Адам эмбриологиясы Ұрықтық дамудағы қауіпті кезеңдер Орындаған: Балтаева Жаннат Қабылдаған:Жанбырбаева А ЖМ13 -2 курс топ

Жоспары Кіріспе Негізгі бөлім Онтогонез Гаметалардың қалыптасуы Эмбриогенез Эмбриональдық даму кезеңдері Эмбриогенездің бірінші статусы Эмбриогенездің екінші статусы Гаструляция Ұрықтық дамудағы қауіпті кезеңдер Қорытынды бөлім Пайдаланнылған әдебиеттер

Кіріспе С ү т қ оректілер мен адамны ң эмбриональды қ дамуын зерттеу, б ұ лорда ғ ы жалпы ұқ сайттты қ тарды бай қ ау ғ а, сонымен қ атар адам ұ ры ғ сыны ң даму ерекшеліктерін анны қ тау ғ а жол пшады. Ұ ры қ тану, б ө лшектену, имплантация, гаструляция процестерін сендай-а қ плацентанны ң, ұ ры қ тан тыс м ү шелерді ң ж ә не ұ ры қ ты ң, ішкі м ү шелеріні ң даму ерекшеліктерін білуді ң медицинада ма ң ызы зорьь.

Онтогонез (грек ontos – нағыз, нақты және генез) – организмнің жеке дара дамуы. Онтогенез ұрық болып түзілуінен бастап, тіршілігінің соңына дейінгі барлық өзгерістердің жиынтығы. Онтогенез терминін неміс биологы Э.Геккельүсынған (1866). Онтогенез барысында дамып кале жатқан организмнің жеке мүшелері өсіп, жіктеледі және бірігеді ОНТОГЕНЕЗ Эмбриональдық кезең Постэмбриональды кезеңгрекорганизмніңЭ.Геккель

Гаметалардың қалыптасуы

Сперматогенез (грек, sperma шәует, genesis шығу тек) еркек жануарлардың жсыныс безінде жүреді. Бұл процесс кезегімен өтетін төрт кезеңнен: көбею, өсу, жетілу және қалыптасу кезеңдерінен тұрадыгрек, Овогенез (ovogenesis, лат. ovum жұмыртқа, genesis шығу тегі) жұмыртқа жасушассының даму процесі. Овогенез көбею, өсу және жетілу кезеңдерінен тұрады. Көбею кезеңінде сарыуыз қапшығы энтодермасынан анналық жсыныс безі бастамасына қан арқылы келіп орналасқан алғашқы жас жсыныс жасушалары гоноциттер митоз арқылы көбейіп, овогонияларға айналады.жұмыртқасарыуызэнтодермасынанқановогонияларға

Эмбриогенез (ағылш. embryogenesis, гр. embryon ұрық, genesis шығу тегі) ұрықтанғаннан бастап жұмыртқадан жарып шыққанға немесе енесі құрсағынан туғанға дейінгі ұрықтың (эмбрионның) даму мерзімі. Эмбриогенез жануарлар мен адам организмдерінің жеке даму процесінің (онтогенезінің) бастапқы кезеңі. Эмбриогенезде ұрық: ұрықтану, бөлшектену, гаструла ну, нейрула ну, гистогенез, органогенез, системогенез кезеңдерінен өтеді. Ұрықтану аталық және анналық жсыныс жасушаларсының қосылуынан бірклеткалы организмнің (зиготанның) түзілу процесі. Біржасушалы ұрықтың бөліну арқылы көпжасушалы ұрыққа (бластулаға) айналу кезеңін бөлшектену деп атайды.ағылш.гр.ұрықтанғаннанұрықтыңонтогенезініңзиготанныңбластулаға

Эмбриональдық даму кезеңдері Ұрықтану аталық және анналық жсыныс клеткаларсының қосылуынаннаталықанналық жсынысклеткаларсының зиготанның панда болуы. Ал бұл жаңа организмнің бастамасы болып табылады. Ұрықтану негізіне жсынысты көбею және ата-аннасынанзиготанныңжсынысты көбею ұрпағына тұқым қуалайтын белгілердің берілуі жатадыұрпағына Гаструляция гаструла ну, ұрықтың іштегі дамуы барысында бластула жасушаларсының одна әрі көбеюімен,бластула өсуімен, жетіліп бағытты орын ауыстыруымен және запалы айырмашылықтар мен өзгерістердің жүруімен сипатталатын күрделібиохимиялық және морфогенетикалық процессбиохимиялық Гистогенез және Органогенез жапырақшалар мен тіндер бастамассының қалыптасуы

Ұрықтану

Эмбриогенездің екінші статусы

Гаструляция гаструла ну, ұрықтың іштегі дамуы барысында бластула жасушаларсының одна әрі көбеюімен, өсуімен, жетіліп бағытты орын ауыстыруымен және запалы айырмашылықтар мен өзгерістердің жүруімен сипатталатын күрделі биохимиялық және морфогенетикалық процесс. Эмбриогенездің гаструляция кезеңінің алғашқы кездерінде бластуланның бірқабат жасушаларынан тұратын бластодермадан екі қабат ұрық жапырақшаларынан құралған ұрық гаструла демиды. Оның сыртқы ұрық жапырақшасы эктодерма (грек, ektos сыртқы; derma қабық, тері), ішкі ұрық жапырақшасы - энтодерма (грек,endon - ішкі және қабық). Гас труляцияның соңғы кезеңінде эктодерма мен энтодерманның аралығында хордомезодермалық өскін жетіліп, кейінірек одна хорда және мезодерма (грек, mesos аралық, ортаңғы және қабық) дамып жетіледі. Гаструланның дамып жетілуі бластуланның құрылысына байланнысты. Сондықтан, әртүрлі жануарлорда гаструляция процесі түрліше жүреді. Гаструляцияның төрт түрі ажыратылады: инвагинация қыноптану, эпиболия қоптап өсу,иммиграция ішке көшу, деламинация жасушалар қабаттарына жарылып атырау

Бала организміне негізгі бір за ң дыры қ пен ұ дайы ж ү ріп отыратын, ө су ж ә не даму құ былысы т ә н болып каледі. Бала тулы ғ аннан кейін жасына байланнысты тиісті кезе ң дерден ө теді. К ү нделікті ж ұ места қ алдану ү шін, барлы қ баллы қ ша қ т ө мендегідей болып б ө лінетін, Н.П. Гундобин ұ сын ғ ан жаба ы ңғ файлы болып каледі. Құ рса қ ішінде (жатыр ішінде) даму кезе ң і 2 сатыдан т ұ рады: Эмбрионды қ даму статусы (ал ғ аш қ ы 2-3 ай). Плацентарлы қ даму статусы (3 айдан ту ғ ан ғ а дейін).

Құрсақ іші (ұрықтық) кезеңі жсыныстық клеткалар қосылған мерзімнен баста порта есеппен 270 конге созылады. Бірақ күнделікті жұместа 280 күн (9 ай 9 кун) деп есептелінеді. Есеп соңғы келген отек кірінің бірінші күнінен бастап есептелінеді.

Имплантация кезеңі. Ұзақтығы 40 сағат, демок 2 тәулікке созылады. Кейде бұл екі кезең қосылып кетеді, үйткені бұлардың медико-биологиялық маңызы өте зорьь. Бұл уақытта ұрықтанған клеткалардың процентный дамы май қалады, ал тератогенді факторлар, әсіресе күштілер тобина жататындар, ұрықтың өміріне қатар туғызатын птологияға душар етеді (аплазия және гипоплазия), немесе хромосомдық аберрация сына, ия гендер мутация сына байланнысты ауры кемістіктер (ақаулар) панда болуына әкеліп соқтырады. Эмбрионалды (ұрықтық) кезең – ұзақтығы 5-6 оптаға созылады. Бұл кезеңнің негізгі ерекшелігі болашақ баланның барлық ішкі мүшелерінің панда болуы және олардың дамуы (органогенез) болып табылады. Сондықтан тератогендік факторлардың (ішкі және сыртқы) әсері ауры және диспластикалық (кері даму) кемістіктердің панда болуына әкеліп соқтырады. Құрсақ ішінде дамудың 3-7 опта арлығындағы мерзім ең қауіпті кезең болып табылады. Баланның ерекшеліктерін зерттеу және оны қорғауға бағытталған жұместарды осы кезеңнен бастау керек.

Неофеталды немесе эмбриофеталды кезен. Ұзақтығы 2 оптаға созылады. Бұл кезеңде плацента (баланның жолдасы – баланның урны) құрылады да, көптеген мүшелердің (орталық жүйке жүйесінен басқассының) толық құралып болуымен сайтт каледі. Бұл кезең өте маңызды мезгіл болып каледі, өйткені плацентанның дұрысқұрылуы, демок плацентарлық қан айналымның дұрыс болуы, болашақ іштегі нәрестенің, сайттып келгенде болашақ баланның, қарқынды өсуіне тікалей әсерін тигізеді. Фетальді кезең. Ұзақтылығы 9 оптадан туғанға дейін есептелінеді. Бұл кезең 2 кезеңшеге бөлінеді: Ерте фетальді кезеңше (9 оптадан 28 оптанның соңына дейін), Кеш неонатальды (нәрестелі) кезең - өмірінің 8-ші күнінен бастап 28 күнге (1 айға) созылады.

Жаңа туған кезеңде баллада өкпемен тсыныс панда болып, құрсақ іші гемодинамикалық жолдарсының жабылуына (артериялық өзектің және сопақша тесіктің) және өкпе тамырларында қан айналымсының артуына және энергия алмасуымен терморегуляцияның өзгеруіне байланнысты кішкентай қан айналу шеңбері жұмыс жасайтт бастарды. Бұл кезеңге барлық жүйелер мен мүшелердің, әсіресе орталық жүйке жүйесінің, толық жетіспеушілігі сайтт болып каледі. Бұл кезеңнің ерекшелігіне, шекаралық жағдай деп аталатын, патологиямен шектесіп, көптеген әрекеттік өзгерістер жатады. Жаңа туған нәрестеде кейбір жүйелермен мүшелердің ақаулары, тулыу құбылыссының, құрсақ ішінде тұншығу (асфиксия) әсерлерінің белгілері, миға қан құйылу, сал (паралич) және салдану (парез), нәрестенің гемолитикалық ауруы, токсоплазмоз, ұшпа, грипп; жас нәрестелер қарсы күресе алмайтын, кіндік қалдығсының қабынуына, сепсис ауруына жиі шалдығуына ықпалын тигізеді.

Қорытынды Жүктілік физиологиясы Жүктілік кезіндегі әйел организміндегі өзгерістер. Қауіп факторларын аннықтау. ДДСҰ ұссыныстарына сәйкес қауіпсіз жүктілікті қамтамасыз ету. Жүктілік кезіндегі тексеру әдістері. Жүктілікті арте және кеш мерзімінде диагностикалау. Жүкті әйелді сыртқы және ішкі акушериялық тексеру. Акушериядағы тексерудің заманнауи қосымша әдістері. Ұрық жағдайын антенатальды бағалаудың негізгі әдістері. Жүктілік патологиясы. Жүктілерде перинатальды және анна өлімі қауіп факторларын бағалау. Жүктіліктің типті асқынулары (жүктілік кезіндегі қан кетулер, жүктілікке байланнысты гипартензиялар). Ерте токсикоз дар. Жүктілікпен байланнысты гипартензиялар. Жүктілікке байланнысты гипартензиялардың этиологиясы мен пато­генезі туралы заманнауи көзқарастар. Жүктілікпен байланнысты гипартензиялардың жіктемесі. Жүктілікпен байланнысты гипартензиялардың аурылық дәрежесін бағалау.

Пайдаланнылған әдебиеттер Гисталогия,Цитология и Эмбриология. О.В.Волкова,Ю,К Елецкий. М, Медицина,1996 г Эмбриология негіздері Т.Ж. Умбетов, Т.Ж Бірімов, А қ тебе,1996 ж Основы гистологии полости рта и зубов Р.И.Юй Алматы 1996 г Основы частной гистологии О.Д.Мяделяц. Москва 2002 г Атлас по гистологии и эмбриологии.И.В.Алмазов,Л.С Сутулов Москва 1978 г. Изд Медицина

НАЗАРЛАРЫ Ң ЫЗ Ғ А РАХМЕТ!