Дайында ғ ан: Б ө рі Ә Тобы: 305 А ҚР ДСжӘДМ «Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік фармацевтика академиясы» ШЖҚ РМК Морфологиялиқ және физиологиялиқ пәндер, дене шинықтыру валеология мен кафедрасы

1. Кіріспе 2 Этиология 3 Сырт қ ы органы ң ауру тудыратын себе птеріні ң жіктелуі 4. Қ ант диабетіні ң этиологиясы 5 Ә дебиет

Этиология – себеп турали ғ ббббылим (aitia- себеп, logos- ғ ббббылим). Медицинада этиология – ауруды ң себебі, панда болу за ғ дайы, дамуы турали ғ ббббылим.

Ауруды ң себебі – ауру тудыратын фактор. Мысали: с ә уле ауруыны ң себебі – радиация, инфекцияли қ ауруды ң себебі – патогенді микробтар.

Қ ант диабеті инсулинні ң бездік немесе без ден тыс жеткіліксіздіктерінде, қ панда қ ант м ө лшеріні ң к ө бейіп кетуінен панда болатын дерт. Б ұ л аурумен зас та, кемер жеста ғ былар да, к ә рі де ауырады.

Себебі болип т ұқ им куатын ж ә не ж ү ре панда бол ғ ан ы қ палдар есептеледі. Т ұқ им қ уалаушили қ -65 пайыз ғ а дейін. Балаларда ғ ы вирус ты инфекцияларды ң ас қ ынулары- қ ызбылша, желшешек, т ұ мау, мыс қ был т.б. Тама ққ а қ янтарь мен майларды к ө п пандалану. Стресстік ситуациялар.

1. Механикали қ к ү штерді ң ә сері (со ғ у, қ ксу, кесу). механикали қ Жара қ ат сырт қ ы к ү шті ң ә серінен панда болады. Б ұғ ан, к ө бінесе, зара, буын ши ғ у, сі ң ір созбылу, қ ан кету, қ ан құ тбылу, т.б. затады;

А) дыбысты ң ж ә не шуты ң ә сері Б) барометрлік қ ысимны ң ө згеруі В) жо ғ ары ж ә не т ө менгі температурный ң ә сері Г) к ү н с ә улесі, лазерлік с ә уле Д) электрлік ток Е) радиация Ж) космос қ а ұ душа ғ ы факторлар ( ү дэу, салма қ сызды қ ).

А) алкоголь Б) д ә рілік препаратады ж ө нсіз қ алдану В) ауыр металдар ж ә не т ұ здар Г) организмде витаминдерді ң, микроэлементтерді ң, а қ узды ң, к ө мірсуды ң, майларды ң жетіспеушілігі немесе арты қ шили ғ ы Д) пестицидтер (инсектицид тер, гербицид тер т.б.) Е) ө нерка ә сіп ша ң дары Ж) қ ыш қ былдар мен сілтілер

А) микроорганизмдер (бактериялар, вирустар, хламидиялар, микоплазма, са ң фрау құ ла қ тар) ж ә не оларды ң ө мір с ү ру затраты Б) гельминттер, қ арапайим паразиттер В) буна қ неделілер (шаян, скорпион) насекомдар Г) биологияли қ препарата – антитоксикали қ сарксулар, вакциналар, қ ан т.б.

А) қ о ғ анды қ қ атар (общественный строй) – оны ң хали ққ а қ ам қ орли ғ ы, медицинали қ к ө мегі, санитарли қ -гигиенали қ ж ұ мыстары Б) а қ оператор маз ұ ны В) ятрогения – д ә рігерді ң абайсызда сайт қ ан с ө здерінен ту ғ ан психосоматикали қ б ұ збылистар. Б ұ л атал ғ ан факторлар сырт қ ы себе птерге затады. Ішкі себе птер – конституция, т ұқ им қ уалаушили қ, узасы, жынысы.

Ауруды ң ішкі даму за ғ дайы – патологияли қ конституция (диатез), арте балли қ ж ә не к ә рілік ша қ, т ұқ им қ уалаушили ққ а бейімділік. Ауруды ң сырт қ ы даму за ғ дайы – тема қ тануды ң б ұ збылуы, шара ғ анды қ, невротикали қ за ғ дай, нау қ асты ң нашар к ү тімі, б ұ р-н ғ ы аурулар.

Қ аза қ тілінде негізгі: 1. Н ұ рм ұ хамбет ұ ли Ә. Патофизиология: о қ ули қ. – ө нд., толи қ т. 3-бас. – Алматы, Ж ә утікова С.Б. Мамандырбыл ғ ан патологияли қ физиология курсы: о қ у- ә дістемелік құ рали. – Қ ара ғ анды: ЖК «А қ Н ұ р», Патофизиология мен медицинаны ң ө зекті м ә селелері: ғ был.-практикали қ хали қ арали қ конф. Материалдары (2-4 желто қ сан, 2008) = Актуальные вопросы патофизиологии и медицины: материали Междунар. науч.- практич. конф. (2-4 дек., 2008). – Алматы, 2008