ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫ МИНИСТРЛІГІ Жәңгір хан атындағы Батыс Қазақстан аграрлық- техникалық университеті «Экономика және менеджмент» кафедрасы Тақырыбы: «Файольдің классикалық немесе әкімшілік мектебі» Орындаған: ВС-31 топ студенті Байтинова А.А Тексерген: доц. Хусаинов Б.М Орал, 2016 жыл

1 Кіріспе 2 Анри Файоль 3 Әкімшілік басқару жүйесі 4 Басқару функциялары 5 Басқару принциптері 6 Қорытынды

Басқарудың әкімшілік мектебі пайда болуы- нан бастап мамандар ұйымды басқару тәсіл дерін жетілдіруді үнемі іздестіруде болады. Бұл мектептің авторлары үлкен бизнес сала сында басқарудың жоғарғы деңгейінде бас- шы болып көп еңбек тәжірибесін өздері жи наған жандар. Мәселен, Анри Файоль – осы мектептің негізін қалаған, оны менедж менттің атасы деп те атаған.

Анри Файоль - тау инженері, теоретик ж ә не менеджмент практигі, бас қ аруды ң классикалы қ мектебіні ң негізін қ алаушы Классикалы қ ( ) ә кімшілік мектеп («ғылыми менеджерлеу мектебі») кез келген ұйымды басқаруға принциптерін әзірлеуге ұмтылды. Анри Файоль ( ж.ж) мамандығы бойынша тау инженері болды. Ол бар ғұмырын Камомбо атты француздық таулы-металлургиялық синдикат компаниясында жұмыс атқарды. Алғашында инженер болды, кейіннен басқармада қызмет етті ж.ж аралығында синдикат директоры қызметін атқарды.

Файоль әкімшілік зерттеу орталығын ашты және оны өзі басқарды. Файоль Почетный легион және басқа да мемлекеттік наградалармен марапатталды. Сонымен қатар жоғары ғылыми лауазымдарға ие болды. Файоль басты назарын әкімшілік функция ретінде қарастырған басқару прцессіне аударды.

Файольдің басты еңбегі – 1916 жылы жазылған және СССР-да (1923ж) А.К.Гастевтің алғы сөзімен қайта шығарылған "Общая и промышленная администрация" кітабы. Ол өзінің "Общая и промышленная администрация" атты негізгі еңбегінде әкімшілік қызметін талдаудың жалпы тәсілдемесін жасауға талпынды. Оның пікірі бойынша, әкімшілік өзіне мына функцияларды құрамақ: өндірістік, коммерциялық, қаржылық, кредиттік, есептік-бухгалтерлік, әкімшілік.

ӘБЖ Файольдің пікірінше, 6 басты топқа бөлінеді 1. техникалық2. коммерциялық3. қаржылық 4. қорғау5. есептік6. әкімшілік

1. Жоспарлау2. Ұйымдастыру3. Басшылық ету 4. Координациялау 5. Бақылау

А. Файоль бойынша бас қ аруды ң 14 негізгі принциптері: 1.Е ң бек б ө лінісі 2.Билік ж ү ргізу 3.Т ә ртіп 4.Дара басшылы қ 5.Бірлесу 6.Ба ғ ындыру 7. Қ ызметшілерге а қ ы т ө леу 8.Бір орталы ққ а ба ғ ындыру 9. Қ ызмет иерархиясы 10. Ә ділеттілік 11. Қ ызмет т ұ ра қ тылы ғ ы 12.Инициативалы қ 13.Корпоративтік рух 14.Ретке келтіру Диагностика Қ орытынды фиксациясы Дайынды қ Жоспарлау Ма қ сат қ ою Анализ ж ә не ба қ ылау Ж ү зеге асыру Бас қ ару циклі Заманауи менеджменттегі бас қ аруды ң классикалы қ мектебі ( ә лемдік бас қ ару ғ ылымыны ң негізі) басқаруды функциялардың байланыс процессі ретінде қарастыру; басқарудың негізгі принциптерін мазмұндау; жұмысшы менеджменті концепциясын құрастыру. Ой-тол ғ ауы

Дара басшылық принципі – жұмыске өзінің тікелей бастығынан ғана жарлық алып, соны орындауға тиіс. Іс бірлігі – Әр адамның ісі белгілі бір бағытқа жұмылдырылуы қажет. Әр топ, ұйым б ір мақсатты орындау жолында бірігіп, бір жоспармен жұмыс атқаруы ке рек. Көпшілік мүддесіне жеке адамның немесе жеке топтың мүддесіне кәсіп орын мүддесінен жоғары болмауы керек. Сондай- ақ от басының мүддесі оның әр мүшесінен жоғары болады. Қызметшілерге ақы төлеу – Атқарылған жұмысқа ақы төлеу әділетті болуға тиіс және бар мүмкінді гінше ол қызметкерді кәсіпорынды, жалдап алушыны және жалданушын ы да қанағаттандыруға тиіс. Қызметкерлерге ақы төлеу олардың әрқайс ысының қосқан еңбек үлесіне сәйкес келуі шарт. Бір орталыққа бағындыру – Бұл жалпы табиғи қажеттілік. Әрбір элементтік ұйым бір орталыққа ба ғынып жарлықпен кәсіпорынның әр құрылымы жұмыс істеуге тиісті. Бі р орталыққа бағыну принципі жалпы еңбек өнімділігін арттыруға бағы тталған.

Қызмет иерархиясы – Бұл ең төменгі деңгейден бастап, ең жоғарғы деңгейге дейін басқару қызметінің орны. Мұның негізгі принципі төменгі қыз меттегі бастықтар өзінен жоғарғы бастықтарға бағынуы керек. Оның жарлығымен жұмыс істейді. Ретке келтіру (реттеп ұстау) – Әр адам өз орнында болуы керек.Белгілі бір орың әр адамға белгіленеді. Әр адамды реттеп ұстау, бәрінің де өз орнында р етте болуы деген сөз. Әділеттік – Шынындығын айту, әділетті болуы, зандылыққа сүйену басшы ларға тән принциптердің бірі. Бұл рақымшылықтың және адам гершіліктің жиынтығы деп деп айтуға да болады.

Қызметшілердің тұрақты жұмыс істеуі – Бұл ұйым жұмысының тиімділігіне әсер ететін фактор. Сондықтан да бастықтар жұмыс күшінің тұрақсыздығымен күресе білуі керек. Ол үшін әр адамның жұмыс орнына, еңбек етуіне, өмір сүруіне мү мкіндігінше жағдай жасап, оның қажетін қанағаттандыру басты мінд ет болып табылады. Инициативалық әдетте бұл ұғымды жоспар жасап, оны жүзеге асыра білуді айтамыз. Бірлесу – қызметкерлердің бірлесіп атқарған ісі әрқашанда жемісті болады. Бі р одаққа бірігу – бұл үлкен күш. Сондықтан да бірлесу принципінің маңызы аса зор.

Анри Файоль менеджмент тарихында менеджмент атасы болып табылады. Оның жұмыстарының жан-жақтылығы ерекше назар аудартады. Файоль менеджмент және әкімшіліктендіру ғылыми тұрғыдан зерттелуі керек деген Тейлордың ойын дамытты. Анри Файоль ( ) практикалық тәжірибені жинақтау негізінде мынадай қортындыға келді: басқару-кәсіпорынның мүмкіндіктерін барынша пайдалана отырып, оны белгілі бір мақсатта жетелеу. Ол сондай-ақ, мемлекеттік басқару ісін ғылыми жолымен ұйымдастырудың принциптерін қолдану мүмкін екендігіне алғаш рет ой жүгіртті. Анри Файоль менеджмент тарихында менеджмент атасы болып табылады. Оның жұмыстарының жан-жақтылығы ерекше назар аудартады. Файоль менеджмент және әкімшіліктендіру ғылыми тұрғыдан зерттелуі керек деген Тейлордың ойын дамытты. Анри Файоль ( ) практикалық тәжірибені жинақтау негізінде мынадай қортындыға келді: басқару-кәсіпорынның мүмкіндіктерін барынша пайдалана отырып, оны белгілі бір мақсатта жетелеу. Ол сондай-ақ, мемлекеттік басқару ісін ғылыми жолымен ұйымдастырудың принциптерін қолдану мүмкін екендігіне алғаш рет ой жүгіртті.

Файольдің концепциясы менеджмент дамуында үлкен із қалдырды. Оның әкімшілік теориялары, басқару принциптері және кейбір тәртіп принциптері әлі күнге дейін практикада белсенді түрде қолданыста жүр.

Назарларыңызға рахмет!