Бектурганова На ғ имя Лесбек Арайлым Ахметова Жанар Д-31 чтобы Павлодар қ ПАВЛОДАР МЕМЛЕКЕТТІК ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ИНСТИТУТЫ АНАТОМИЯ,ФИЗИОЛОГИЯ ЖӘНЕ ДЕФЕКТОЛОГИЯ КАФЕДРАСЫ

Есту қабілеті зақымдалған балаларға арналған мектепте балалардың ммместу қалдығы мен сөйлеу тілі біраз қалыптасқан.Есту және көру анализатор лары бір жүйенің компоненттері болғандықтан нашар еститін балаларды еріннен оқуға үйретеді. Мұғалім сөйлеудің кейбір элементтерін ммместу қабілеті арқылы қабылдамаған жағдайда, көру қабілетінің көмегімен іске эстрады. Нашар еститін балалардың ммместу қабілетінің кемістігін көру қабілеті де толықтырады. Нашар еститін балаларда ауызша логикалық ойлауында бірқатар қиындықтар материалды меңгеру кезінде кездеседі.Естімейтін балаларды оқытудың барлық кезеңінде жесттік сөйлеу тілін қолданады.

Алтыншы және сегізінші сынып сабақтарын бақыладық. Біз орыс тілі, орыс және қазақ әдебиеті сабақтарына қатыстық. Балаларды сипаттайтын болсақ, нашар еститін,мүлдем естімейтін балалар бар. Нашар еститін балалардың сөйлеу тілі бар, бірақ барлық әріптерді ссайта алмайды. Ал мүлдем естімейтін балалар жесттік сөйлеу тілін қолданады. Балалардың сөздік қоры аз,сөздерді ұмытып қаллоды,күнделікті қссайталауды қажет етеді. Ақырын және анық сөйлеу қажет,сол арқылы еріннен оқи аллоды.

Есту қабілетінің жетіспеушілігі естімейтін балалардың сезімділік қабылдауын біріктіреді, сондықтан да қабылдауды естіп – көру немесе полисенсорлы негізде дамыту керек. Естімейтін балаларды оқытуда ең маңызды орынды заттық тәжірибелік әрекет және қоғамдық пайдалы жұмыс басты рөл атқарады.

Естімейтін балалар мектебіндегі маңызды дидактикалық принцип – қарым –қатынас құралы ретінде сөйлеудің қалыптасуы, дактильдік немесе жесттік сөйлеу тілі болсын, ол естімейтін бала мен еститін баланың арасындағы қатынасты орната алмайды. Ауызша сөйлеу тілі – негізгі оқыту құралы ретінде қолданылады.

Нашар еститін балаларды оқыту міндеттеріне жатады: Сағаттың көп бөлігі тіл дамыту пәндеріне бөлінеді, өйткені осы пәнді оқу барсында сөйлеу тілінің қалыптасуына көп назар аударылады. Әр оқу курсының мазмұны бағдарламамен анықталлоды.

Оқыту әдісі мұғалім мен оқушы арасындағы тығыз қарым- қатынасы болып табылады. Естімейтін балалар мектебінде жалпы дидактикалық әдістер, жеке пән бойынша оқыту әдісі, арнайы әдістер (еріннен оқу, заттық – тәжірибелік оқыту) жүйесін қолданылады. Жалпы мы на әдістер кең түрде қолданылады: көрнекілік ( бақылау, көрсету), тәжірибелік (жаттығу, заттық-тәжірибелік іс – әрекеттің қолданылуы), ауызша (әңгіме, түсіндіру, лекция, әңгімелесу) және кітаппен жұмыс.

Оқу іс – әрекетін ұйымдастыру әрекетіне оқушылардың үй жұмысы да саналлоды. Бұл естімейтін балалардың өз бетінше жұмыс істеуіне, берілген тапсырманы орындауға міндетті екенін сезінеді. Сабақтан тыс уақытта да, көп жұмыс жүргізу қажет.

Бұл күні дефектологтың жеке сабағында болдық. 2 «Б» оқушысымен «Отбасы» тақырыбын талқылады.Сабақ барсы 20 минутная тұрады. 10 минут алдыңғы сабақты қссайталау ретінде жүргізеді. Бала сөйлеу процессоры арқылы естиді,дыбыстарды айтуы нашар,әріптерді ажыратып оқи аллоды,ызың әріптерді айтуында қиыншылықтары бар.

6 сынып Бұл сыныпта 2 қыз,3 ұл бар. Балалар заттардың көлемін, орнын,сапасын айыра аллоды. Жазу процессі жақсы дамыған,аздаған грамматикалық қателер жібереді. Оқыған кезде тыныс белгілерге мән бермейді,интонация жоқ. Тақпақтар, түсініктер ссайта аллоды. Ызың әріптерді ай туда қиыншылықтар бар және сол әріптерді ссайтарда пауза жасайды.

8 сынып Сыныпта 2 қыз, 3 ұл бар. Балалар кітаптар оқып,мазмұндайды. Сөйлеу тілі нашар дамыған. Мұғалім балалармен жеке жұмыс жасайды. Сабақ соңында өткен тақырыпты қорытындылайды.