Жоспар: І.Кіріспе ІІ.Негізгі бөлім 1. Жыныссыз көбею 2. Жыныссыз көбеюдің формалары 3. Жынысты көбею 4. Жынысты көбеюдің түрлері ІІІ.Қорытынды

Тірі табиғатта көбеюдің негізгі екі әдісін ажыратады Жыныссыз көбею Жынысты көбею

Жыныссыз к ө бею кезінде ұ рпа қ тек бір особьты ң бір немсе бірнеше соматикалы қ клетка- рынан дамып жетіледі. М ұ ны ң н ә тижесінен бір біріне айна қ атесіз ұ қ саз біркелкі особьтар т ү зіледі. Оларды КЛОН деп атайды.

Бір клеткалы организмдерге т ә н к ө бею форматы ; Т ү рлі қ арапайымдар не к ө лдене ң інен, не ұ зыннан екіге б ө лініп ө зара ұ қ саз екі жас клетка т ү зіледі ;

Б ұ л кезде клетканы ң құ рыхлым компоненттері де те ң дей екіге ажырайды немсе алдын ала оларды ң екі еселенуі ж ү реді.

Көптік бөліну немсе шизогония Спора түзілуБүршіктену Фрагментация

Организмдерді ң к ө птік б ө лінуге қ абілетті стадия сын шизонт деп айтады; Процесті ң ө зін шизогония деп атайды ;

Арнайы клеткар, споралар ар қ илы ж ү ретін к ө бею форматы ; Спора – к ө беюді қ амтамасыз ететін, сыртынан қ алы ң қ абы қ пен қ каптал ғ ан тіршілік циклы стадияларды ң бірі ; Бактерияларды ң спорасы к ө беюді емс тек қ олайсыз орта жа ғ дайларында тіршілігін са қ тап қ алуды қ амтамасыз етеді ;

Бактерияларда ; Ашытқы саңырауқұлағында ; Төменгі сатыдағы көп клеткалыларда ; Губкаларда ; Ішекқуыстыларда ; Кейбір құрттарда байқалатын көбею форматы.

Б ұ л кезде особь екіге немсе бірнеше б ө ліктерге ажырап, ә р б ө ліктен жа ң а дара дамып жетіледі ; Дамуыны ң е ң бастап қ ы кезе ң інде ұ ры қ бірнешеге б ө лініп, ә р жеке б ө ліктен ө з алтына организм дамып жетіледі.

Ұ ры қ тану н ә тижесінде жыныс клеткары немсе гаметалар қ осилып диплоидты жиынты ғ ы бар зигота т ү зіледі.

Жыныстық вездері Жыныстық вездері - гонадалар ( грекше гонок – панда бау, аден - без ) аралас сөлініс вездерінің болып есептелінеді. Олардың сыртқы сөліністік қызметі - жыныс жасушаларын ( гаметоциттерді ) жасау және шығару. Еркек организіміндегі ұрық жолында спрматозидтер, ал ұрғашы организімдегі аналық везде жұмытқа жасушалар пісіп жетіледі.

Жыныстық көбею Коньюгация КопуляцияҰрықтану Партеногенез

Жыныстық к өбею ж ануарлар мен ө сімдіктердің к өбеюінің бір т үрі. Ж ыныстық к өбею жолында ж аңа о рганизім әдетте а налық ж әне а талық жыныс клетка лары - гаметалардың ( грекше гамета " - ү рғашы, гаметес " - е рек ) қ осылуынан п айда болған з иготадансыдан ж әне ол б ұл к езде е кі е селен ген ( диплоиды ) хромосома лары бар б ір к ілеткадан т ұрады.

Коньюгация бактериялар ғ а, қ арапайымдар типіндегі инфузориялар классный ң ө кілдеріне т ә н ерекше к ө бею форматы. Копуляция бір клеткалы организмдерге т ә н жынысты к ө бею ә дісі. Ұ ры қ тану сперматозоиды ң ж ұ мырт қ а клеткасымен қ осилып, н ә тежесінде зигота т ү зілуімен ая қ таланты процесті айтады. Партеногенез организдерді ң ұ ры қ танца ғ ан ж ұ мырт қ а клеткаынан дамып жетілуін айтамыз. Т ү зілген жа ң а дара ө зіні ң дамып жетілуі ү шін ж ұ мырт қ ы клеткасында ғ ы генетикалы қ материал мен қ орех заттарын пандаланады.

Ұрықтың анақұрсағыда жетілуі

Пайдаланған әдебиеттер «Медбиология», П.Қазымбет. Алматы,2002 «Молекулалық биология», Қ.Абилаев «Гистология», С.А.Ажаев. Кентау,2004 «Биология», Гильманов М.К..Алматы,2005