Сабақтың тақырыбы: «Ауа температурасы»

Сабақтың мақсаттары: А) Білімділік: Ауа температура сының жер бетінен жилыну ерекшеліктері мен ауа температура сын өлшеу туралы түсінік беру, температураның тәуліктік, айлық, жылдық өзгерісінің себептері және орташа температура мен амплитуда сын анықтау тәсілдерін, график жасау жолдарын таныстыру, амплитуда, график, изотерма ұғымдарын меңгерту. Ә) Тәрбиелік: Экологиялық тәрбие беру, ұқыптылыққа, ұжымдық еңбекке тәрбиелеу, өздігінен іздене білуге үйрету. Б) Дамытушылық: ауа райы күнделігіндегі мағлұматтарды есептеуге, график жасай алуға уйрету, зерттеу, жүйелеу, қорытынды шығара алу дағдыларын дамыту, жил дам ойлау, есте сақтау қабілетін қалыптастыру, шығармашылық жұмысқа баулу.

Сабақтың түрі: Білім мен іскерлікті дамыту сабағы. Сабақтың әдісі: көрнекілік, өз бетімен жұмыс, іздену, топтарымен жұмыс,сұрақ – жауап, талдау. Сабақтың көрнекілігі: Термометр, ауа райы күнделігі, сызбалар, тапсырма парағы, дүние жүзінің климат картасы. Пәнаралық байланыстары : математика, жаратылыстану,

I.Ұйымдастыру (Оқушылар қатысуын тексеру, құрал жабдықтар, карталарды жинақтау, оқушыларды жұптап отырғызу, сабақтың тақырыбымен таныстыру.) Үй тапсырмасын сұрау §28 Атмосфералық қысым. Үш деңгейлік тапсырма беру

I деңгей 1. Жер қабаттарын анықтаңыз. 1. Литосфера А) Ауа қабаты 2. Гидросфера Ә) Тас қабаты 3. Атмосфера Б) Тіршілік қабығы 4. Биосфера В)Су қабығы 2. Атмосфера қабаттарының биіктіктерін тап? 1. Тропосфера А) 80 мм жоғары 2. Стротосфера Ә) 80 мм. 3. Мезосфера Б) 55 мм 4. Термосфера В) 20 мм 3. Атмосферада қандай газ қанша % құрайды. 1. Оттегі А) 78,1 % 2. Азот Ә) 0,95 % 3. Көмір қышқыл газы Б) 20,9 % 4. Аргон және инертті газ В) 0,05 %

II деңгей Дұрыс жауабын орнына қой. 1.Бүкіл ауа қабаты жер бетінің әр шары сантиметріне ______ салмақ түсірді. 2.Ауаның жер бетіне таяу қабатында әрбір 10 м биіктікке көтерілгенде қысым шамамен ____ мб шамамен _________ бағана биіктігіне тең.

III деңгей Есепті шығар: 1. Егер 1 см кг 33 г күшпен қысым түссе, фонда 100 см 2 – қа ауаның қандай күшпен түсетіндігін есепте. 2.Ұшақ 5000 м биікте ұшып келе жатыр. Егер жер бетіндегі атмосфералық қысым 750 мм бокса, ұшақ сыртындағы атмосфералық қысымды анықта. 3. А нүктесінде 775 мм бокса, В нүктесінде 720 мм. көрсетіп тұр. Нүктелердің абсолютті және салыстырмалы биіктігін тап.

III. Жаңа сабақты меңгерту. 1. Ауа температура сының биіктік бойынша өзгеруі. Жер бетінен әрбір 100 м. биікке көтерілгенде, ауаның температурасы орта есеппен 0,6 градус С – қа төмендейді.(немесе әр километрге 6 градус С.)

2. Ауа температура сының тәуліктік өзгерісі. Та= Те.ж.т. – Те.т.т. Та – тәуліктік амплитуда; Те.ж.т. – тәуліктегі ең жоғарғы температура; Те.т.т. – тәуліктегі ең төмен температура; Мысалы: Та=28 градус+18 градус=10 градус С

3. Ауа температура сының жылдық өзгерісі. То.ж.а=Те.ж.а.о.- Те.с.а.о. То.ж.а – орташа жылдық амплитуда; Те.ж.а.о. – ең жилы айдың орташа температурасы; Те.с.а.о. – ең суық айдың орташа температурасы; Ең жилы ай – шілде. Ең суық ай – қаңтар. Мысалы: То.ж.а = 20 градус-(-12 градус) =32 градус С

4. Ауа температура сының жер бетінде таралуы. Изотерма – грекше «изо»- бірдей, «терма» - жилу. Қаңтар изотермасы- көк немесе қара түс; Шілде изотермасы- қызыл түс;

5. Ауаның температура сын қалай өлшейді? Термограф – грекше «термо»-жилу, «граф» - жағу. Әрбір 100 метр биіктікке көтерілген сайын ауа температурасы 0,6 градус С-қа төмендейді.

6. Жер ғаламшары жилынуда. Проблемалық сұрақ. А) Ауаның ұдайы жилынуы қандай өзгерістер туындатуы мүмкін? Ә) Климат неге жилынуда?

IV. Бекіту бөлімі. 1. Мен не білдім? (Тірек сөздер жазу) 2. Сен не білдің? (Сұрақтар дайындау) 3. Шығармашылық жұмыс. (Жаттығу бөлімі) А) Дәптерге жаңа сөздер жазу (амплитуда, термометр, изотерма,метеорология). Ә) Кесте бойынша желтоқсан айындағы орташа температура мен амплитуда сын тауып, графигін сызу.

V.Қорытынды, бағалау. VI. Үйге тапсырма. § 29 «Ауа температурасы». «Жер климаты неге жилынуда?» (эссе жазу)