Қ АРАҒАНДЫ МЕМЛЕКЕТТІК МЕДИЦИНА университеті Жалпы хирургия және травмотология кафедрасы СӨЖ Тақырыбы: Хирургиядағы ақпараттық-компьютерлік технология. Қазақстан Республикасындағы лапроскопиялық хирургияның дамуы. Эндовиолохирургия. Телемедицина. Оындаған: Шакирова Ш.Д топ Тексерген: Камбарханов Б.Қ Қарағанды 2013 жыл

ЖОСПАР: I.Кіріспе Хирургиядағы компьютерлік технологиялар жайлы түсінік II.Негізгі бөлім Хирургияның әр саласындағы ақпараттық технологиялар Лапороскопиялык хирургия Эндовиолохирургия Қазақстан Республикасындағы лапороскопиялық хирургияның дамуы Телемедицина -телекоммуникациялық технологиялар жиынтығы Қорытынды

Медициналық ақпараттар жиынтығының компьютерлік технологиялар арқылы сарапталуы,өңделуі уақыт мөлшерін төмендетеді.Компьютерлік технологияларсыз хирургия саласын елестету мүмкін емес.Стандартизацияның барысында хирургияға ақпараттық технологиялар кең енгізілуде.

Компьютерлік технологиялар арқылы жүргізілетін операцияның қаншалықты дәрежеде өтетінін біле аламыз.Мульти компьютерлік техникалар,компьютерлік ангиграфия артериялдық тамырлардың тромбоэмболиясында қолданылады.Оптикалық когоронтты томография операция жасалынатын тіндердің құрылысын айқын түрде көрсетеді.Эхокардиографиялық құрылғы арқылы кардиохирург белгілі қақпақшаның құрылысын экран арқылы көреді.

ПЛАСТИКАЛЫҚ ХИРУРГИЯДАҒЫ АҚПАРАТТЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАР Бірнеше жылдар ішінде хирургия саласы көптеген жаңа бағыттағы ақпараттық технологиялармен қамтылуда.Медицина ғылымы мен медициналық технологиялар жетістігі барысында хирургиялық операциялар ең үздік деңгейде өтуде.Бұған пластикалық және эстетикалық хирургиядағы компьютерлік технологияларды айтуға болады.Олар: Эндоскомиялық техникалар:аз диаметрдегі манипуляциялық құралдар мен видеокамералар. Шов материалдарының орнына қолданылатын дәрілік заттар Осы заттардың симбиозы арқасында бетке,дененің белгілі жеріне жасалатын хирургиялық операциялар біріншіден асқынусыз,науқас денесінде ешбір тыртықсыз жасалынады. Науқас бетінің апоневротикалық жүйесінің фиксациясына операция жасау кезінде эндоскопиялық құрылғыларды пайдалану бет жамылғысын жүйелі түрде жаңартады.Жартылай инвазивтік әдістер бет лифтингі эндоскопиясын басқа да хирургиялық әдістер арқылы операция жасауына негізделген.

Пластикалық хирургияда жаңа компьютерлік технология 3d технологисы жарық көрді. Негізгі мақсаты:операция алдында науқастарға операциядан кейін бет әлпетінің қандай қалыпта болатынын көрсету. Axis 3 құрылғысы ирландиялықтар ойлап шығарған құрылғы алты камерадан шығатын сәуле толқындарын пайдаланады.Құрылғы бел әлпеттің операциядан кейінгі шыңайы қалпын көрсетеді.

Лифтинг операциясы кезіндегі беттің,маңдай,қас аймағының жұмсақ тіндерін фиксациялау кезінде жаңа хирургиялық шовтар қолданылады. Endotine device бет фиксациясын,операция уақытын үнемдеу,бет,маңдай терісінің тартылғыштығын жақсартады.Өзіндегі арнайы қысқыш бөліктерімен теріге жақсы жабысып,оның фиксациясын қамтамасыз етеді.Шашты фоликулдардың,бет локусының қанмен жабдықталуын жақсартады.

Фибрионды қ клей аз инвазионды қ технологияны ң бір т ү рі. Қ олдан ғ ан кезде бет терісіні ң қ анмен қ амтамасыз етілуі жа қ сарады,тері локустарыны ң адгезиясы,инфекция т ө мендеуі, ө су факторлары жасушаларыны ң миграциясы.Бет та ңғ ыштары мен дренаждар орнына қ олданылады.Б ұ л препаратты пайдалану гематомаларды ң, экхимоздарды ң, қ ан а ғ уды ң алды ң алады.

Төменгі жақ сүйегіне операция

ЛАПОРОСКОПИЯЛЫ Қ ХИРУРГИЯ

ХОЛИЦИСТЭКТОМИЯ Өт тас ауруын емдеу үшін хирургиялық жол арқылы өт қапшығын алып тастау.Қазіргі кезде ең жаңа технология лапроскопиялық холицистэктомия болып табылады.Негізгі құрылғысы оптикалық құрылғы лапраскоп.Бұл құрылғыны өт капшығына 4рет шаншу керек.Операция ұзақтығы минут.

ГЕРИНОПЛАСТИКА Лапроскопиялық құрал.Кіңдік,бел,екіжақты грыжаларды емдеуде қолданылады. Семіруді хирургиялық жол арқылы емдеу Ас қ азан ғ а лапроскопиялы қ бандаж салу.Б ұ л жа ң а ба ғ ыт.Нау қ асты ң салма ғ ын қ ада ғ алайтын арнайы аппарат болып табылады.Ол ас қ азанны ң жо ғ ар ғ ы б ө лігіне салынады.Операция ұ за қ ты ғ ы 50минут.Станционарда нау қ ас 1 к ү н болады.

АХАЛАЗИИ КАРДИИ АУРУЫ Асқазанның бұлшықетнервтік ауруларында операция кезінде баллонды эндоскопиялық дилатация қолданылады.Операция эзофагокардиомиотомия. Лапроскопиялық технологияларды пайдалану операция уақытың үнемдейді. Аппендоэктомия

ДИАФРАГМАЛЫ ГРЫЖАЛАР Фундопликация ә дісі ар қ ылы операция ж ү ргізіледі.Лапроскопиялы қ курорафия құ ралы қ олданылады.Нау қ ас станционарда 1-2 к ү н болады.

Қ аза қ станда ортопедиялы қ құ рал-жабды қ тар шы ғ арумен айналысатын Treu – Іnstrumente Gmbh компаниясы омырт­ қ а ғ а операцияны қ азіргі заман технологиясымен жасау, сондай-а қ ұ зын с ү йектерді ң сыны ғ ын жабы қ остеосинтездеу т ә сілдері ар қ ылы емдейтін а қ паратты қ технологияны шы ғ арды. Со ңғ ы жылдары омырт қ а за қ ымдану хирургиясында елеулі қ адамдар жасал ғ аны аны қ. Б ұ ны т ә жірибеге имплатанттар мен омырт қ аны ң алды ңғ ы ж ә не арт қ ы б ө лігіне де пайдаланатын ә рт ү рлі құ ралдарды ң енгізілуінен к ө реміз. Ж ұ лынны ң декомпрессиясы, омырт қ а пішініні ң қ алпына келуі, за қ ымдал ғ ан б ө лікті ауыт қ ытпай бекіту т ә різді жа ғ дайлар қ а ғ идатты болып келеді. Сонды қ тан респуб­ ликамызда ғ ана емес, Орта Азия елдері бойынша танымал бол ғ ан елордада ғ ы Травматология ж ә не ортопедия ғ ылыми-зерттеу инсти­тутыны ң шетелдік компаниямен бірігіп ұ йымдастыр ғ ан семинар-тренингі омырт қ а за қ ымдану хирургиясы бойынша ал ғ а та ғ ы бір ма ң ызды қ адам. Неміс компаниялары остеосинтездеуге қ ажетті қ азіргі заман ғ ы имплатанттарды, сондай-а қ с ү йек пластикасына арнал ғ ан Остим, Церабоне, Пер-Оссал биоматериалдары жары қ к ө рді.

Valleylab хирургиялық операцияларға арналған электронды радиостатикты жүйелер. Force EZ, Force FX, Autosonix коагуляторлар іш ауруларында хирургиялық операциялар кезінде қолданылады.

МИ ІСІКТЕРІ КЕЗІНДЕ ҚОЛДАНЫЛАТЫН ТЕХНОЛОГИЯЛАР :НЕЙРОХИРУРГИЯ Нейронавигация ми ісік ауруларын қарау кезінде қолданылады.Бұл құрал арқылы хирург науқастың ми бөлігінің әр бөлігіне сенсорлы аппарат арқылы түрту кезінде,алынған ақпаратты компьютерге жібереді. Ультрасаунд ультра толқындар арқылы ми бөлігінің ісінген бөлігін дәл табу.Бұл құрылғы тек операция кезінде ми қыртысының сүйекті бөлігін ашқанда қолданылады.Себебі мидың бұл бөлігі ультра толқындардың таралуын өткізеді.

ХИРУРГИЯЛЫ Қ ЛАЗЕР ҚҰ РАЛДАРЫ

«Ланцент хирургиялы қ лазер.Б ұ л лазерлер к ө мір қ ыш қ ылы газы құ рамынан т ұ рады.Екі т ү рі бар «Ланцет-1» :протативті,горизонтальды б ө лікті «Ланцет-2» вертикальды б ө лікті.С ә уле ұ зынды ғ ы 10,6мкм,к ү ші 20 вт

«Compact»хирургиялық лазері -титанил калий фосфатты қоспадан тұратын гранатты құрылғы.552нм сәуле ұзындығы,жасыл спекторда орналасады.Импульстық максималды энергиясы -10 Дж.Гемангиома, телеангиоэктазия,қызыл сеппелер,веноздық мальформация,дақтар кезінде қолданылады. Кардиохирургиялық лазерлік құрылғы "Игуана« Миокардтың реваскуляризацися кезінде жасалатын операцияда қолданылады.Қантамырлардың ішіне енгізіледі Аргонды Коагулятор Ішкі органдарға операция жасаған кездегі қан ағуды дереу тоқтату үшін қолданылады. Лазерлік құрылғыларды пайдалану кезінде қолданылатын электромеханикалық тартқыш:варикозды венаның лазерлік коагуляциясы кезінде сәуленің экстракциясына қолданылады.

«Плазмаскин»жоғары дәрежелі электорхирургиялық құрылғы Жарақаттанған жерге азуақыттылық жоғары температурада әсер ету.Қан кетеулерді тез алдын алу үшін.Жақ жарақаттанған кезде

Телемедицина денсаулы қ саласында ғ ы телекоммуникациялы қ технологияларды ң қ олданылуы.Телемедицина емні ң ж ә не диагностика шараларыны ң тиімді ж ү ргізілуін қ амтамасыз етеді.Телемедициналы қ технологиялар ар қ ылы алыс қ ашы қ ты қ та ғ ы нау қ ас қ а жо ғ ары д ә режелік медициналы қ к ө мек к ө рсетуге болады.Д ә рігерлер нау қ асты ң электронды қ почта ж ә не интернет желісі ар қ ылы алын ғ ан рентген суреттері,электроэнцефалограмма,электрокардиограмма,компьюте рлік томограмма к ө ріністері барысында диагноз қ оя алады. Д ә рігер практика барысында қ иыншылы ққ а тап бол ғ анда ө з ә ріптестерімен а қ ылдасады.Сондай а қ шет айма қ та ғ ы д ә рігер ә ріптестерімен а қ ылдасу ү шін телемедицина ғ а ж ү гінеді.Конференциялар,электронды қ почта,интернет желісі ар қ ылы а қ парат алмасады. Телемедицина терминіні ң к ө птеген аны қ тамаларын к ө рсете аламыз.Біра қ соларды ң арасында ғ ы жиі тара ғ ан аны қ тама Американды қ Ассоциация Ұ ймыны ң аны қ тамасы:Телемедицина телекоммуникацияны қ олдану ар қ ылы бір бірінен алыс қ ашы қ та орналыс қ ан медициналы қ мекемелер,нау қ ас пен д ә рігерлер арасында, а қ парат алмасуды қ амтамасыз ететін компьютерлік технологияны ң жетістігі.

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ ЛАПОРОСКОПИЯЛЫҚ ХИРУРГИЯНЫҢ ДАМУЫ

Қазақстанда ортопедиялық құрал-жабдықтар шығарумен айналысатын Treu – Іnstrumente Gmbh компаниясы омырт­қаға операцияны қазіргі заман технологиясымен жасау, сондай-ақ ұзын сүйектердің сынығын жабық остеосинтездеу тәсілдері арқылы емдейтін ақпараттық технологияны шығарды. Соңғы жылдары омыртқа зақымдану хирургиясында елеулі қадамдар жасалғаны анық. Бұны тәжірибеге имплатанттар мен омыртқаның алдыңғы және артқы бөлігіне де пайдаланатын әртүрлі құралдардың енгізілуінен көреміз. Жұлынның декомпрессиясы, омыртқа пішінінің қалпына келуі, зақымдалған бөлікті ауытқытпай бекіту тәрізді жағдайлар қағидатты болып келеді. Сондықтан респуб­ликамызда ғана емес, Орта Азия елдері бойынша танымал болған елордадағы Травматология және ортопедия ғылыми-зерттеу инсти­тутының шетелдік компаниямен бірігіп ұйымдастырған семинар-тренингі омыртқа зақымдану хирургиясы бойынша алға тағы бір маңызды қадам. Неміс компаниялары остеосинтездеуге қажетті қазіргі заманғы имплатанттарды, сондай-ақ сүйек пластикасына арналған Остим, Церабоне, Пер-Оссал биоматериалдары жарық көрді.

ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ТЕЛЕМЕДЕЦИНА

Жаңа телемедицина бағыттарының негізгі жетістігі Дәрігер шеткей ауданда орналасқан науқаспен сұқпалдаса алады Дәрігер ауыр науқасқа диагноз қою барысында тек өз біліміне емес,сонымен қатар профессорлардың лекцияларын тыңдап,олардың тәжірибелеріне сүйенеді Аудандық ауруханадағы дәрігерлермен байланысқа түседі. Видеоконференцияны пайдалану барысында байланысушы екі жақ бір бірімен ақпарат алмасады,қызығушылықпен ақпаратты талдайды.

ТЕЛЕМЕДИЦИНА МА Қ САТЫ Т ұ р ғ ындарды ң профилактикалы қ қ амтамасыз етілуі Медициналы қ к ө мек қ аржысыны ң т ө мендету Изоляцияны ң алдын алу,алыс қ ашы қ ты қ та орналас қ ан нау қ астар ғ а медициналы қ к ө мек к ө рсету Медициналы қ к ө мек де ң гейін жо ғ арлату Телемедицина ә рт ү рлі ба ғ ыттарды ң жиынты ғ ы.Олар медицина,телекоммуникация,а қ паратты қ технологиялар

ТЕЛЕМЕДИЦИНА ҚҰ РЫЛЫМЫ Локальды телемедицина клиникалы қ ж ү йеде құ рылады. Администрация м ү шелерімен,д ә рігер,нау қ астармен а қ парат алмасуда: Д ә рігерді ң білімі,т ә жірибелік да ғ дылары жо ғ арылайды.Б ұ нда емні ң диагностикасына немесе хирургиялы қ операциялар ғ а араласпай интерактивті т ү рде а қ парат алмасу ж ү реді. ирургиялы қ операцияларды интерактивті т ү рде к ө ру маманны ң қ абілетін біраз м ө лшерде болса да к ө тереді.Білімі жетік мамандар ө з ш ә кірттеріні ң іс ә рекеттерін интерактивті т ү рде к ө ріп,оларды ң жіберген қ ателіктерін т ү зей алады. Жетік мамандарды ң хирургиялы қ операцияларды жас мамандар ғ а интерактивті т ү рде т ү сіндіруі,оларды ғ қ ателіктерін т ү зету. Медициналы қ персонал арасында жа ң а қ арым қ атынас тудыру. Ә р ба ғ ытта ғ ы д ә рігерлер арасында а қ парат алмасу ж ү реді. Интероперационды қ а қ парат алмасуларды ң тиімділігін арттыру.хирургиялы қ операциялар кезінде туында ғ ан с ұ ра қ тарды бас мамансыз а қ шешу. Глобальды телемедицина Екі немесе бірнеше медициналы қ мекемені ң а қ парат алмасуы. Ә лемдік де ң гейдегі мекемелерден емшара диагностикасы,белгілі хирургиялы қ операция туралы а қ парат шеткей ауданда ғ ы мекемелерге беріледі.

ТЕЛЕМЕДИЦИНА НЕ ЕКЕНІН БІЛЕСІНБЕ?

Телемедицинаның негізгі бағыты телехирургия.Белсенді түрде науқас организміне дистанционды тұрғыда хирургтың әсері.Екі бағытта дамыған:диагностикалық медициналықаппараттың қашықтықтан басқарылуы жіне хирургиялық операцияларды роботмашиналары арқылы жүргізу.Әрине бұл дегеніміз телемедицинаға үлкен жүктемені артады.Бұл бағыттың кейбір түрлері практикаға енгізілуде.Бұл кезде жүйелік видеокамералар қолданылады.Олар хирургиялық операция кезінде науқастың жағдайын қадағалау мақсатында пайдаланылады.Алынған материалдар арқылы дәрігер патагистологиялық,патацитологиялық зерттеу жүргізіледі.Робот техникаларын пайдалану қазір кең етек алуда.Мысал ретінде Калифорния штатының университтетінде хирургиялық операциялар робот техникалары қолданылуын алуымызға болады.

Хирургиялық бөлімшедегі телемедицина құрылғысы кең қолданылады.Реанимация бөлімінде жатқан науқастың қалпы,наркоз шарасы компьютерлік құрылғылар арқылы бақыланады.Анестезиялық құралдар жүйелі түрде компьютерлік құрылғыға енгізіледі.осы құралдарды пайдаланып жүрекке ашық түрде операциялар жүргізіледі.Кардиокорпус бөлімінде арнайы стерильді мониторлар,сандық выидеокамералар болады.Мобильді компьютерлік құрылғылар,яғни мобильді телефонды хирург қолдану барысында науқастың операция кезінде және одан кейінгі қалпын көріп біле алады.

Бет- жақ хирургиясында компьютерлік технологиялар кең қолданылады. Олар:сандық фотокамералар, NIKON COOLPIX 5700 и Olympus C120; сандық видеокамера Panasonic NV-DS50 хирургиялық операцилар кезінде қолданылады. Ақпараттар (MPEG4 Movie Messenger System 1.00, ArcSoft PhotoIpression 3.0, ACDSee, NiconView 6.0, Olympus Camedia Master, BearPaw 1200TA)құрылғылар арқылы беріледі.Әр науқастың ауру тарихы сақталған папкалар сайд ретінде ашылады. Краниоорбиталды жарақаттанулар ми қыртысының және оның орбитасының жарақаттануымен бірге жүреді.Сондықтан хирургиялық операция жасағанда үштік мөлшердегі компьютерлік томография,, лазерлі сте­реолитография қолданылады.Спиральды компьютерлік томография барысында стереолитографиялдық лазерлік құрылғылар жасалынды.Қыртыстық аутотранспланттар титандық мини,макропластинкалармен жүргізіледі..

ҚОРЫТЫНДЫ Хирургиядағы компьютерлік технологияларды қолдану операция ауқымын кең көлемді жүргізуге,науқас қалпын техникалар көмегімен тез уақытта жақсартуда өз септігін тигізеді.Телемедицинаны қолдану операцияның толық көлемде өткізілуін,әріптестермен алыс қашықтықта ақпарат алмасу барысын жақсартады.Ақпараттық технологиялардың жаңа бағытта жылжуы хирургиялық операцияның үздік деңге көтереді.

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР С.В Петров Общая хирургия В.К. Гостищев «Общая хирургия Қ.Д. Дұрманов Жалпы Хирургия

НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА РАХМЕТ!!!