Жоспары I. Кіріспе II. Негізгі б ө лім Этиологиясы Клиникасы Диагностикасы Емі III. Қ орытынды IV. Қ олданыл ғ ан ә дебиеттер

* Цистит – қ уы қ ты ң шырышты ж ә не шырышасты қ абатыны ң қ абынуы. Қ уы қ ты ң қ абынуы ұ лдар ғ а қ ара ғ анда қ ыздарды 3 есе жиі кездеседі. Циститті ң біріншілік ж ә не екіншілік, жедел ж ә не созылмалы т ү рлері болады. Қ ыз балаларда циститті ң жиі кездесуіне ы қ пал ететін себептер: * 1) З ә р шы ғ ару ө зегіні ң АФЕ-і (инфекцияны ң таби ғ и резервуаарына жа қ ын болуы (анус, қ ынап), уретраны ң қ ыс қ а болуы); * 2) Жетіліп келе жат қ ан қ ыз организміні ң гормональді ж ә не иммунологиялы қ б ұ зылыстарынан пайда бол ғ ан қ осымша гинекологиялы қ ауруларды ң болуы (вульвит, вульвовагинит); * 3) Эндокринді дисфункциялар.

Циститті ң пайда болу себептері. Циститті ң бірнеше т ү рі болады: біріншілікті ж ә не екіншілікті, ж ұқ палы, ж ұқ палы емес, жіті ж ә не созылмалы. Екіншілікті циститті ң пайда болуына ісік, бас ж ә не қ уы қ асты безіні ңқ атерлі ісігі, аденома, ү рпіні ң тарылуы сия қ ты аурулар ә сер етеді. Жыныс органдарыны ң созылмалы қ абынуы да циститті болдырады. Қ уы қ ты ңү шб ұ рышында ғ ы прогрессивті қ абынуды тригонит деп атайды. Циститті ң дамуыны ң бірнеше себептері бар: д ә рі-д ә рмек пен антибиотиктерді қ алай болса солай қ олдану, авитаминоз, радиация с ә улесін қ олдану, қ уы қ ты ң сілемейлі қ абы ғ ыны ң жара қ аты, суы қ тигізу. Қ уы қ ты ң эпителиі жара қ ат ал ғ аннан кейінгі пайда бол ғ ан уытты заттарды ңә серінен за қ ымдалынады. Цистит дамуына гармонды қө згерістер ж ә не жамбас қ антамырларында ғ ы қ анны ң уюы да ә сер етеді. Циститті ң пайда болуыны ң негізгі себептеріні ң бірі, жыныс –н ә сіп органдарыны ң ж ұ мысыны ң б ұ зылуы, осы кезде қ уы қ з ә рден толы қ босалмайды, з ә рден босану қ иындайды – осыны ң б ә рі з ә р жолыны ң б ұ зылуына ә келіп со ғ ады. Ж ұқ палы циститті ң даму жолы бірнешеу: қ ан мен лимфа ар қ ылы, жо ғ ары не т ө мен ж ү ретін жол. Циститті қ оздыр ғ ыштар негізінен ішек бактериялары: ішек тая қ шамасы, к ө кірі ң ді тая қ шама, стафилакокк, протей, стрептококк.

Ауруды ң қ оздырушылары Ауруды ң қ оздырушылары: ішек тая қ шасы, протей, стафилококк, т.б. инфекциялар. Б ұ лар қ уы ққ а гематогендік жолмен организмдегі қ абыну оша ғ ынан немесе сырттан уретра ( ү рпі т ү тігі) ар қ ылы жыныс м ү шелерінен енеді. Ауруды ң дамуына қ уы ққ а сал қ ын тигізу, іш қ ату ж ә не ыстал ғ ан, с ү рленген та ғ амдарды к ө п жеу, т.б. ә сер етеді.протейстафилококкинфекцияларгематогендік Инфекция қ оздыр ғ ыштары қ уы ққ а т ү рлі жолдармен енеді: * Ө рлеу – з ә р шы ғ ару ө зегі мен аногенитальді айма қ тан; * Т ө мендеу – б ү йрек пен жо ғ ар ғ ы з ә р жолдарынан; * Лимфогенді – к ө ршілес жат қ ан жамбас а ғ заларынан; * Гематогенді – септикалы қ процесс кезінде; * Контактілі – жа қ ын жат қ ан қ абыну оша қ тарынан қ уы қ қ абыр ғ асы ар қ ылы микроорганизмдерді ң ө туі.

Жіктелуі: I.Кезе ң іне байланысты -Жедел -Созылмалы II.А ғ ымына байланысты -Біріншілікті -Екіншілікті III.Себептеріне байланысты * Инфекциялы қ цистит: * Бактериалы қ * Вирусты қ * Са ң ырау құ ла қ ты қ * Химиялы қ цистит; * Травмалы қ цистит * Паразиттік (мысалы, глистами); * С ә улелік С ә улелік * Эозинофильдік (аллергический)аллергический * Диабеттік * Операциялы қ * Дисгормональды қ

Морфологиялы қ к ө рінісіне байланысты(за қ ымдан ғ ан тіндер мен жасушаларды ң структурасына байланысты): * Катаральды қ цистит – шырышты қ абатта тек қ ызару мен ісіну аны қ талады * Кистозды қ цистит – қ уыкта ә рт ү рлі к ө лемде кисталарды ң болуы * Геморрагиялы қ цистит Геморрагиялы қ цистит * Жаралы қ цистит – қ уы қ та ұ са қ жараларды ң болуы * Фиброзды-жаралы қ цистит * Гранулематозды – шырышты қ абатта гранулемаларды ң болуы * Гангренозды– қ уы қ ты ң шырышты ж ә не б ұ лшы қ етті кабатында ө ліеттенген айма қ тарды ң болуы * Интерстициальды– қ уы қ ты ң шырышты ж ә не б ұ лшы қ етті қ абатында ө згерістер жо қ,біра қ циститті ң клиникалы қ белгілеріні ң болуы * Ісіктік– қ уы қ та ісіктерді ң болуы

Клиникасы * Дене температурасыны ң жо ғ арылауы 38-39ºC; * З ә р шы ғ ыруды ң жиілеуі; * З ә р т ү сіні ң ө згеруі; * Баланы ң жыла ғ ыш ж ә не мазасыз болуы. * Ауырсыну сезімімен з ә р шы ғ ару; * З ә р шы ғ аруды ң жиілеуі са ғ атына 2-4 рет * З ә р ұ стамау * Ішті ң т ө менгі жа ғ ында шыдатпайтын ауырсыну; * З ә рмен шы ғ атын, қ уы қ та ғ ы ірі ң ді ж ә не/немесе қ ан аралас б ө лінді

Циститті ң белгілері негізінен оны ң ә р т ү ріне байланысты. Жіті циститте кіші д ә ретке отыр ғ ысы келу қ ажеті пайда болады. Ол ә р минутта қ айталанады ж ә не ішті ң т ө менгі жа ғ ы ауырады. З ә р шы ғ ару ө те ауыр ж ә не қ иын болады. Осындай ауыруда рефлекторлы қ жиырылу з ә р шы ғ атын т ү тігін жабады. З ә рді ң т ү рі ө згереді, денені ңқ ызуы к ө теріледі, организмде дімк ә стік пайда болады. Созылмалы цистит онша білінбейді, тек кіші д ә ретке отыр ғ ысы келе береді. Созылмалы цистит ас қ ын ғ ан кезде жіті циститті ң симптомы пайда болады.

Диагностикасы анамнез жинау лабораториялы қ зерттеулер Инструментальды зерттеулер

Лабораториялы қ зерттеулер ОАК ОАМ (лейкоцитурия,гематурия) Нечипоренко ә дісімен з ә р талдауы. Сонымен қ атар, циститті ң диагностикасында заманауи экспресс ә дістер қ олданылады: Экспресс-тест индикаторлы қ жола қ ты ң к ө мегімен Экспресс-тест (полоски) Лейкоцитарлы қ эстеразды реакция. Инструментальді зерттеулер Цитскопия УДЗ, урофлоуметрия, биопсия

Емі o Режим ж ә не диета са қ тау (рационнан консерві, ащы соустар, ә р т ү рлі д ә мдік қ оспалар, ішімдік т ү рлерін шы ғ ару), жеміс-жидекті к ө п пайдалану, денені жылы ұ стау, қ уы қ т ұ сына жылу басу, б ұ лау қ абылдау керек. с ұ йы қ ты к ө п ішу (жылы с ү т қ осыл ғ ан ш ә й, минералды су) ұ сынады. Егер ауру ас қ ынып кетсе, б ұғ ан себеп бол ғ ан ауруды аны қ тап, со ғ ан байланысты арнайы ем қ олданылады.

Медикаментозды емні ң ма қ саты Патогенді микроорганизмдермен к ү ресу Ауыру сезімін басу Қ абыну процесін то қ тату З ә р шы ғ аруды қ алып қ а келтіру

Спазмолитиктер(папаверин, но-шпа и баралгин.) Уросептиктер(нитрофуран тобыны ң препараттары,оксихинолиндер) Антибиотиктер(амоксиклав)