Қ оныстану ж ә не зерттелу тарихы
Николай Михайлович Европа ғ алемдарыны ң ая ғ ы баста ғ ан Орталы қ Азияны ң таби ғ аты мен оны ң байта қ даласын бірінші болып зерттеген ғ алым. Ол ү здіксіз 20 жил жеры қ та болып, құ пиалы жердi ң сырын ашуды ма қ сайт т ұ ты. С ө йтiп, ата қ ты саяхатши Орталы қ Азияны зерттеудi ң негiзiн жасап, кейiнгi ши ққ ан саяхатши ғ алемдар ғ а жель к ө рсеттi. Н.М.Пржевальский 1839 жилы Смоленск облысы, Кимборы деревнястында ту ғ ан. Пржевальскийді ң жан ұ ясы ау қ атылар қ атартында бол ғ анды қ тан, ол жастайынан есн ә рседен м ұқ жажды қ к ө рмейді. Кішкене Коля жас кезінен-а қ ө те псы қ, ө ткір, ә р н ә рсеге зейінді болып ө седі.
П.П.Семенов Тян- Щанский ж. Шы ғ ыс Европада (Орыс базы ғ тында) экспедициялы қ зерттеу ж ұ мысын ж ү ргізді ж. Германия, Швейцария, Италия ж ә не Францияны ң география сын, геологиясы мен мен экономикасын зерттеді. К. Риттерді ң «Землеведение Азия» денег е ң бегін Россияны ң Азиялы қ б ө лігіні ң жа ң а деректерімен толы қ тырып, орысша ғ а удары ж. Тянь-Шаньды зерттеп, ал ғ аш қ ы рет оны ң геогр. схема сын жасап, м ұ нда ғ ы биік зоналы қ ты толы қ д ә лелдеді. Остында ғ ы ірі м ұ езды қ тарды ашты.
14-15 жасар Шо қ ан ғ а м ұғ алімдері болаша қ ғ алым, зерттеуші деп қ арайтын еді. Шо қ ан тарих, география кітаптарын бас алмай о қ иды. Сирек кездесетін к ө не кітаптарды қ ол жете бермейтін фундаментальный қ кітапханадан алып о қ у ғ а корпус басшилары о ғ ан арнайы р ұқ сайт еткен. Орал, Еділ, Каспий алабин, О ң т ү стік Сібір, Байкал, Алтайды зерттеген П. С. Палласты ң ( ) "Саяхатын", Еділ, Каспий, Оралды ң тарихы мен этнография сын джаз ғ ан П. И. Рычковты ң к ү нделікті джазбаларын, ә сіресе, кітаптарды ң ту ғ ан жерге ареал ғ ан беттерін қ ызы ғ а о қ ы ғ ан. Жас Шо қ анны ң білімдарлы ғ ын, Шы ғ ыс ә дебиетін жа қ сы білетіндігін С. Ф. Дуров, П. П. Семенов- Тянь-Шанский, Г. Н. Потанин, Н. М. Ядринцев же ғ ары ба ғ ала ғ ан.
Сау болыныздар