіне байланысты гемангиомалар келесідегідей орналасады: еріннің, ұрттың және құлақ-шайнау аймағының, тілдің, ауыз қуысы шырышты қабатының, жақ сүйектердің гемангиомасы, мұрын, қабақтар, маңдай, құлақ қалқаны. Толу симптомы тән. Гемангиомалар қатерсіздігіне қарамастан жил дам өршіп өсуімен сипатталады. Оның нәтижесінде науқас косметикалық ақаудан зардап шегеді. Гемангиомамен қабақ, құлақ қалқандары, ауыз шырышты қабаты және басқа ошақтанулары біраз функциональды бұзылыстарды туғызады. өсуінен басқа, қан тамырлы ісіктер ізбестенеді, қансыраулары және зақымданулары мүмкін. Қан тамырлары ісіктерінің ізбестенуі, зақымдануы тромбофлебиттің, эмболияның, сирек уақытта жалпы іріңді инфекцияның себебі болуы мүмкін.

Гемангиомалардың емінің көптеген әдістері бар. Көрсеткіштері және қайсыбір әдісті қолдану келесі ықпалдарға байланысты: 1. Ісіктің түрі 1. Ісіктің түрі 2. Оның көлемі және орналасуы 2. Оның көлемі және орналасуы 3. Науқастың уужасы және жағдайы 3. Науқастың уужасы және жағдайы 4. Ісіктің өсу екпіні 4. Ісіктің өсу екпіні 5. Асқынулар мен функциональды бұзылыстар 5. Асқынулар мен функциональды бұзылыстар Келесі емдеу әдістерін жиірек қолданады: Келесі емдеу әдістерін жиірек қолданады: 1. Хирургиялық 1. Хирургиялық 2. Электрокоагуляция 2. Электрокоагуляция 3. Күйдіргі әсері 3. Күйдіргі әсері 4. Сәулелі терапия 4. Сәулелі терапия 5. Қатайтатын терапия 5. Қатайтатын терапия 6. Біріккен әдіс. 6. Біріккен әдіс.

Лимфангиома-лимфа тамырларынан шығатын жаңа түзіліс. Эмбриональды кезеңде тамырлардың дамуының кемістігі, сол себепті клиникалық өзін арте балалар уужасында көрсетеді. Лимфангиомалардың жіктелуі: А. Қатерсіз А. Қатерсіз 1. Лимфангиомалар 1. Лимфангиомалар а) капилляры; а) капилляры; б) кавернозды; б) кавернозды; в) кристаллы (гигрома). в) кристаллы (гигрома). 2. Лимфангиомиома. 2. Лимфангиомиома. 3. Жүйелі лимфангиоматоз. 3. Жүйелі лимфангиоматоз. Б. Қатерлі Б. Қатерлі 1. Қатерлі лимфангиоэндотелиома (лимфангиосаркома). 1. Қатерлі лимфангиоэндотелиома (лимфангиосаркома). Клиникасында өсуі баяу, бірақ өршуі бар. Гемангиомамен, нейрофибраматозбен және т.б. бірігуі мүмкін. Жиі орналасатын ошақтары: еріндер, ұрттар, құлақ-шайнау аймағы, көз ұяшығы, мұрын, тіл. Лимфангиома көбіне қабынады.

Папилломабалалар уужасында жиі кездэссетін жаңа түзіліс, көп қабатты, жазық эпителий ден шығады. Папилломалар постнатальды кезеңде демиды және көбінэссе 7-12 бастарда, қыздарда екі эссе жиі анықталады. Балаларда ауыз қуысында папилломаның жиі жамитын орнытіл, сирек уақытта ерін, альвеолярлы өсіндінің, ауыз бұрышының, ұрттың, таңдайдың шырышты қабаты зақымданады. Ісік ақшыл, сүйелге немсе түрлі-түсті қырыққабатқа ұқсас, негізі енді немсе аяғы бар болып келеді. Емі хирургиялықпапаилломаны шырышты қабат астымен бірге кесіп алу. Фиброма-балаларда сирек кездэссетін ісік, көбіне 7-15 жеста жиі кездэсседі, пісіп жетілген талшықты дәнекер тінінен шығады. Фиброма шар тәріздес пішінді, көрші тіндерден шектелген, аяғы бар немсе енді негізі бар, өзгермеген шырышты қабатпен жабылған. Фиброма баяу өседі, кейде тілдің, ұрттың терең тіндерінде болады. Емі-хирургиялық. Фиброма-балаларда сирек кездэссетін ісік, көбіне 7-15 жеста жиі кездэсседі, пісіп жетілген талшықты дәнекер тінінен шығады. Фиброма шар тәріздес пішінді, көрші тіндерден шектелген, аяғы бар немсе енді негізі бар, өзгермеген шырышты қабатпен жабылған. Фиброма баяу өседі, кейде тілдің, ұрттың терең тіндерінде болады. Емі-хирургиялық. Липома - тілдің, ұрттың, төменгі еріннің және кейде беттің жұмсақ тіндерінің (тері асты сссмайлы клетчатка) шырышты қабаты астында орналасатын пісіп жетілген сссмайлы тіннен қатерсіз ісік. Ісік баяу өседі, бірақ үлкен көлемдерге жетеді, 3 жестан 10 жасқа дейін анықталады. Еміхирургиялық.

Эпидермоидты киста - дизонтогенетикалық текті түзілістерге жатады. Киста эмбриональды эктодермальды қуыстар мен саңылаулардың өсіп бітелген жерлерінде орналасады. Киста қуысы эпидермиспен жабылған, ал кистаның іші кератиннің қабыршақтары және холестериннің кристаллдарымен. Киста әдетте мұрын түбінің аймағында, көз ұяшығының ішкі және сыртқы бұрышында және қабақ үсті аймағында орналасады. Киста жұмсақ консистенциялы, ісінеді, пішіні домалақ немсе сопайған, терімен бірікпеген, баяу өседі, жасөспірімдік кездерінде өсуі күшейе түседі. Емі хирургиялық. Дермоидты киста - тератомаларға жатады, әртүрлі мүшелердің тіндерінен тұрады. Кистаның қуысы май және тер бездерінің өнімдерімен, сылынып алынған эпителиймен толған. Эпидермис қатпарының тереңдігімен жүретін және эмбриональды салалар мен қуыстардың қосылған және бітіскен жерлерінде жиі орналасады. Олар эктодерма салынуының бұзылысы нәтижесінде пайда болады. Дермоидты кисталар тіл астында, тілдің өзінде, ауыз қуысы түбінің бұлшық еттері астында, мұрын түбінің аймағында, көз ұяшығының ішкі және сыртқы бұрышында және қабақ үсті аймағында орналасады. Кистаның қабығы сүйек қабығымен бірігіп кетуі мүмкін. Емі хирургиялық.

Невус (туа біткен дақ) - құрамына меланин бар невус клетка лары кіреді. Алайда туа біткен дақтар негізінде нағыз ісіктер - қатерлі меланомалар дамуы мүмкін. Дақты невустар келесі роте бөлінеді: Дақты невустар келесі роте бөлінеді: Сыртқы түрі бойынша: а) жазық; б) жызық-бұдырлы; в) папилломатозды; г) түйінді; д) аяқты; е) сүйелді. Көлемдері бойынша: а) нүктелі; б) орта; в) үлкен; г) алыпты. Түсі бойынша: а) сұр-күрең; б) қоңыр; в) қара; г) қара-көк. Шашты жабындысының болуына қарай: а) шахты жабындымен; б) шахты жабындысыз. Клиникалық ағымы бойынша: а) тынышталатын; б) асқынған. Бет терісіндегі дақты невустар балаларда 5-10 жестар шамасында кездэсседі. Емі хирургиялық. Бет терісіндегі дақты невустар балаларда 5-10 жестар шамасында кездэсседі. Емі хирургиялық.

Нейрофиброматоз (Реклинхаузен ауруы) жиі кездэсседі-туа біткен ауры жүйелі ауру, тері асты сссмайлы клетчаткасында көптеген нейрофибромалардың, гемангиомалардың және лимфангиомалардың дамуымен сипатталады; кейде сендай-ақ бас қаңқасы және жұлын нервтерінің невринома лары пайда болады. Нейрофиброматозбен науқастарда эндокринді және вегетативті жүйелердің бұзылысы анықталады. Нейрофиброматозды тұқым қуалайтын ауруларға жатқызады. Нейрофиброматоздың этиологиясының екі теориясы бар: Эмбриональды кезеңде ұрық салынуларының жылжуы теориясы (Конгейм, 1878). Ішкі секрет бөліну бездерінің жүйелі бұзылысы және вегетативті нерв жүйесінің тепе-теңдігінің бұзылысы теориясы. В.А. Савицкий бойынша нейрофиброматоздың терідегі көріністері үш топқа бөлінеді: Элефантиаз (піл пішінді)бір үлкен көлемді ісік; Нейрофиброматоздың көптеген түйінді түрі; Терідегі салмақты дақтанған өсінділер.Науқастардың физикалық және ақыл есінің дамуының жеткіліксіздігі. Тұрақсыз белгілеріне жатады: бет және ми қаңқасы сүйектерінің бұзылысы, көру мүшелерінің зақымы, тіс-жақ ауытқуларының болуы. Емі хирургиялық.

Сілекей бездерінің ісіктері эпителиальды, эпителиальды емс, жіктелмеген және т.б. болып бөлінеді. Онымен қатар кіші және үлкен сілекей бездерінің киста лары байқалады. Балаларда эпителиальды емс сілекей бездерінің ісіктері өте сирек кездэсседі. Сілекей бездерінің эпителиальды ісіктері балаларда бет-жақ аймағының жаңа түзілістері мен ісік тәріздес процесстерінің ішінде 1% құрайды. Олар он жестан балаларды зақымдайды, көбінэссе қыз балаларды. Балаларда аралас және мукоэпидермоидты ісіктер басым. Балаларда сілекей бездерінің қатерлі ісіктері орта эссеппен өте сирек. Емі хирургиялық. Аденомалар сәулелі терапияға сезімталсыз.

Остеома - жақсы ажыратылған сүйек тінінен баяу өсетін қатерсіз ісік. Көбінэссе 15 жестан кездэсседі. Кеуекті (компакты) және тығыз остеомаларды ажыратады. Олардың орналасуы перифериялы және орталық болуы мүмкін. Остеомалар көбінэссе төменгі жақ сүйектің тіл жақ беткейінде және мұрын маңайы қуыстарында кездэсседі. Емі хирургиялық. Остеоид-остеома (остеобластокластома) - бұл жақ сүйегінің кортикальды қабатының қатерсіз ісігі, тінмен толған, остеобласт және остеокласттардың көптігімен болатын және остеосклероз аймағымен қоршалған сүйек бұзылысының ошағы. Балаларда сирек кездэсседі. Негізгі белгісі - ызыңдаған, тесіп бара жатқандай немсе жарып бара жатқандай аурысынулар.Емі хирургиялық. Хондрома - жақ сүйектерінің шеміршек тіндерінен болатын қатерсіз ісік. Мектеп уужасындағы балаларда басым. Энхондромаларды және экхондромаларды ажыратады (орталық және перифериялық түрлері). Хондромалар автономды ісіктер, бет қаңқасы өсуіне қарамай өседі. Ісік көбінэссе жоғарғы жақ сүйекте орталық тігіс бойымен алдыңғы бөлімінде кездэсседі. Балалар уужасында сирек кездэсседі. Емі хирургиялық.

Остеобластокластома - остеогенді текті топтың ісіктеріне жатады. Орталық остеобластокластома көбіне төменгі жақ сүйекте орналасады. Остеобластокластоманың негізгі 3 түрін ажыратады: ұяшықты, кристаллы, лизисті. Ұяшықты - дамуы баяу, қабырғасы сирек жұқарады, сол себепті «пергаментті сықыр» болмайды. Сүйек бұдырланған, сау сүйекпен ісік арасында қалыңдаған. Кисталы - алғашқы шағымдары әдетте тіс аурысынуын сезумен байланысты, жақ сүйекте аздап эксцентриялы орналасады, сол себепті жақ сүйек денесінің ісінуі ауыз кіре берісі жағынан байқалады, ісіктің беткейі тегіс, күмбез секілді. «Пергаментті сықыр» белгісі айқын. Лизисті - остеобластокластомалардың ішінде 10%-ды құрайды. Өсуі жил дам, сүйектің бұзылысы, тістер арте қозғалады. Диагностикасы: пункция - күңгірт немсе ақшыл-сары сұйықтық. Рентгенологиялық: ұяшықты түрінде ұсақ және ұсақталған қуыстар анықталады, кристаллы түрінде - сүйек ағаруының ошағы сопақша түрде; лизисті түрі сүйекте біркелкі ақау болуымен сипатталады. Биопсияны жүргізгенде әртүрлі тереңдіктен алу керектігін ескеру қажет. Емі - хирургиялық. Экскохлеация үлкен емс ісіктерде көрсетілген. Сүйектің үлкен алқымды зақымдарында және ауру қайталануларында жақ сүйек алып тастау + сүйек пластикасы ұсынылады.

Жақ сүйектердің фибромаларының келесі түрлерін ажыратады. Десмопластикалық фиброма тек қаңқаның өсу кезеңінде балалар және жасөспірімдік жестарында кездэсседі. Ісіктің дамуы кенеттен, аурысынусыз, себепсіз басталады, өршіп өсуімен сипатталады. Төменгі жақ сүйектің десмопластикалық фибромасында рентгенологиялық денесі мен бұрышы аймағында анық емс үлкен сиреу ошақтары анықталады. Зақымдану ошағындағы сүйек гомогенді құрылымды. Айқын сүйек қабығы қабаттанулары жұқа тікенек түрінде болады. Емі хирургиялық. Десмопластикалық фиброма тек қаңқаның өсу кезеңінде балалар және жасөспірімдік жестарында кездэсседі. Ісіктің дамуы кенеттен, аурысынусыз, себепсіз басталады, өршіп өсуімен сипатталады. Төменгі жақ сүйектің десмопластикалық фибромасында рентгенологиялық денесі мен бұрышы аймағында анық емс үлкен сиреу ошақтары анықталады. Зақымдану ошағындағы сүйек гомогенді құрылымды. Айқын сүйек қабығы қабаттанулары жұқа тікенек түрінде болады. Емі хирургиялық. Оссифициялық фиброма - ісік балалар және жас кездерінде жиі кездэсседі. Клиникалық суретінің ұқсастығына және гистологиялық бір тектілігіне қарамастан фиброостеоманы және фиброзды дисплазияны ажыратуды ұсынады. Емі хирургиялық. Одонтогенді фиброма ісіктің дәнекер тінді салмағының арасында тіс түзетін эпителийдің қалдықтарының болуымен айырмашылығы бар. Спецификалық белгілері жоқ. Емі хирургиялық.

Амелобластикалық фиброма клиникалық амелобластомаға ұқсас, балалар мен жасөспірімдерде тұрақты тістердің даму және қалыптасу кезеңдерінде пайда болады. Амелобластикалық фибромада толық қалыптаспаған тұрақты тіс (ұрығы) орналасуы мүмкін. Ісіктің ағымы қатерсіз, радикальды емс алып тасталуында қатерленуге бейімділігі бар.Емі хирургиялық, төменгі жақ сүйектің зақымданған аймағының алынып тасталуы. Миксома жақ сүйектері ісіктерінің ішінде сирек кездэссетіні. Клиникалық ісік жақ сүйегінің зақымданған аймағының қалыңдауымен көрінеді, сүйек беткейі тығыз, тегіс, аурысынатын төменгі жақ сүйек асты лимфа түйіндері болуы мүмкін, зақымданған жақта Венсан белгісі бар. Миксоманың жиілікпен өсуі қатерлі ісікті қауіптендіреді. Ісік сүйекті тез бұзады. Төменгі жақ сүйектің рентгенограммасында ісік төменгі жақ сүйек өзегінің бойымен орталықты немсе эксорталықты орналасқан сопақша немсе домалақ түрдегі бұзылу ошақтары. Қайталанулар болуы, қатерленулері болуы мүмкін. Сәулелі терапия тиімсіз.

Одонтома тіс дамуының кемістігі болып табылады. Жоғарғы және төменгі жақ сүйектерде (күрек, ит, кіші азу тістер аймағында) кездесу жиілігі бірдей, 8-12 бастарда кездэсседі. Ісік тұрақты тістер қалыптасуы кезеңінде демиды. Одонтомалар баяу өседі, тұрақты тісі жоқ болуына байланысты немсе жақ сүйектердің пішіні өзгеруі бойынша қарап тексергенде анықталады. Одонтома пішіні өзгерген тіске немсе жетілмей қалған тіске ұқсайды. Ісік созылмалы тінді қаптамамен қоршалған. Ренгенологиялық анық бұдырлы контурларымен гомогенді немсе гомогенді емс жоғары жиілікті көлеңке анықталады.Емі хирургиялық. Одонтома тіс дамуының кемістігі болып табылады. Жоғарғы және төменгі жақ сүйектерде (күрек, ит, кіші азу тістер аймағында) кездесу жиілігі бірдей, 8-12 бастарда кездэсседі. Ісік тұрақты тістер қалыптасуы кезеңінде демиды. Одонтомалар баяу өседі, тұрақты тісі жоқ болуына байланысты немсе жақ сүйектердің пішіні өзгеруі бойынша қарап тексергенде анықталады. Одонтома пішіні өзгерген тіске немсе жетілмей қалған тіске ұқсайды. Ісік созылмалы тінді қаптамамен қоршалған. Ренгенологиялық анық бұдырлы контурларымен гомогенді немсе гомогенді емс жоғары жиілікті көлеңке анықталады.Емі хирургиялық. Цементома тіс цементімен ұқсас, дөрекі талшықты тығыз тін тән құрылысты элемент болып табылады. Цементоманың 4 түрін ажыратады:қатерсіз цементома; цемент түзуші фиброма; түбір ұшы асты цементті дисплазия; алып клеткалы цементома. Ісік жақ сүйектің пішіні өзгеруін туғыза отырып, баяу өседі, сипалағанда аурысыну пайда болады, ісік жұмсақ тіндерге өсіп кеткенде қабыну процесі дамуы мүмкін. Цементоманың рентгенологиялық суреті: тіс түбірінің маңайында орналасатын домалақ, сопақша тығыз тін анықталады. Емі хируриялық.

Амелобластома (адамантинома)құрылысы тіс ұрығының кіреуке мүшесінің тінінің құрылысымен ұқсас одонтогенді эпителиальды ісік. Клинико- рентгенологиялық амелобластоманың тығыз және кристаллы түрлерін ажыратады, дегенмен де әрбір ісікте тығыз ошақтары әрдайым кристаллы ошақтарымен алмасып отырады. Ісік балаларда 10 жестан кейін кездэсседі. Ісік көбіне төменгі жақ сүйекті зақымдайды. Ісіктің өсуі баяу. Инфекция қосылғанда қабыну процесі пайда болады. Кеш қаралғанда, кортикальды табақшаның күрт жұқаруының нәтижесінде пергаментті сықыр немсе флюктуация белгісі байқалады. Жоғарғы жақ сүйек зақымданғанда ісік жоғарғы жақ сүйек қуысына өсіп кетуі мүмкін. Ісік әдетте қатерсіз, қатерленуі мүмкін. Клинико-рентгенологиялық мәлімдемелері алдын-ала болжам диагнозын қоюға мүмкіндік береді. Ісіктің цитологиясы мен биопсиясы диагнозды дәлдеуге көмектэсседі. Емі хирургиялық. Амелобластома (адамантинома)құрылысы тіс ұрығының кіреуке мүшесінің тінінің құрылысымен ұқсас одонтогенді эпителиальды ісік. Клинико- рентгенологиялық амелобластоманың тығыз және кристаллы түрлерін ажыратады, дегенмен де әрбір ісікте тығыз ошақтары әрдайым кристаллы ошақтарымен алмасып отырады. Ісік балаларда 10 жестан кейін кездэсседі. Ісік көбіне төменгі жақ сүйекті зақымдайды. Ісіктің өсуі баяу. Инфекция қосылғанда қабыну процесі пайда болады. Кеш қаралғанда, кортикальды табақшаның күрт жұқаруының нәтижесінде пергаментті сықыр немсе флюктуация белгісі байқалады. Жоғарғы жақ сүйек зақымданғанда ісік жоғарғы жақ сүйек қуысына өсіп кетуі мүмкін. Ісік әдетте қатерсіз, қатерленуі мүмкін. Клинико-рентгенологиялық мәлімдемелері алдын-ала болжам диагнозын қоюға мүмкіндік береді. Ісіктің цитологиясы мен биопсиясы диагнозды дәлдеуге көмектэсседі. Емі хирургиялық.

Фиброзды дисплазия - сүйек дамуының кемістігі. Фиброзды дисплазия кезінде сүйек зақымдануының келесі түрлерін ажыратады: монооссальды түрі, полиоссальды зақымдануы, херувизм,Олбрайт синдромы, беттің сүйекті арыстандығы. Монооссальды түрі 8 жестан 15 жасқа дейін анықталады. Балаларда жоғарғы жақ сүйекті зақымдайды. Клиникалық бұл сүйек ісігі, жақын жатқан мүшелердің қызметтің бұзады. Рентгенологиялық аурудың екі түрін айырады: ошақты және диффузды. Полиоссальды зақымдануы сирек кездэсседі. Бірнеше сүйегі зақымданатын қарайлас түрі кездэсседі. Херувизм - бала уужасының ауруы. Аурудың басталуы 1 ½ - 2 ½ жасқа таман. Аурудың жиілігінің ең даму жестары 11 жестан 16 жасқа дейін. Бұл ауруда беттің симметриялы қисаюы, төменгі жақ сүйектің бұрышы деңгейлерінде екі ұртының біраз ісінуі анықталады, беті квадрат пішінді, тіс түзу бұзылысы болуы мүмкін. Рентгенологиялық: жақ сүйектердің зақымдануы ұяшықты сипатты. Олбрайт синдромы үштік белгілермен сипатталады: сүйектің немсе сүйектердің зақымдануы, денеде дақтардың болуы және арте жынысты пісіп жетілуі. Фиброзды дисплазияның осы және басқа түрлері сирек кездэсседі. Беттің сүйекті арыстандығы бұл барлық бет сүйектерінің көптеген ірі ошақты және диффузды зақымдарының дамуы. Ақыры жағымсыз. Фиброзды дисплазияның емі хирургиялық. Эозинофильды гранулеманың 3 клинико-рентгенологиялық түрі болады: ошақты, диффузды, жайылған. Клиникасы пародонтозға ұқсайды, тістер қозғалып, оларды жұлғаннан кейін ұзақ уақыт бойы тіс ұяшығы жазылмайды. Балаларда одан басқа, процесс сүт және тұрақты тістердің ұрықтарының «секвестрациясымен» аяқталады. Эозинофильды гранулеманың барлық түрлерінде қанның анализінде лейкоцитоз (15-17 мың) және эозинофилия (10-15%) анықталады. Емі – ошақты, түрінде хирургиялық. Диффузды түрінде хирургиялық және рентгенотерапияны тағайындайды. Жайылған түрінде - рентгенотерапия.

НАЗАР АУДАРЫП ТЫҢДАҒАНДАРЫҢЫЗҒА РАХМЕТ!!!