О қ ушыларды ң поэзия ғ а құ штарлы ғ ын арттыруды ң тиімді жолдары Қ аза қ тілі мен ә дебиеті п ә ні м ұғ алімі Хайруллина Г ү лжан А қ то ғ ай ж А

Ж о с п а р ы : Кіріспе б ө лім О қ ушыларды ң поэзия ғ а құ штарлы ғ ын арттыруда жасал ғ ан ж ұ мыс т ү рлері Поэзияны о қ ытуды ң ма қ саты мен міндеттері Поэзияны ң бір жал ғ асы- халы қ педагогикасы Негізгі б ө лім Қ орытынды б ө лім Поэзиялы қ шы ғ армаларды талдау ү лгілері

М а қ с а т ы : Оқушыларды поэзияны сүюге, түсінуге, оны өз еріктерімен оқуға, өмірлік сырлас дос етуге талпындыру, ойын дамыту, ана тілін құрметтеуге тәрбиелеу М і н д е т т е р і - Поэзиялық шығарманы оқуға қызығушылығын ояту; - Сөз өнерінің ерекшеліктерін түсініп тану, білім білік дағдыларын қалыптастыру; -Ойын сауатты ауызша (жазбаша) айта да жаза да білу; -Тіл мәдениетін қалыптастыру және дамыту; -Өзіндік ой пікірін дәйекті, жүйелі айта білуге баулу;

Қ а ж е т т і л і к т е р 1. Ө ле ң ді м ұғ алімні ң м ә нерлеп о қ уы. 2. О қ ушыларды ң шума қ пен, содан со ң т ү гелімен м ә нерлеп о қ уы. 3. С ө здікпен ж ұ мыс. 4. Ә дебиет теориясымен ж ұ мыс істеу. 5. Ө ле ң мазм ұ нын жазбаша жаздыру. 6. Ө ле ң мазм ұ нын ауызша айт қ ызу.

А. Құ нанбаев Қ ыс ө ле ң і Ж о с п а рТапсырмалар 1) Ө ле ң дегі таби ғ ат суреттері 2) Адамны ң таби ғ атпен байланысы 3) Адам ғ а қ атты қ ысты ң қ аупі 1) Ө ле ң неше буна қ тан т ұ рады? 2) Ө ле ң неше тарма қ тан т ұ рады? 3) Қ ысты ң сипатын қ ай шума ққ а дейін а ңғ арды ң дар? 4) Балалар ғ а қ ысты ң қ андай ә сері бар екен? 5) Қ ыс малды ң қ ай т ү ріне жайсыз ?

Өлең бойынша жасалатын жұмыстар 1. Қыстың кейіпін көз алдарыңа келтіріңдер. Қандай өлеңдер білесіңдер? Мәтіндегі түрлі – түсті суретке қатысты сөздердің мәнін ажырату ( ақ, соқыр, мылқау). Өлеңді мәнерлеп оқу. Әр оқушы қысты сипаттайтын, суреттейтін жолдарды жеке саралайды. Табиғат жұмысының адамға қатыстылығы. Кәрі шал деген тіркестің мағынасын табу. Өлеңдегі сезіміңді әңгіме ретінде құрастыр.

I.Ж ұ мыс б ө ліктері Ж ұ мысты ң е ң ма ң ызды б ө лігі ө ле ң мен таныстыру. Ө ле ң ні ң бірінші ма қ саты – о қ ылуы, ә сіресе, жар қ ын ашы қ, эмоционалды болуы керек.Бірінші м ұғ алімні ң о қ ы ғ аны д ұ рыс. Ө ле ң ді о қ ып бола салып о қ ушылар ғ а с ұ ра қ қ ою ғ а асы қ пау керек. Ө ле ң ді о қ ы ғ анда о қ ушылар ғ а кітапты жап қ ызып қ ою ж ө н,себебі олар ешн ә рсеге ала ң дамай, ө ле ң ді ғ ана тындап дыбыстарды естіп бояуларды к ө ру керек. Сол сия қ ты ө ле ң мен талдауды ң арасында кідіріс бол ғ аны ж ө н.Осы кезде ө ле ң ні ң бала ғ а қ аншалы қ ты ә сер еткені бай қ ап ү лгеремін. Осыдан кейінгі ма ң ызды н ә рсе – м ұғ алімні ң с ө йлемі не с ұ ра ғ ы. Ө ле ң ні ң ү ндестігінен шы ғ ып кеткен д ө рекі с ө з о қ ушы басынан ө ткізіп отыр ғ ан эмоционалды қ к өң іл к ү йге кері ә сер етеді.Мысалы: Балалар, ө ле ң сендерге ұ нады ма??? деген с ұ ра қ ты ң ө зі д ұ рыс емес. Балалар бір – а қ ауыз с ө збен жеткізеді де, ба ғ ана ғ ы ү лкен ә сер, сезім тол қ ыны б ә се ң дейді. Керісінше с ұ ра қ ты ң не тапсырманы ң о қ ушы сезімін, ә серін одан ә рі тере ң дету ма қ сатында қ ойыл ғ аны ж ө н. М ә селен, ө ле ң ді тындап отырып нені елестетті ң дер, нені к ө рді ң дер? Осы ө ле ң ге сурет салу керек болса, сендер қ андай бояуды пайдаланар еді ң дер.

Мәтінді түсіну Мағынасын айқындау Құбылысты сезе білу ІІ. Поэзияны м ә нерлеп о қ ыту Саз түріне жүгіну Сөздердің, жеке дыбыстардың дұрыс айтылуы

Поэзияны ң жал ғ асы- халы қ педагогикасы Ма қ ал - м ә тел Жа ң ылтпа ш, ж ұ мба қ Шешендік с ө здер А ң ыз әң гімелер Д ә ст ү рді ш ә кірт бойына дарыту

Қ орытынды: Поэзия – ә дебиетті ң бас жанры. Ө йткені поэзия – құ діретті с ө з. Поэзия шетсіз де, шексіз ғ алам. Оны тек сезіп, к өң ілмен ұғ ына білген ж ө н. Сонда ғ ана ә р адамны ң бойында поэзия ғ а деген құ штарлы қ арта т ү сері с ө зсіз. Елбасымыз Н. Ә.Назарбаев ө з жолдауында Біз білім беруді жа ңғ ыртуды одан ә рі жал ғ астыру ғ а тиіспіз. Сапалы білім беру Қ аза қ станны ң ндустрияландыруыны ң ж ә не инновациялы қ дамуыны ң негізіне айналуы тиіс деп алдымыз ғ а зор міндеттер қ ойып отыр. Сонды қ тан ә рбір ұ стаз жас ұ рпа ққ а б ә секеге с ә йкес, қ азіргі заман талабына сай білім беруге, ерте ң гі к ү нге ө негелі, парасатты ұ рпа қ қ алдыру ғ а міндетті. Ал болаша қ данышпандар т ә рбиелейтін, дарындарды ң талантын ашатын ө зіміз екенін естен шы ғ армайы қ.