6-sinf uchun MATEMATIKA fanidan 1 soatlik DARS ISHLANMASI Mavzu: Ratsional sonlar ustida bajariladigan amallar xossalari Oqituvchi: Aliqulov Xolmuhammad
Darsning maqsadi: Talimiy maqsad: Oquvchilarga ratsional sonlar ustida bajariladigan amallarning xossalari haqida tushuncha va malumotlar berish; Tarbiyaviy maqsad: Oquvchilarning ongida vatanga, matematika rivojiga xissa qoshgan buyuk allomalarimizga hurmat, havas tuygularini shakllantirish; Rivojlantiruvchi maqsad: Oquvchilarning yangi mavzu yuzasidan egallagan bilim, konikma va malakalarini kundalik turmushdagi yoki boshqa fanlardagi murakkab masalalarni yechishda foydalanishni orgatish.
Dars metodi: ananaviy; Dars turi: yangi tushuncha; Dars jihozi: plakat, tarqatma kartochkalari, formulalar jadvali, korgazmali qurollar.
Tashkiliy qism (5 daqiqa): a) Salomlashish; b) Navbatchi axborotini tinglash; c) Oquvchilarning darsga tayyorgarliklarini tekshirish.
Uyga vazifani tekshirish(5 daqiqa): Savol – javob: 1)Qanday sonlar ratsional deyiladi ? 2)Har qanday chekli onli kasr ratsional son bola oladimi ? 3)Ratsional sonlarning yigindisi, ayirmasi va kopaytmasi qanday son boladi ? 4)Ikkita ratsional sonning nisbati qachon ratsional son boladi ?
Yangi mavzu bayoni (20 daqiqa): a, b va c – ixtiyoriy natural sonlar bolsin. U holda ratsional sonlar ustida amal bajarish uchun quyidagi xossalar orinli boladi: 1°. Ratsional sonlarni qoshish orin almashtirish va guruhlash xossalariga ega, yani: 2°. Nolni qoshish sonni ozgartirmaydi: 3°. Qarama-qarshi sonlar yigindisi nolga teng: 4°. Ratsional sonlarni kopaytirish orin almashtirish va guruhlash xossalariga ega, yani:
5°. 1 ga kopaytirish ratsional sonni ozgartirmaydi: 6°. Ratsional son bilan nolning kopaytmasi nolga tengdir: 7°. Ozaro teskari ratsional sonlar kopaytmasi 1 ga teng: 8°. Kopaytama kopaytuvchilardan hech bolmaganda biri nolga teng bolsagina, nolga tengdir: 9°. Ratsional sonlarni kopaytirish qoshishga nisbatan taqsimot xossasiga ega, yani ixtiyoriy ratsional son a, b, c uchun tenglik orinlidir. Ratsional son kasr korinishida tasvirlangani uchun, u kasr sonlarning barcha xossalariga ega boladi.
Yangi mavzuni mustahkamlash (10 daqiqa): Savollarga javob bering: 1.Ratsional sonlarni qoshish xossalarini ayting; 2.Ratsional sonlarni kopaytirish xossalarini ayting; 3.Qachon ikkita ratsional sonning kopaytmasi nolga teng boladi ? 4.Qachon ikkita ratsional sonning kopaytmasi birga teng boladi ? 5.Kopaytirishning qoshishga nisbatan taqsimot xossasini yozing.
Yakunlovchi qism (5 daqiqa): a)Uyga vazifa berish: 1077, 1078, 1079-misollar; b)Oquvchilarni baholash va baholarini elon qilish. c) Darsni yakunlash.