Биотехнология және экология және қоршаған ортаны қорғау проблемалары. Микроорганизмдердің көмегімен қоршаған ортаны бақылау. Қалдықсыз технология және оны енгізу болашағы. Орындаған: Азимханова Б.С Тобы: 502 Б фк Қабылдаған: Рахымбаев Н.А Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік фармацевтика академиясы Дәрілер технологиясы кафедрасы

Жоспар I Кіріспе II Негізгі бөлім 1. Биотехнологияның экологиялық мәселелері; 2. Биотехнология ғылымының Қазақстанда дамуы; 3. Биотехнологиялық өндіріс өкілдерінің сапасын тексеру; 4. Аз қалдықсыз және қалдықсыз технологиялар жасау ; III Қорытынды Пайданылған әдебиеттер

Кіріспе Биотехнология (bios - тіршілік; thechne-өнер, шеберлік;logosғылым) – тірі ағзалар мен биологиялық үрдістерді өндірісте пайдалану; экономикалық құнды заттарды алу үшін ген және жасуша деңгейінде өзгертілген биологиялық объектілерді құрастыру технологиялары мен пайдалану жөніндегі ғылым және өндіріс салаты. Биотехнологияның негізгі объектісі - тірі жасушалар, этап айтқанда жануар, өсімдік текті жасушалар және микробтар немсе олардың биологиялық белсенді метаболиттері. Биотехнология терминін алғаш рет 1919 жилы Венгерлік К.Эрекки тірі организмдерден дайын өнімді бөліп алу жұмыстарын белгілеу үшін қолданған. Биотехнология деп – тірі организмдерді және биологиялық жүйелер мен процестерді адам баласының мақсатына сайтт өндірісте қолдануды түсіндірді.

Биотехнология термині Луи Пастер-Микробиология ғылымының көрнекті қайраткері және осы ғылымының негізін қалаушы француз оқымыстысы Луи Пастер ( ) өзінің зерттеулерінін, нәтижесінде табиғатта және өнеркәсіпте кездэссетін ашу процестері микроорганизмдердің әсерінен болатындығын дәлелдеді.Сөйтіп, ол микробиология да физиологиялық бағыттың негізін қалады.Осы кезге дейін спирттік ашу процесі және түрлі органикалық қалдықтардың шіруі таза химиялық жолмен жүреді денег пікір үстем болып келді. Әсірэссе бұл пікірді қолдаған атақты неміс химигі Ю. Либих еді. Л. Пастер ашу процесінің табиғатын жете зерттей отырып, бүл құбылыстың микроорганизмдер қатысымен жүретінін дәлелдеді. Алғаш рет «биотехнология » терминін 1919 жилы венгр инженері Карл Эрике қолданған. Ол шошқаларды қант қызылшасымен қоректендіру кезінде олардың өнімдерінің жоғарылауын байқаған

Экологиялық биотехнология - Ертеден белгілі қалдықты өңдеуде және ағын суды тазартуда микробиологиялық әдіс кеңінен қолданылуда.Катаболиттік әдіспен жасанды құрылған немсе ертеректен белгілі микроорганизмді қолдану - болашағы. - Қоршаған ортаны бақылау және мониторингке арналған биодатчиктер. Биотехнологияның биологиялық әдістерін қоршаған ортаны ластанудан тазарту үшін қолданады. Ластанған суларды микроорганизмдердің көмегімен тазартады. Үлкен қалалардың, өндіріс орындардың шығарған зиянды қалдықтарын тазарту кейбір бактериялардың қатысуымен жүреді.

Ұлттық биотехнология орталығы Елдің биотехнология салтын мемлекеттік қолдау және дамыту саясатын іске асыратын жетекші биологиялық ғылыми орталық - «Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің Ғылым комитеті «Ұлттық биотехнология орталығы» республикалық мемлекеттік кәсіпорны (ҰБО) Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығымен 1993 жилы құрылды. Орталық биотехнология, биологиялық қауіпсіздік және экология салтындағы мемлекетпен қаржыландырылатын ғылыми-техникалық бағдарламаларды орындайды және үйлестіреді.

Биологиялық әдіспен қалдық суды тазалау Орталықта жұмыс істеп тұрған Экологиялық биотехнология зертханасы қалдық суларды тазартуға арналған технологияларды әзірлеумен айналысады. Әзірлемелердің арқасында қалдық суларды жағымсыз иістен арылтып, әрі экологиялық нормативтерге сайтт болатын күйге әкелу мүмкін. Бұдан басқа, деструкциялық белсенділік танытатын заттарды судың құрамынан шығарып тастау бойынша зерттеулер жүріп жатыр. Сондай-ақ зертхана төңірегінде электрохимиялық реакция қалыптастыру үшін арнайы қоректік орта қолдану арқылы қалдық сулар мен лай тұнбадан электр көзінеқол жеткізу жөніндегі жұмыстар ерекше қызығушылық туғызуда.

Қалдықсыз өндіріс Қалдықсыз өндірісті ұйымдастыру жүйесінің мәселесі көп қырлы және өте күрделі қоғамдық өндірістің барлық жағын қамтиды. Олардың іске асуы қиыстыру, мамандандыру, аумақтаық кешендендіруді ұйымдастыру, сонымен қатар өндірісті басқару мәселелерінің жаңа ықпалынсыз шешілуі мүмкін емс. Қалдықсыз өндіріс – бұл технологияның жаңа түрі ғана емс, ол жаңа, осы заманғы жүйе, өндірісті ұйымдастырудың запалы кезеңі. Қалдықсыз өндірісте жинақты үнемділік толық жүзеге асырылады. Біріншіден, осында материалдық ресурстарды пайдаланудағы рационализациялауға аз байланыстағы жекелеген шаралардан ең радикалы әдістерді пайдаға асыруды қамтамасыз ететін ғылыми жүйеге өту, екіншіден, ол ірі кешенді әлеметтік-экономикалық мәселелерді шешуге мүмкіндік туғызады.

Микроорганизмдердің кемшіліктері Істің мәніне назар аударсақ төменде келтірілген жағдайларды зерттеу жұмыстары нәтижесінде қажетсіз қасиеттері бар генотиптердің пайда болуына әкеліп соқтыруы мүмкін. Бұлар: - Микроорганизмдерге патогендік қасиеті бар, бетон генетикалық материалдарды байқаусызда өндіріп алу. - Жаңа микроорганизмдерді өздерінің табиғи тіршілік ортасына ендіру. - Осы жаңа микроорганизмдердің зертханадан жоғалып кетуі. - Экосистемаға тікелей зиян келтіретін өте қауіпті генетикалық материалды жаңа микроорганизмнің геномы нан басқа организм геномы на тасымалдау.

Бұндай жағымсыз құбылыстан құтылу жолы - көпшілік жағдайдазертханалық арнаулы қоректік орталарда эссе алтын, әлсізденген штамдармен жұмыс жүргізу. Жоғары сатыдағы трансформацияланған организмдер - өсімдіктер мен жануарларды пайдаланумен байланысты, жұмыс істеуден биотехнология ерекше үміт күтеді. Бұнда да трансгендік өсімдіктерді қадағалап өзінде орын алтын кемшіліктер, едәуір қауіп төндіретінін стен шығармау қажет. Көптеген ғалымдардың пікірі бойынша, біздің жүзжылдығымыздың соңында «Болжамдық экология» денег ғылым қалыптасуы тиіс. Ол қоршаған ортадағы трансформацияланған макро- және микроорганизмдердің касиеттерінің бет алысын қадағалап отыруы тиіс. Көп уақыт қаржыны талап ететін болсада биосфераны сақтауда бұл жұмыс өте қажет.

Қалдықсыз және аз қалдықты технологиялар. Қоршаған ортаға өндірістік орындардың жағымсыз әсер ету проблемаларының радикалы шешімі қалдықсыз немсе аз қалдықты технологияларды қолданғанда ғана мүмкін болады. Жүз пайызды тазалау теориялық тұрғыдан қарағанда мүмкін, бірақ бірақ практикалық тұрғыдан қарастырсақ тазалағыш құрылғылырдың тым үлкендігінің және қаражаттың жетіспеушілігінің салдарынан жүзеге асуы мүмкін. Осыған орай альтернативті шешімдер қарастыру, әсірэссе аз қалдықты және ресурс үнемдеуші технологияларды енгізу керек.

Қалдықсыз өндірістің негізі шикізатты оның барлық комплекстерін қолдана отырып комплексті өңдеу болып табылады, себебі өндірістің қалдықтары бұл белгілі бір себептерге байланысты пайдаланылмаған немсе түгелдей пайдаланылмаған шикізаттың бөлігі. Осы оранда ресурс үнемдеуші технологиялар маңызды болып эссептеледі.

Сонымен қалдықсыз және аз қалдықты технологиялар мыналарды қамтамасыз етуі тиіс: -Шикізатты барлық компоненттерін сақтай отырып жаңа қалдықсыз процесстерді қалыптастыру негізінде комплексті қайта өңдеу; -Қайта пайдаланылуды талап ететін жаңа өнім түрлерін қалыптастыру және шығару; -Өндіріс қалдықтарын қайта өңдеу және тауарлы өнімді алып, қолдану немсе олардың экологиялық тепе теңдікті бұзбай кез келген тиімді пайдаланылуы; -Өндірістік сумин қамтамасыз етілудің тұйық жүйесін пайдалану; -Қалдықсыз территориялық өндірістік комплекс термин экономикалық аймақтар қалыптастыру.

Қорытынды Экологиялық мәселе адамзатты алдағы даму жолын таңдау алтына қойды: өндірісті шексіз өсіруге бұрынғыдай бағытталуы керек пе немсе бұл өсу табиғи орта мен адамзат организмінің нақты мүмкіндіктерімен келісілуі керек, жақындармен ғана емс, әлеуметтік дамудың жеке мақсаттарымен өлшенуі керек. Экологиялық дағдарыстың пайда болуы мен дамуында ерекше, анықтауыш роль техникалық прогреске тиесілі. Шын мәнінде алғашқы еңбек құралдары мен алғашқы технологиялардың пайда болуы табиғатқа және алғашқы адаменя жасалған экологиялық катаклизмдердің пайда болуына антропогенді қысым әкелді. Техногенді өркениеттің дамуымен экологиялық дағдарыстар қаупінің және олардың салдарлары байқалды. Аз қалдықты, одна әрі қалдықсыз өндірістің жаңа технологияларын тұйық цикл бойынша құру нашар экологиялық тепе-теңдікті бұзбай өмір сүрудің жеткілікті жоғары деңгейін қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.

Пайдаланылған әдебиеттер html Бегімқұлов Б. Молекулалық генетика және биотехнология негіздері. Алматы.Білім, 1996