Білімділік: Оқушыларды Ұлы ақын - А.Құнанбайұлының балалық және жастық шағы, өскен ортасымен таныстыру. Ақындығы мен композиторлығын таныту. Жас ұрпақты Абай шығармашылығын танып, өсуге тәрбиелеу. Тәрбиелік: Гуманистік, адамгершілік, еңбек, имандылық тәрбиесін беру. Шығармашылық: Абай шығармашылығын сүйіп оқуға, қадірлеуге, асыл мұрасындай есте сақтауға баулу.

Қараңғы түнде тау қалғып Желсіз түнде жарық ай, Қараңғы түнде тау қалғып, Сәулесі суда дірілдеп. Ұйқыға кетер балбырап. Ауылдың жаны терең сай, Даланы жым-жырт дел-сал ғып, Тасыған өзен күрілдеп. Түн басады салбырап. Қалың ағаш жапырағы, Шаң шығармас жол-дағы, Сыбырласып өзді-өзі. Сілкіне алмас жапырақ. Көрінбей жердің, топырағы, Тыншығарсың сен-дағы, Құлпырған жасыл жер жүзі. Сабар қылсаң азырақ. Тау жаңғырып, ән қосып Үрген ит пен айтаққа. Келмеп пе едің жол тосып аулаққа? Желсіз түнде жарық ай І. Ұйымдастыру кезеңі: Сыныпты түгендеп,өлең жолдарымен екі топқа бөлу. Қасқабұлақ Атамекен

ІІ. Үй тапсырмасы: Ой толғау М.Сұлтанқожаұлы Ілімге толса көкірек Ақылсыздықтың белгісі: Орынсыз жерде күледі, Талап,білім,еңбексіз Қалайша тірлік жеңбексіз Үндестік Адамгершілік Білім Еңбек А.Құнанбаев Ғылым таппай мақтанба Талап, еңбек, терең ой Қанағат, рақым ойлап қой. Бес асыл іс, көнсеңіз, Жамандық көрсең нәфрәтілі І топ: Туған жылы мен қайтыс болған жылы? ( ) Білімі қандай? (Ауыл молласынан сауат ашып, ескіше хат таныған) Ұрпақтарының аттары? (Ұлдары Асан, Жолбарыс, Исабек әке жолын қуған ІІ топ: Кімдермен айтысқан?( Сүйiнбай,Мәделқожа Жүсіпқожаұлы,Күдеріқожа,Құлыншақ,Айман-Гүлханым,Ұлбике,қырғыз ақыны Жаныстар) 1.Шығармаларының тақырыптары қалай бөлінеді? (Ғибрат, нақылдар,арнау, дастан- мысалдар, айтыстар). 2.Толғау жанрының ерекшелігі неде? (өмір-болмыс, қоғам, адам тіршілігі, жақсылық-жамандық, өнер-білім, адамгершілік, халық тұрмысы, жемқорлық, т.б жайлы ақыл-өсиет, насихаттық тұрғыда ой айтылады). Үндестік Адамгерші лік Білім Еңбек

Абайды білмейтін қазақ жоқ.Көзімізді ашқаннан Абай жадымызда, бейнесі алдымызда.Абай табиғатынан ақын болып туғанымен,өлең шығарумен еркін араласа алмады. Заман ағымына қарай Құнанбайдай кемеңгер әкенің Абайдан күткені басқа еді. Билік үшін арпалысып өткен дала көкжалы, Абайды ел тізгінін ұстауға баулыды. Әке ырқынан шығып, ақындық әлемге қанат қағу жас Абайға оңайға соқпады. Абай атамыздың ата-тегі Орта жүзде Тобықты руының Арғын ішіндегі Олжай батырдан Айдос, Қайдос, Жігітек Айдос пен Айпарадан: Ырғызбай, Көтібақ, Топай, Торғай Ырғызбайдан Үркер,Мырзатай,Жортар, Өскенбай Өскенбай мен Зереден: Құнанбай Құнанбай (Күңке,Ұлжан,Айғыз,Нұрғаным) Ибраһим (Ділдә,Әйгерім,Еркежан) 7 ұл,3қыз болды Міне,балалар, халқын надандық шырмауынан,бодандық бұғауынан азат етуді ниет қылған Абай адаммен де, заманмен де арпалысып өтті.Қараңғы түнді қақ жарып, халқына сәуле шашты.

евноооовва Абай ауылына қонақтау ( Қарқаралы фото )

Ғылым-білімге неғұрлым ертерек, бала кезден ден қойсаңдар – кейін өкінбейсіңдер Балғын шақтарыңда оқыған кітап, алған білім тасқа басылғандай мәңгі-бақи естеріңде қалмақ дегенді меңзейді.

И.А.КрыловМ.Ю.ЛермонтовА.С.Пушкин Теректің сыйы, Қанжар Ал,сенейін,сенейін Көңілім менің қараңғы Өзіңе сенбе,жас әнші Қайтсе жеңіл болады жұрт билемек Тұтқындағы батыр Соққан дауыл сияқты өмір өтер Қараңғы түнде тау қалғып Менің сырым жігітер емес оңай Кең жайлау, Қалғып Есек пен бұлбұл Бақа мен өгіз Аққу,шортан,һәм шаян, Жалау Қарға мен түлкі Емен мен шілік Шегіртке мен құмырсқа Жарлы бай Онегин сипаты Татьянаның Онегинге жазған хаты Онегиннің Татьянаға жауабы Онегин сөзі Ленский сөзінен

Абай Шығыстың классик ақындары Фирдоуси, Низами, Науаи, Әл-Фараби және т.б. Шығармаларын қызыға оқыды. Оның шығыс классиктеріне деген ынтасының зор болғаны сонша, өлең жазуға деген алғашқы талпынысы соларға сиынудан басталды.

Мына тұрған Абайдың суреті ме? Өлең сөздің ұқсаған құдіретіне. Ақыл, қайрат, білімді тең ұстаған Өр Абайдың төтеген кім бетіне? (Оқушылар Кімөлеңін жатқа оқу )

Абай атасынан кемеңгер боп жаратылып,анасынан дана,еліне пана боп, өз заманынан озық туған ғұлама;қазақ үшін дертті боп,сол дертінен айыға алмай, жан жарасы жазылмай кеткен,кеудесі қайғы мен қасіретке толы ең ірі трагедиялық тұлға,өз ұлтын өнегелі ел қатарынан көруді көксеп кеткен -ұлы ойшыл. Ендеше, Абайды пір тұтар,Абай әндерінен жүлделі орын иегері Мақсұтов Мадиярды ортаға шақырайық. Жүрегімнің түбіне терең бойла, Мен бір жұмбақ адаммын, оны да ойла. Соқтықпалы, соқпақсыз жерде өстім, Мыңмен жалғыз алыстым кінә қойма… Атамыздың тағы бір әніне кезек берейік Сегіз аяқ Орындайтын Максутов Мадияр

лнгл Кітап, дәптермен жұмыс: Өлең- сөздің патшасы сөз сарасы мәнерлеп оқу. Ақынның поэзияға қояр талабы Тілге жеңіл, жүрекке жылы тию, айналасы теп-тегіс, жұмыр, бөтен сөзбен былғанбау, өлеңмен қайыр тілемеу, мал үшін тілін безенбеу, т.б. Топтық жұмыс: Миға шабуыл Қасқабұлақ тобына Атамекен тобына Өлеңдегі үш негізгі ойды анықта Сатылай кешенді талдау Өлең қандай болуы тиіс Бұрынғының ақындарын сынау Тыңдаушыға айтары Өз поэзиясында жаңа мақсат барын жариялайды.Ол әлеуметтік шындық.Өлеңді бөтен сөзбен былғамау талаптары қойылады. Халық мүддесіне жұмсауды мақсат етеді. Өлеңін сатып,күн көріс көрген жағымсыз, жарамсақ ақындарға ыза болып, қатты сынайды. Ақын өнерін саудаға салып, сөз қадірін кетіру,арсыздық деп қараған. Оларды халық тағдырын жырлайтын жаңа үлгідегі поэзияны түсіне білуге бағалату. Тыңдаушыларды бағалау қажеттігіне назар аударды. 1. Автор: 2. Тақырып: Бұл өнер туындысы,әдеби шығарма-белгілі дәуірдегі қоғамдық шындық 3. Жанр түрі:Поэзия,үйлесімді ырғ-ты өрнекті сөз жүйесі 4. Идеясы:Өлеңді түсініп бағалауға,сөз асылы-поэзия,жақсы сөз даналық айғағы екенін айтады 5. Шумақ:Өлең шумақтан тұрады. 6. Тармақ: Әр жолы 7. Бунақ:Белгілі дауыс ырғағымен бөлінуі 8. Буын:Сөз құрамындағы дау-ты д. санына қарай 9. Ұйқас түрі:Қара өлең ұйқасы 10. Теңеу: Өтірік пен өсекті жүндей сабап. Эпитет: Іші алтын,сырты күміс сөз жақсысын Метофора: Мал үшін тілін безеп,жанын жалдап 11. Сөздік:Аят-құран сөзі; Хадис-Мұхаммед пайғ. сөзі Бәйіт-өлең сымақ,секілді; Құтпа-уағыз оқу; Мінәжат-аллаға жалбарыну, мақтау сөз айту. 12. Өлеңнің негізгі түйіні:Тыңдаушыны тәрбиелеу,сөз құдреттілігін түсіну,поэзияны бағалауға шақыру.

« Абай туралы даналық ой пікірлер » 1. « Қазақтың бас ақыны – Абай Құнанбаев. Онан асқан бұрынғы соңғы заманда қазақ даласында біз білетін ақын болған жоқ ». А.Байтұрсынов 2. « Абай деген – терең теңіз, алып мұхит. Абайды таныған сайын, оның түбіне маржандарын алу үшін сүңги беруің керек,сүңги беруің керек. Ал мен оның бетін ғана қалқыдым » М.Әуезов 3. « Абайдың әуелден-ақ әкенің баласы болмай, адамның баласы болуды армандағаны белгілі. « Адамға адамның баласының бәрін дос санады. « Біріңді қазақ, бірің дос көрмесең, істің бәрі бос » деген сөздері- шын мәнінде ұлт болып ұюмыздың негізі шарты. …..Абай әлемі бізді жеті түнде адастырмас темірқазық іспетті ». Н.Ә.Назарбаев 4. « Өз Отанының сом алтыны » Ә.Бөкейханов 5. « Қараңғы заманда шырақ жаққан – шамшырақ » М.Дулатов 6. « Әлемнің құлағынан әні кетпес » кемеңгер » М.Жұмабаев 7. « Ол халық тарихының биік шыңына жалғыз – дара шыққан тау ағашы сияқты » М.О.Әуезов

«Абай – қазақ поэзиясының асқар биігі» қорғау

Ақыл-ой, ақындықтың киесі – Абай, Түгел сөздің түбі бір жүйесі – Абай Өлең – сөздің патшасы десе Абай, Патшаға енді ұсынбас төрді Абай. Патша мүлдем тағымен төңкерілген, Өлеңнің құдіретті иесі – Абай! Мұғалім: Сабағымызды Елбасымыз Н.Ә.Назарбаевтың сөзімен қорытындылаймыз: Біздің міндетіміз бәсекелестікке лайық ұрпақ тәрбиелеу – деген сөзі, Абайша білім алып, Абайша ойлау, Абайша өмір сүру дегенді ұқтырады. Үйге тапсырма : «Абай атаға» хат,ойтолғау жазу. «Өлең – сөздің патшасы,сөз сарасы» қалаған 5 шумағын жаттау Бағалау: Оқушыларды еңбектеріне қарай бағалау.

Тамашалағандарыңызға Р а х м е т !