Гипертониялық криз Орындаған: Абенов А. ЖМ: 5014 Қабылдаған: Нүркен Исаевич ҚАРАҒАНДЫ МЕДИЦИНАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

Гипертонический криз - Гипертониялық криз – артериалты қысымның (АҚ) күрт жоғарылауынан туындайтын шұғыл жайдағы күй. Бұл кезде субъективтік бұзылыстар мен церебралтық, кардиалтық және вегетативтік сипаттағы объективтік симптом дар пайда болаты. Гипертониялық криз де көптеген жүйелер мен ағзалар тарапынан асқынулар, орталық нерв жүйесінің бұзылыстары, жүректік тапшылық, стенокардия, миокард инфаркті, өкпе ісінуі, аневризм және басқалартың қауіпі аркаты.

Қан қысымының (ҚҚ) көтерілуі екі механизмге байланысты: қан таймырлық кардиалты

Гипертониялық криз көбіне артериялтық қан қысымның жоғарлау салдарынан АҚ 180/120 мм рт.ст. жоғарлағанда, бірақта бұданда төмен болғанда да дамуы мүмкін.

Классификация ГК ГК Асқынуы мен нысанты мүшелердің зақымдалуы Асқынған Асқынбаған Клиникалық көріністері: (А.П.Голиков) кардиальтық церебральтық Гемодинамиканың типі Гиперкинетикалық Гипокинетикалық Эукинетикалық Патогенез (Н.А.Ратнер) Адренальтық Норадренальтық Клиникасының дамуы (А.Л. Мясников) 1 тип 2 тип Клиникалық көріністері: (М.С.Кушаковский) Нейровегетативтік Сулы-тұзты Гипартензивтік энцефалопатия мен (ұстамалы) Клиникалық көріністері: (Е.В.Эрина) Көбіне диэнцефальный- вегетативті синдром Айқын церебральты ангиодистониялық және кардиальты бұзылыстармен

Ағымына қарай ГК: Асқынған (немсе гипертониялық криз) Жедел басталаты және нысанты мүшелерді фатальты зақымдау. Асқынбаған Жедел АҚҚ-ның жоғарлауы, бірақ минимальтық және субьективтік және объективтік бағанадағы симптоматика.

Гипертониялық криздің симптом дары: - диастоликалық артериалты қысымның ммсынбағ-нан жоғары көтерілуі; - қатты бас аурыу, әдетте желке тұсында; - самайдағы таймыр бүлкілдеуі; - ентігу (жүректің сол қарыншасына түсер жүк күшейгендіктен); - жүрек айнуы немсе құсу; - көру бұзылыстары (көз алтындағы кіреукелену, көру өрісінің ішінара жоғалуы мүмкін); - тері жамылғыларының қызаруы; - төс астында қыспалы аурутың пайда болуы ықтимал; - қозу, ызалану.

Криздің екі түрі ажыратылаты. Бірінші типтегі криз (гиперкинтетикалық) көбіне артериалты гипартензияның арте сатыларында байқалаты. Бұған жедел басталу, көбіне систоликалық АҚ-ның артур, таймыр соғысының жиілеуі, вегетативтік белгілердің молтығы тән. Екінші типтегі криз (гипокинетикалық) әдетте АҚ-ның жоғары деңгейі фонында кеселдің соңғы сатыларында демиты, милық және жүректік симптом дармен бірге біртіндеп даму (бірнеше сағаттан 4-5 күнге дейін) және ауры ағым тән.

ГК асқыныстары: Жедел гипертониялық энцефалопатия ; Субарахноидальты қан құйылу; Бас ми ішілік қан құйылу; Ишемиялық инсульт; Жедел сол қарыншалық жетіспеушілік; Сыламалы аорта аневризмасы; Инфаркт миокарты; ГК феохромоцитома да; Эклампсия.

Асқынған ГК кезінде жедел АҚ түсіруді қажет етеді, парентеральты дәрілерді беру арқылы, бірақ бастапқы сатыдан 25% бір сағат ішінде түсіру керек.

Көріністері сатылай: Кардиальты: Кардиальты: Ентікпе, жүректе не жүрек арты аурысын мен жүректің шалым соғуы, тахикардия; Церебралты: Церебралты: бас аурысынуы, бас айналуы, лоқсу, құсу, көз алтында шыбын-шіркей көрінуі, «дақтың», «бұлтырау», «тұман» көз алтында, көрудің бұзылуы, көз алтында селену, өтпелі көздің көрмей қалуы; Нейровегетативтік: Нейровегетативтік: қалтырау, тітіркену, тершеңдік, ыстық сезімі, өлім сезімі, «құлап бара жатуты сезіну».

Жедел көмек

Гипертониялық криз дегі алғашқы көмек: - науқасты төсекке жатқызу (бас жағын жоғары етіп); - толық физикалық және психикалық тыныштық жасау; - дәрігер келгенше әрбір 15 минут сайын артериалты қысымты және жүректің жиырылу жиілігін (ЖЖЖ) бақылау; - АҚ-ты төмендететін емді шұғыл бастау (үйде, жедел жәрдем көлігінде, аурухананың қабылдау бөлімінде); - жоғары АҚ фонында тахикардия байқалса селективті емс бета- адреноблокаторов тобының препараторы (пропранолол) ұсынылаты; - криздің бетін ықпалты қайтару үшін каптоприл қолданылаты, әсіресе анамнезінде кардиосклероз, жүректік тапшылық, қант диабеті бокса; - нифедипинді жүктілік фонында, қосымша бүйрек және бронх-өкпе жүйесінің кеселдері болғанда қолданаты; - алаңдатушы процедуралар: - желкеге, белке және аяққа қыша; - қатты бас ауруында басқа салқын қою; - ыстық аяқ ванна лары.

Жедел көмек: Анаприлин (Обзидан) – 10 мг (таб.) и 0,25 % - 1 мл (амп.), Клофелин – 0,075 мг (20 таб.) и 0,01% - 1 мл (амп.), Фуросемид – 40 мг (таб.) и 1% - 2 мл (амп.), Нитроглицерин – 0,5 мг, Каптоприл – 25 мг, Коринфар – 10 мг, Празозин – 0,005 г (таб.), Арфонад 1% - 1 мл, Диазепам (Реланиум) 0,5% - 2 мл,

Диазоксид 1,5% - 20 мл, Дибазол 1% - 5 мл, Дроперидол 0,25% - 2 мл, Лабетолол 1% - 5 мл, Магния сульфат 25% - 10 мл, Натрия нитропруссид – 0,025 г, Пентамин 5% - 1 мл (амп.), Глюкоза 5% раствор, Натрия хлорид 0,9% раствор (фл. по 400 мл).

Асқынбаған ГК: Клофелин тіл астаны дозасы 0,15 мг; Коринфар тіл астаны бастапқы дозасы мг; Фуросемид 40 мг ішке, ыстық сумин ішу; Нитроглицерин тіл астаны дозасы 0,5 мг.