Семей Мемлекеттік Медицина Университеті Балалар жұқпалы аурулары және фтизиатрия кафедрасы СӨЖ Тақырыбы : Балалардағы гельминтоз дар (Аскаридоз,Энтеробиоз,Трихинеллез) Орындаған: Ережепбаев М.Т. 546-топ, ЖМ Тексерген: Курманова Б.А. Семей жил

Жоспар: 1.Кіріспе 2.Негізгі бөлім -Аскаридоз -Энтеробиоз -Трихинеллез -3. Қорытынды -4. Пайдаланылған әдебиеттер

Гельминтоздар (грек.helmins,helminthos- іш құрты)-паразит құрттардың адаменя, жануармен және өсімдіктердің организміне еніп,көбеюі салдарынан панда болатын ауру түрлері. Гельминтоздар адама сорғыш,таспа,жұмыр т.б құрттардың паразиттік тіршілігі салдарынан панда болады.

Гельминтоздардың аталуы ауру туғызатын құрттардың түріне қарай. Олардың тек адама (аскаридоз,энтеробиоз т.б),немсе адаменя мал да кездесетін гельминтоз дар (трихинеллез және т.б) түрлері бар.

Барлық паразитарлық құрттар 2 типке бөлінеді: геогельминттер және биогельминттер Геогельминттер дамуы қоршаған орта жағдайына байланысты. Биогельминттер міндетті түрде аралық иенің қатысуымен жүреді.

Аскаридоз адама кездесетін жұмыр құрт. Жұғу жолы –кір қол,гельминт құрты бар жуылмаған жеміс жидектер. Жұқтырудың жоғары қаупі жеке бас гигиена сын сақтамау,санитарлық іс- шараларды дұрыс қолданбау және адам фекалийлерін тыңайтқыш ретінде қолдану.

Ағзаға түскен соң,жіңішке ішекте аскарид жұмыртқаларынан паразит дернәсілдері панда болады да қанға түседі. Қан ағысымен паразит дернәсілдері өкпеге,бронхита мен трахеяға тара лады. Аскаридалардың адам ағзасында өмір сүру ұзақтығы бірнеше ай.

Ауру ағымы екі кезеңнен өтеді:миграционды және ішектік. Бірінші кезеңде қан ағымында жетілмеген аскарида құрттар бокса,екінші кезеңде ауры асқынуларға әкелетін жетілген құрттар болады.

Аскарид аллергені,паразитарлы аллергендердің ішіндегісінің ең мықтысы. Паразиттерге жауап өкпеде,теріде,коньюктива,ас-қорыту жолында панда болады. Миграционды кезеңнің басты патогенездік механизмі дернәсілдердің зақымдық және паразиттердің сенсибилизациялық әсері. Нәтижесінде түрлі ағзаларда екі түрлі зақымдалу жүреді.

Миграциялық дернәсілдердің жарақаттық әсері. Миграция басында дернәсілдер ұсақ болған соң,ішек қабырғасы мен өкпеде шектелген геморрагиялар болады. Миграция соңына тамань дернәсілдер өлшемі 2 мм жетіп, альвеолалар, бронхиолалар мен бронхитаға өтіп қан кетуге әкеледі.

Дернәсілдер жетілетін тіндердің эозинофильді қабынуы. Бөлінетін метаболиттер өз кезегінде иммунды бұзылыстар мен қабыну реакцияларын тудырады. Аскаридоздың ішектік кезеңінде патогенездің механизмі аскаридалардың өлшемі см жеткенде спираль тәрізденіп алға қозғалып,қуыстарға ұмтылу.

Инвазия салдары ішек қабырғасының бұлшық етті қабатының гипертрофиясы,крипталар тереңдігінің азаюы,ішек құрамының химиялық қасиетінің өзгеруі,асқазан менішектің моторолы қызметінің бұзылысына әкеледі.

Аскаридалар трипсин мен химотрипсин ингибиторларын бөліп,қоректік затрат,ақуыз,майлардың сіңірілуін бұзады. Аскаридоздың ішектік кезеңінің симптоматикасы-жүрек айну,құсу,іш өту,тәбеттің төмендеуі,шаршағыштық,бас айналу,ұйқының бұзылысы мен іштің аурысынуы.

Аскаридоздың ішектік кезеңінің асқынулары:жетілген аскаридалардың топтасуынан-ішек өтімсіздігі, аскаридалардың ішек қабырғасын тесіп немсе реперациялық тігіс арқылы іш қуысына түсуі салдарынан-перитонит, механикалық сарғаю-құрттардың жалпы өт жолына түсуі,ұйқы без жолдарының бітелуі,асфиксия аскаридалардың жоғарғы тыныс жолдарына түсу салдарынан.

Энтеробиоз Бұл ауру паразитарлы ұсақ құрттармен- острицалармен шақырылады. Қоздырғыштың өсіп, дамуы ас-қорыту жолымен шектеледі. Дернәсілдер жұмыртқалардан шамамен 2 аптадан кейін шығып,пересек түрлеріне дейін жетеді де іңішке ішектің төменгі және тоқ ішектің жоғарғы бөлімдерінде тіршілік етеді.

Олардың өмір сүру ұзақтығы шамамен 100 күн,егерь балаларда екіншілік жұғу бокса,күндер саны ұзарады. Жұғудың басты себебі,жеке бас гигиена сын сақтамау.Сондықтан энтеробиоз бен мектепке дейінгі мекемелерге баратын,кіші жесты балалар аурыады.

Жұғу жолдары оральді контакты тұрмыстық.Ұйқы кезінде ауруды жұқтырған адам теріні қатты қышып,қоздырғыш жұмыртқаларын қол,тырнақ астаны,төсек орнына түсуіне әкеледі.Ары қарай жұмыртқалар төсек орнынан,қолдан тұрмыстық құрал-жабдықтар мен тағам өнімдеріне түседі.

Энтеробиоз қоздырғышының дамуы Энтеробиозда қабыну реакцияларын дернәсілдер гиалуронидаза, протеолитикалық ферментер,лектие тәрізді затрат өндіріп,комплемент жүйесін ынталандырады да,простагландиндердің бөлінуіне әкеледі. Этеробиоз кезінде тағамның қорытылуы мен сіңірілуі бұзылады.

Балаларда тағамның қорытылуы мен сіңірілуінің бұзылысынан салмақ жоғалту,өсіп,дамуы тежеледі. Энтеробиоздың қосымша патогенетикалық механизміне ішектегі құрттардың механикалық қасиеті,салдарынан нүктелі қан құйылулар,эрозияларға,бактериалды және ішек иефекцияларын тудыратын флораның енуіне әкеледі.

Аурудың негізгі симптомы,аналық құрттың жұмыртқа салғанда қозғалысы салдарынан панда болатын перианальды қышу. Қышу әдеттегідей түнгі ұйқының алғашқы сағаттарына қатты болады.Бұл кезде құрттар жұмыртқа салаты,таңға жуық олар инвазивті кезеңге жетеді. Перианальды қышу балаларда ауры өтеді,емделгеннің өзінде ұзақ уақыт сақталады,себебі ми қыртысында тұрақты ошақтың қозуынан болады.

Энтеробиоздың жиі кездесетін симптомы –іштегі аурысыну.Инвазивті науқастарда ол ауыспалы сипатқа ие.Кейде іште өткір аурысыну панда болып,хирургиялық көмекке жүгінудің себебі болуы мүмкін.Бұл жағдайда анық бір патологияны табу қиын,ауаның жиналғанын ғана көруге болады.

Көп жағдайда энтеробиоз ағымы ұзақ және қайталамалы болады.Нәтижесінде ішек биоценозы бұзылып,ішек инфекцияларына қарсы тұратын антагонистік қасиетке ие ішек микрофлорасының қызметін төмендетеді. Энтеробиозда құрттардың зәр шығару жүйесіне енуі мен бактериалды инфекцияның қосылуынан болатын ең ауры асқыну вульвовагинит.

Энтеробиоздың болуы прфилактикалық екпелердің тиімділігін төмендетеді. Бала организмі гельминтоз дар қоздырғышына тексеру керек,себебі қызамық пен сіреспеге қарсы вакцина жасау кезінде иммунитет қалыптасуын қиындатады. Аллергиялық аурулары бар балалар энтеробиоз бен жиі аурыады.

Энтеробиоз кезінде балалар қанында магний,мыс және цинк төмендейді.Микроэлементтер жеткіліксіздігі баланың физикалық,психалық дамуына кері әсерін тигізеді.

Трихинеллез Адам және сүтқоректілердің жедел гельминтозы,медико –сациальды мағынасы зорь,себебі клиникалық көрінісі ауры,көп жағдайда еңбекке қабілеттілігі бұзылады. Инвагиназияға қызба,бұлшықеттегі аурысыну,бет ісінуі,терілік бөртпелер,эозинофилия,ауры жағдайда миокард,өкпе,орталық нерв жүйесінің зақымдалуы көрініс береді.

Трихинеллез қоздырғышы Trichinella spiralis. Трихинелла-ұсақ,жіп тәріздес гельминттер,көлденең кутикаламен қапталған. Дернәсілдері көлденең салаты бұлшықеттерге өтіп,демиды.

Трихинеллездың екі ошағы бар:табиғи және синантропы.Табиғи ошақтар панда болу себебіне қарай біріншілік болып саналады.Синантропты ошақтарда трихинелла уй жануарларында тіршілік етеді. Зақымдалу жолы пероральды. Адамдардың қабылдаушылығы жоғары. Ауру даму үшін гр трихинеллез бен зақымдалған етті жэу жеткілікті.

Зақымдалу трихинеллез бен зақымдалған жануар етін толықтай қайнатпай немсе шикідей пандалану нәтижесінде демиды. Трихинеллезбен ауру топтық демиды,яғни санитарлы-ветеринарлы тексеруден өтпеген трихинеллезды жануарлардың етін пандаланған бір жанұя адамары немсе бір ұжым топтық түрде зақымдалады.

Ферментативті-токсикалы қ фаза Аллергиялы қ фаза Иммунопатологиялы қ фаза

Трихинеллез симптом дары Клиникалық көріністерінде қызба,беттің ісінуі,бұлшықеттің аурысынуы,терілік бөртпе,жоғары эозинофилия көрініс береді. Клиникалық ағымына байланысты: жасырын жеңіл орташа аурылықта ауры

Инвазия период тары: инкубациялық жедел көрініс статусы асқыну реконвалесценция және рецидив Инкубациялық кезең күн.

Лимфа түйіндердің ұлғаюы жиі балаларда байқалады. Трихинеллез езінде басты летальды себеп жедел аллергиялық миокардит болып табылады.Науқастарда кеннет жүрек ұстамасы байқалады.

Басты клиникалық симптом дар: 1. қызба, 2. бұлшықеттің аурысынуы, 3. қасаң қабақтың ісінуі 4. көздік синдром-хемоз,коньюктивит,склера иньекциясы,склераға қан кету,көздегі аурысыну 5. терілік бөртпелер 6. асқазан-ішек бұзылыстары

Басты лабораториялық-клиникалық көрсеткіштері: 1. Тұрақты эозинофилия(96,6%) 2. Лейкоцитоз (68,1%) 3. Гиперальдолеземия( Ф-1,6) 4. Альдолаза белсенділігінің жоғарлауы(91%)

Трихинеллез емі Стационарда Қабынуға қарсы стероиды емс дәрілер Спецификалық ем- мебендазол 5 мг 1 кг дене салмағына Глюкокартикоидтарды спецификалық препараттармен бірге береді Массаж Гимнастикамен шұғылдану

Алдын алу шаралары Тазалық сақтау Іш тазартатын дәрілерді ішу Үй жануарларын малдәрігерлік тексеруден өткізіп,аурыған малды бөліп алып,дәрі- дәрмекпен емдеу Мал қалдықтарынбиотермиялық жолмен өңдеу Ортаны қоздырғыштардан тазарту

Пайдаланылған әдебиеттер: 1. Учайкин В.Ф-Инфекционные болезни у детей 2. Интернет желісі