Отбасы Ә кесі: Шы ңғ ыс Шешесі: Зейнеп Атазы: У ә ли Ар ғ ы атласы: Абылай Ә жесі: Ай ғ данным Шо қ ан (М ұ ахмед Қ агафия) У ә лихенов Шы ңғ ыс ұ ли (1835 – 1865) – қ аза қ ты ң ұ ли ғ алимы: ориенталист, тарихши, фольклорши, этнограф, географ, а ғ артуши, демократ. Ә жесі бала к ү нінде «Шо қ данным» деп еркелетіп айтуымен, «Шо қ ан» аталип кеткен. Шо қ ан 1835 жылды ң қ араша айында қ азіргі Қ останай облиссыны ң Құ см ұ р-н бекетінде ту ғ ан. Ә кесі Шы ңғ ыс У ә лихен ұ ли сол жердев а ғ а с ұ лтан бол ғ ан. Ө з атласы У ә ли де хан бол ғ ан. Ар ғ ы атласы қ аза қ ты ң ұ ли ханы Абылай, Шо қ ан оны ң ш ө бересі. Шо қ анны ң балали қ ша ғ ы Сырымбет таусыны ң баурайында ө ткен.
ғ алим этнограф ориенталист тарихши географ ф о льклортануши
«Жеті ж ұ рты ң тілін білуге тиісті» хан т ұқ мы бол ғ анды қ тан, ауыл мектебінде о қ ып, барабаш хат таны ғ ан Шо қ ан араб, ша ғ алтай тілдерін ме ң гереді. Б ұ дан кейін жылдары оны ә кесі сол кезде Сібірдегі е ң та ң даули о қ у урны деп есептелінетін Омбы кадет корпусы на береді. Онда ә скери саба қ тар ғ а қ оса жалпы ж ә не Ресей жа ғ рафиясы мен тарихы, батыс, орыс ә дебиеттері, философия, физика, математика негіздері, шетел тілдері ж ү рген.
ә сіресе орыс тілі мен ә дебиеті о қ ытушисы Костылецкий мен тарих п ә ніні ң о қ ытушисы Гонсевский к ү шті ы қ пал етті. Пушкин, Гоголь, Лермонтов, Герцен,Белинский т.борис классиктерін ж ә не батыс ә дебиетінен Диккенс, Теккерей, Руссо ши ғ армалар-н, «Современник» журналин ү сбей о қ ып, ә леуметтік ө мірді ң ж ә не ә дебиет а ғ мсыны ң қ ай ба ғ быта, қ алой дамып бара жат қ анды ғ ын а ңғ ара алтын, ө з кезіні ң санали азаматсыны ң бірі бол ғ ан.
Ш. Ш. У ә лихеновты ң жар қ ын есімі К ө кокшетау облисында ғ ы бір аудан ғ а, бір совхоз ғ а Талды қ ор ғ ан облисында колхоз бен совхоз ғ а, Қ аза қ стан Республикасы Ұ ялты қ Ғ ылим академияссыны ң тарих, археология ж ә не этнография институты на берілді жыли Ш. Ш. У ә лихеновты ң Алтынемелдегі қ абірі басы на, б ұ р-н қ ойыл ғ ан м ә рм ә р таз қ абыр ғ сына ө ріліп жымдас қ ан биік обелиск орнатылды, «Алтынемел» архитектурали қ комппексі салинда. Ш. Ш. У ә лихенов ЮНЕСКО биігінде болу ғ а лайы қ ас қ ан ғ алим, қ аза қ хал қ сыны ң ма қ таныши
Выполнила студентка 1-го курса Аношкина Кристина Специальность: Дошкольное обучение и воспитание