Та қ рыбы: Ә кімшілік құқ ы қ ты қ қ атынастар
Құқық нормасы – бұл жалпыға міндетті жүріс-тұрыс ережесі, ал құқықтық қатынас – құқық нормасының негізінде пайда болатын қоғамдық қатынас. Олардың арасындағы өзара байланыс мыналардан көрінеді
Әкімшілік-құқықтық қатынастар бұл мемлекеттік басқару аясында калыптасатын және әкімшілік- құқық нормалары арқылы реттеліп отыратын қоғамдық қатынастар. Бұл қатынастарға қатысушыларға белгілі бір құқықтар мен міндеттер беріледі және олар құқықтық қатынастардың субъектілері болып табылады. Атқарушы билік органдары, мемлекеттік қызметкерлер, қогамдық бірлестіктер, кәсіпорындары, мекемелер мен азаматтар әкімшілік-құқықтық қатынастардың субъектілері болып табылады. Құқық субъектілерінің арасында нақты құқықтық қатынастар туындауы үшін норманны іс-әрекетке келтіретін белгілі бір іс-әрекеттер мен оқиғалар қажет.құқықтарсубъектілеріАтқарушы билік органдарыкәсіпорындары
Әкімшілік құқық субъектілері мынадай 3 шарт бойынша ғана әкімшілік құқықтық қатынастардың субъектісі болып табылады: Әкімшілік құқық субъектілері мынадай 3 шарт бойынша ғана әкімшілік құқықтық қатынастардың субъектісі болып табылады:
Азаматтардың әкімшілік құқықтық мәртебесі жаппы құқықтық мәртебесінің бөлігі болып табылады және оның төмендегідей әлементтері бар:
Әкімшілік құқық – Қазақстан Республикасы құқық жүйесінің ең үлкен және күрделі салаларының бірі. Ол қоғамдық қатынастарды реттейтін, мемлекеттің басқару қызметінің процесінде пайдаланатын және мемлекеттік аппараттың тәртіптелген бірізділік жұмысын қамтамасыз гететін аса маңызды тәсілдердің бірі болып табылады. Қоғам өмірінің аса маңызды жақтарын құқықтық реттеу қандай да болмасын мемлекеттің ажыратылмас элементі екендігі ежелден белгілі. Мемлекет әкімшілік-құқықтық нормалар арқылы өзінің өкілетті органдары атынан қоғамның қажеттерін қанағаттандыру және де азаматтарының өміріне қалыпты жағдайларды қамтамасыз ету үшін экономикалық және әлеуметтік – мемлекеттік мәні бар аса маңызды ұйымдық шараларды жүзеге асырып отрады.
Әкімшілік құқықтың көздері мыналар:
Әкімшілік құқықтың субъектісі болу үшін азаматтар әкімшілік құқық кабілеттілігіне және мемлекетті басқару саласында қүқықтар мен міндеттерге ие болу керек. Жалпы азаматтарда әкімшілік әрекет қабілеттілігі басқа құқықтықсалаларға қарағанда арте қалыптасады. Мысалы, мектеп оқушылары бұзылған құқықтарды қалпына келтіруге шаралар қолдануды әкімшіліктен талап гете баллады, мысалы, жастар ісі жөнінде мемлекеттік органдарға үндеу жариялау сияқты. Толыққанды әкімшілік әрекет қабілеттілігі 18 жастан ғана бастбаллады. Әкімшілік құқық және әрекет кабілеттілігі тек жас мөлшеріне ғана емес, сендай-ақ денсаулыққа, тұрғылықты жеріне, біліміне және басқа да факторларға негізделіп қалыптасады. Кейбір факторлар әкімшілік құқық және әрекет қабілеттілігін толығымен немесе жартылай шектеуі мүмкін. Мәселен, психикалық аурулар мен мүгедектер транспорт жүргізу құқықтарынан айырылады, соттық жауапкершілікке тартылған және арнайы білімі жоқ азаматтар мемлекеттік аппарата лауазымды міндет атқару құқығын жоғалтады.
Әкімшілік құқықтың негізгі мақсат- міндеттері:
атқарушы билікті демократиялық ұйымдастыру. қоғамдық қатынастарды реттеу, нығайту. азаматтар мен қоғамды - атқарушы биліктің бір жақты озбырлығынан қорғау. қоғамдық қатынастарды қорғау. әкімшілік нормалармен, өзгеде құқық салаларымен реттелген