Қарағанды мемелекеттік медицина университеті Балалар жасындағы стоматология және хирургиялық стоматология кафедрасы Балалар жасындағы стоматология және хирургиялық стоматология кафедрасы ДӘРІС Тақырыбы: Тақырыбы: Беттің нейростоматологиялық аурулары. Жіктемсі. Үштік жүйкенің невралгиясы. Пәні: HS 5306 «Хирургиялық стоматология» Мамандығы 5В «Стоматология» Курс: 5 Уақыты (ұзақтығы) 1 с

Студенттерге беттің нейростоматологиялық ауруларының жіктелуін және үштік жүйкенің невралгиясымен таныстыру. Дәрістің мақсаты

І.Кіріспе ІІ.Негізгі бөлім Бет жүйкесінің аурулары мен зақымдалулары Патогенезі Клиникалық көрінісі Үштік нервтің закымдалуы кезіндегі емдеу әдістері ІІІ.Қорытынды бөлім Дәріс жоспары:

Наукастарда вегетотаймырлық және вегетоқоректік өзгерістер пайда болады. Олардың генезінде капиллярлар, венулалар, артериолдар денгейінде микроциркуляция бұзылады.

Үштік жүйкенің закымдалуының негізгі көрінісі - «невралгия синдромы» болып табылады. Тригеминальді невралгия - үштік жүйкенің пароксизмальды закымдалуы кезіндегі, компрессионды жүйкеден шыққан (алғаш рет Н. Абдре, 1756 г. И Дж. Фозежи, 1776 г.), үштік жүйкенің невропатиясы арасында бірінші орынды иемденеді.

Үштік жүйкенің бет-жақ аймағын жүйкелендіруі.

Бет аймағының жүйке жүйесінің ауруларының ерекшелігі көбінесе бет-жақ аймағының құрылымдық-қызметтік ұйымдастырылудың күрделігіне байланысты. Сонымен қатар бұл аймақтағы сезімтал рецепторлардың орналасуы (месту, көру, слезу), тыныс алу және асқорыту мүшелерінің орналасуы (мұрын қуысы оның қуысымен, ауыз қуысы, тісжақ жүйесі, мұрынжұтқыншақ). Бет-жақ аймағындағы жүйке жүйесінің зақымдалуы

Үштік жүйкенің тармақтарының жүйкелендіру аймақтары Үштік жүйке

Үштік жүйкенің невралгиясының патогенезінде маңызды болып біріншілік перифериялық генездің көрсеткіштері болып сана лады. Біріншіден, бұл жүйкеде аурудың бастапқы кезеңінде құрылымдық өзгерістердің дамуы. Екіншіден, бұл аурудың бастапқы кезеңдерінде жүйкеде құрылымдық өзгерістертің болуы. Үшіншіден перифериялық аурудың пайда болу үрдісі болып, ол зақымдалған бұтақты немсе жүйке түбірін кескеннен кейін аурырсыну сезімінің жойылуы.

Ауру басталғаннан кейін 3-4 айдан кейін алғашқы сатысында үштік жүйкеде кұрылымдық өзгерістер мен ісіну, фрагментация, вакуолизация байка лады. Ауруға карай өрши түседі. Ауырсыну сезімі басылғанда кайта калпына келу үрдісі басталлоды. Алайда зақымдалған жүйкелер толик калпына келмейді. Резорбцияға ұшыраған жүйке талшықтарында дәнекер тінің қалыптасып дамуы, аурудың әрбір асқынуында үштік жүйкенің шеткері бұтақтарының дистрофиялық және репаративті үрдістерінің кезектілігі басымдылық көрсетеді. Бірақ, жүйке бағаналарының регенерациясынан ауру сезімі күшейеді, дәнекер тінінің құрылымының санының көбеюі және қалыңдауы салдарынан үштік жүйкенің таймыр-жүйке шоғырының дистрофиялық үрдісі белсенеді.

Үштік жүйкенің одонтогенді невралгиясы жиі жастағы әйелдерде пайда болады. Ауру ұзақ болып табылады. Жиі III, II бұтақтартары зақымданады. Невралгия себептері күрделі тіс жұлулар, пульпит тер, гингивит тер, гальванизм, пародонтоз, остеомиелиттер жатады.

Үшкіл нервтің негізгі клиникалық белгілері ауру сезімі болып табылады, тұрақтылықпен ажыратылады. Ол соққылап, сыздап, кесіп, басып, қышып аурыады. Әдетсіз ауру сезімінің фонында ауру пароксизм дары белгіленеді, бірнеше минут тан бірнеше тәулікке дейін созылады, ақырындап созылады. Ауру сезімі негізінде зақымдалған бұтақ аймағында орналасады, кейде ол көрші бұтақтардың жүйкелену аймақтарына тараллоды (ол бүкіл үш бұтақтарға таралуы мүмкін немсе бастың қайда бір аймақтарына тараллоды). Ауру созылмалы қайталанбалы болып келеді. Әдетте, бұл науқастарда тригерлі аймақтары болмайды.

Одонтогенді невралгия сілекей бөлінудің жоғарлауы, жас ағу, мұрыннан бөліністер, бет аймақтарының гиперемия және ісіктерімен, жүрек қағысы, тершеңдік түрінде вегетативті бұзылыстармен қосарланады. Ауру ағымы ұзақ және анамнезінде деструкции әдістерімен емделген (бірнеше рет новокаинді және спиртновокаинді блокада) науқастарда нервтің жүйкелену аймағында сезімталдықтың бұзылу аймақтары анықталлоды

1) белсенділігі әртүрлі үнемі болатын аурысыну сезімі, кейде өршіп тұрады. 2) үшкіл жүйке бұтақтарының негізінде немсе тіс өрімдерінің бөлек жүйкелерінің бұтақтану аймақтарында аурырсыну сезімінің көрінісінің шектелуі; 3) алғашқы симптомокомплекстің пайда болуы патологиялық үрдіс тісте немсе қызыл иекте болғанда байка лады. 4) бірнеше сағат ішінде аурысыну сезімінің өршуі және олардың ақырындап басылуы. Одонтогенді невралгияның негізгі ажыратпалы- диагностика белгілеріне жатады:

5) триггерлік аймақтың жоктығы; 6) бет-жақ аймағындағы патологиялық үрдістің белсенділігінен ошаққа байланысты аурысыну көрінісінің өзгерісі; 7) түрлі вегетативті өзгерістер байқаллоды соған сәйкес бет жартысының қызаруы, жас ағуы, сілекей бөлінуінің күшеюі, мұрын сөлденуі және т.б.; 8) қысқа уакытта жақсаруы новокаинды, спиртоновокаинды блокада әсерінен (новокаиннің әсер эту кезеңінде ғана) кейіннен аурысыну синдромының күшеюі; 9) аналгетиктерді колданғаннан кейнгі терапевтикалық нәтиженің көрінуі.

Үштік жүйкенің невралгиясының аурысыну синдромы алдымен ұстамалы қысқа мерзімді қинаушы аурысыну сезімі ерекшеленеді, үштік жүйкенің бір немсе бірнеше бұтағының жүйкелену аймағында орналасады. Үштік жүйке невралгиясының пароксизмі аурысыну бірнеше секунд тан бірнеше минутка дейін созылады. Ауру пароксизмінде науқастар қатып қаллоды және қозғалуға және ауызын ашуға қорқады. Сонымен үштік жүйкенің невралгиясы «үндемеулі».

Науқастың бетінің бұлшықеттерінің жыбырлауынан беті қисаяды (аурушаң тартылуы). Ауыз маңында және кызыл иекте тригерлі аймақтардың болуы. Ауру сезімі бір мезетте, лезде үзіліп, ұстама аралық кезеңде болмайды. Ұстамалар, әдетте, беттің қызаруы, жасағуы, сілекей бөлінудің жоғарлауы түрінде вегетативті көріністермен қосарланады.

Объективті тексеруде үшкіл нервтің шығу нүктелері кейде аурымайды. Куркалық аралық беттің медиа льды бөлігінде орналасады: 1-ші – көздің ішкі бұрышында, 2-сі – мұрын қанатында, мұрынерін қатпарында, жоғарғы ерінде және жоғарғы жақтың кілегей қабатында, 3-сі – иекте және төменгі жақтың кілегей қабатында

Терминальды невралгия диагнозы, зақымдалу нүктесінен басқа, аурудың дәрежесін және оның кезеңін айқындау қажет (ремиссия немсе өршу). Бірінші кезеңнің өршуінде сезім болмайды. Екінші кезеңде сезім жиі кездеседі және гиперестезия ретінде сақталлоды. Үшінші кезеңде үшкіл нервтің аурысыну тұрактылығымен және белсенділігімен сипатталлоды. Әдетте олар сипатологиялық болып келеді және оның фонында жедел аурудың пароксизм дары демиды, гипер- және гипестезия түрінде сезімталдықтың бұзылуы байқаллоды. Үшінші бұтақтың невралгиясының жедел кезеңінде кейде тризм байқаллоды.

Әрбір жағдайда жеке экологиялық жағдайды ескеру керек. Осыдан егерь одонтогенді невралгия бокса бірінші кезекте стоматологиялық ем және ауыз қуысының санациясы жүргізіледі. Науқастарға анальгетик, седативті затрат, шеткері нейронның зат алмасуына әсер ететін дәрілік затрат, физиотерапиялық ем-шара және, біруақытта, беттің акупунктура нүктелеріне акупунктура жасау. Емі

Анальгетиктермен коса наука стар алоэ экстрактының инъекция курсын қабылдайды немсе шынытәрізді дене, В1 және В2 тобындағы дәрумендер аллоды. Сонымен коса антигистаминді дәрмектер димедрол, дипразин, тавегил жақсы нәтиже береді. Негізгі емдеу әдістеріне арнайы акупунктуралық нүктелерге әсе эту. Өте каты аурысынуларда жергілікті- жансыздандырушы жансыздандырушы-жағымдар немсе лидокаин тобындағы майлар қолданады (аурыатын аралыққа және парестезияға жағамыз), немсе наркотикалық емс қоспаларды диадинамикалық тоқпен бірге жасау (софкаин, дикаин 0,1, адреналина 1:1000 ерітіндісі, тазартылған су 100,0). Араластырылған димексид 1:2 зақымдалған жерге кеңінен қолданады. Консервативті ем

Егер консервативті емдеу әдісі нәтижелі болмаса, хонда үшкіл нервтің бұтағының зақымдалған жерін бұзуға бағытталған әдістерді қолданады. Осындай әдістердің бірі алкоголизация болып келеді. 2-4 % новокаин ерітіндісін немсе тримекаин 80% спирттін зақымдалған үшкіл нервтің бұтағына эндоневральды енгізеді. Бұл, был аша айтқанда, химиялық невротомия. Бірақ, үшкіл нервтің бұтағының алкоголизациясы периневральды жасушаның склерозының дамуына әкеледі және нерв қабатының ірі өзгерістеріне соқтырады. Сонымен қоса, некробиотикалық сипатты нерв бұтақтарында өмірлік дегенеративті процесстері демиды, нерв талшықтарының көп бөлігінің өліеттенуімен бітеді. Бұл алкоголизация дан кейін қайталану процессінің негізгі себебі консервативті емнің емдік нәтижесінің болмауы. Әдебиеттер бойынша алкоголизация дан кейін, орташа 6-8 айдан кейін, невралгияның қайталануы байқаллоды, кейін аралығы қысқа. Үштік жүйкенің бұтағының зақымдалуын бұзуға бағытталған әдістері

Үшкіл нервтің бұтағының басқа да деструктивті ем әдістеріне шеткері нервтердің резекциясы жатады, оларда шеткері қиындыны оның ұсақ бұтақтарына дейін толығымен алып тастайды. Оперативті емдеудің басқа әдістеріне көзасты арналарының және төменгі жақтың түтіктерінің тарылуында таймыр-нерв шоғырының декомпрессия операциясы жасаллоды. Кейбір авторлар үшкіл нерв түбірінің сезімталдығында гидротермиялық деструкцииясы ұсынады, ол сопақ тесік арқылы тригеменальды цистернаға 1 мл дейін t °С тазартылған су енгізеді. Осындай емшара зақымдалған нервтің орталық кесіндісінің нерв талшықтарының ретрограды дегенерация сына әкеледі. Бірақ, осы емдеу әдісінде аурудың рецидиві байқаллоды, сонымен қоса ұстамалар одна да ауры болады. Шетелде осы мақсатта глицерол инъекция сын жасайды.

Үшкіл нервтің невриттерінде (невропатия) тек бірлікті қатынастары бар. Шеткері нервтің шынайы қабынуы – сирек болады. Шектелген невриттардің негізінде көбінесе механикалық, ишемиялық, токсикалық және зат алмасулы бұзылыстар немсе олардың қосарлануы. Инфекциялы және постинфекциялы невриттерде негізгі ролі көбінесе қабынулық процесс емс, нейроаллергиялық. Осыдан «неврит» терминінің орнына «невропатия» терминін қолданған дұрыс.

Қорытынды Үшкіл нервтің жарақаттық зақымдалуында комплексті амге прозерин және дибазолды қосады, зақымдалған нерв талшықтарының өткізгіштігін жақсарту үшін. Алвеолярлы нервтің невропатиясы негізінде тісжақ жүйесінің патологиясына байланысты болғандықтан, емдеудің алдында стоматолог ауыз қуысының толық санациясын жүргізуі тиіс.