Қарағанды Мемлекеттік Медицина Университеті Анатомия кафедрасы СӨЖ Тақырыбы: Ромб тәрізді шұңқыр. Ми нервтерінің ядроларының топографиясы. Орындаған: Масабай Ә.Қ ЖМФ топ Тексерген: Шапатова Г.Б. Қ ара ғ анды 2016

1) Ромб т ә різді ш ұңқ ыр. 2) Ромб т ә різді ш ұңқ ырды ң с ұ р затыны ң топографиясы. 3) Ми нервтеріні ң ядроларыны ң проекциясы.

Fossa Rhomboidea Атына сәйкес екі жоғарғы және екі төменгі жағы болады. Ромбының жоғарғы жақтары-екі жоғарғы мишық аяқшаларымен, төменгі жақтары-екі төменгі аяқшаларымен шектелген.Ромбының ортаңғы сызығы бойымен, жоғарғы бұрышынан төменгі төменгі бұрышына дейін ортаңғы жүлге, sulcus medianus, созылып жатады. Ол fossa rhomboidea-ны оң және сол жартыға бөледі. Жүлгелердің жандарында сұр заттың жиналуынан пайда болған жұп томпақ, eminentia medialis, орналасқан. Ол төмен қарай біртіндеп тарылып, тіласты нервісін проекциялайтын үшбұрышқа, trigonum nervi hypoglossii айналады. Бұл үшбұрыштың төменгі бөлігінен латералды, сұр түсті, кіші үшбұрыш, trigonum nervi vagi, жатады, онда кезбе нервтің ядросы nucleus dorsalis nervi vagi, орналасқан. eminentia medialis-тің жоғарғы жағында томпақ бет төмпешігі, colliculus facialis, орналасқан. Латералды бұрышт аймағында VIII жұп нервтің ядролары жататын, кіреберіс алаңы, area vestibularis, орналасқан. Олардан шығатын талшықтардың бір бөлігі striae medullares ventriculi quarti түрінде, көлденең жүріп ортаңғы жүлгеге келеді. Олар ромб тәрізді шұңқырды жоғарғы және төменгі жартыларына бөліп, сопақша ми мен көпірдің шекарасына сәйкес келеді.

Fossa rhomboidea онтогенезі бойынша 3 бөлімнің қалыптасуы болып саналады Жоғарғы бөлігі, pars superior, ромб тәрізді ми қылтасынан, isthmus rhombencephali, пайда болып, pedunculi cerebellares superiors, арасында орналасады. Аралық бөлігі, pars intermedia, атқы мидан, metencephalon, түзіліп оң және сол латералды қалталар арасында жатады. Төменгі бөлігі, pars inferior, сопақша мидан, myelencephalon, құрылып, оң және сол мишықтың төменгі аяқшаларының, pedunculi cerebellares inferiores, арасында орналасады.

Fossa rhomboidea алдынан мидың су құбырынан, артынан calamus seritorius- ке дейін тартылады. Оның бұрыштары: алдыңғы – үлкен миға, артқы – жұлынға, доғал бұрыштары – латералды қалталарға бағытталады. Мишықтың төменгі аяқшаларының арасында жүргізілген сызық ромб тәрізді шұңқырды көлемі жағынан әртүрлі 2: жоғарғы(алдыңғы) және төменгі(артқы) үшбұрыштарға бөледі.

Sulcus medianus Linea medullae Trigonum n.hypoglossi Trigonum n.vagi Area vestibularis

Fossa rhomboidea-ның сұр заты Жұлынның сұр заты тікелей ми сабауы сұр затына ауысады да, бір бөлігі fossa rhomboidea-да және су құбыр қабырғаларында орналасады, ал бір бөлігі жеке бас сүйек нервтері ядроларына немесе өткізгіш жолдар будалары ядроларына бөлінеді. Жұлын сұр затының артқы мүйіздері жан-жағына ажырап орналасқан.

Сұр заттың алдыңғы мүйіздерінде орналасқан сомалық қозғалтқыш ядролар fossa rhomboidea-да медиалды, артқы мүйіздерде орналасқан сомалық сезімтал ядролар летералды орналасады, ал жұлынның бүйір мүйіздеріндегі вегетативті ядролар артқы және алдыңғы мүйіздердің аралығындағы орналасу қалпына сәйкес олар нерв түтігі ашылған кезде fossa rhomboidea-да сезімтал және қозғалтқыш аралығында жатады. Соның нәтижесінде fossa rhomboidea аймағында жұлындағы сияқты сұр зат ядролары алдыңғы-артқы бағытта орналаспай, қатарласа медиалды және латералды жатады.

Бассүйек нервтері ядроларының fossa rhomboidea-дағы проекциясы

XII жұп n.hypoglossus - Nucleus motorius - trigonum n.hypoglossi-дің тереңінде орналасқан. XI жұп n.accessorius - Nucleus ambiguus – сопақша мида X, IX жұптың аттас ядроларының жалғасы ретінде. - Nucleus spinalis n.accessorii – жұлында, сұр заттың алдыңғы және артқы мүйіздерінің аралығында.

X жұп n.vagus -Nucleus solitarius - trigonum n.vagi аймағында -Nucleus dorsalis n.vagi – алдыңғыдан дорсалды - Nucleus ambiguus - Nucleus dorsalis n.vagi – ден тереңірек ІХ жұп n.glossopharyngeus -Nucleus solitarius - trigonum n.vagi аймағында осы нерв жалғасы ретінде орналасқан -Nucleus sаlivatorius inferior - nucleus ambiguus пен олива ядросы арасында шашырай орналасқан -Nucleus ambiguus – сопақша мидағы formatio reticularis

VIII жұп n.vestibilocochlearis - Nuclei cochlearis ventralis et dorsalis, - Nuclei vestibularis lateralis, medialis, inferior, superior – area vestibularis аймағында VII жұп n.facialis - Nucleus solitarius - көпірдің дорсалды бөлігі - Nucleus sаlivatorius superior - formatio reticularis, pars dorsalis pontis

VI жұп n.abducens - Nucleus n. abducentis - көпірдің дорсалды бөлігі V жұп n.trigeminus -Nucleus motorius - pars dorsalis pontis жоғарғы бөлігінде -Nucleus pontinus – алдыңғы ядродан латералды -Nucleus spinalis - алдыңғы ядролардың жалғасы -Nucleus mesencephalicus – суқұбырынан латералды орналасқан

Қорытынды: Ромб т ә різді ш ұңқ ырды ң функциясын білуді ң ма ң ызы зор. Себебі, к ө птеген ми ядроларыны ң орналас қ ан жері болып табылады. Айта кететін болса қ ә р ядроны ң ө зіне т ә н қ ызметі, ат қ аратын функциялары болады. Егер ромб т ә різді ш ұңқ ыр за қ ымдалатын болса, адамда патогенді факторлар ғ а душар етеді, тіпті ө лім қ аупін де тудырады...

Назарлары ң ыз ғ а рахмет!!!