М.Оспанов тында ғ ы Батыс Қ аза қ стан мемлекеттік медицина университеті Кафедра: Неврология, психиатрия ж ә не наркология. Факультет: Жалпы медицина Та қ рыбы: Ж ұ лины ң тамырлы қ аурулары. ОРЫНДАҒАН: Шамахов Б.И. 512 «А» чтобы Тексерген: Дарин Д.Б.

Жоспар: І. Кіріспе: ІІ. Негізгі б ө лім: Жіктелуі Эпидемиологиясы Клиникасы Диагностикасы Емі. ІІІ. Қ орытынды.

Жіктелуі: Жедел кенеттен п.б: ишемиялық және геморрагиялық жұлындық инсульт; Өткінші преходящие (транзиторные) жұлын миының қанмен қамтамасыз етілуінің кенеттен бұзылуы,мұнда п.б симптом дар п.б, сол сәттен бастап бір тәулік ішінде жоғалады: синдром «падающей капли», синдром Унтерхарншейдта, миелогенная перемежающаяся хромота, каудогенная перемежающаяся хромота; сосылмалы ұзақ уақыт өтеді, баяу күшейе түседі: сосылмалы миелоишемия.

Эпидемиология: Өлімнің, мүгедектіктің және еңбекке қабілетсіздіктің көбіне себебі жүйке-жүйесінің аурулары.АҚШ жил сайын адам церебральды инсультпен ауырады. Ал Россияда жил сайын ауырады, оның ауырады, оның 1/3 соңы өліммен аяқталады.

Созылмалы миелоишемия-жұлын миының сосылмалы қан мен қамтамасыз етілуі белгілі бір уақытта өтпелі көріністермен басталады.Қ.қ етілуінің бұзылысы жұлын миының жоғарғы бассейнінде бокса мойынның, дененің жоғарғы бөлігінің, диафрагманың ерікті қозғалысы және дененің жоғарғы бөлігінің сезімталдығы бұзылады. Ал сос.миелоишемия төменгі бассейнде бокса перифериялық, орталық немесе аралас төменгі парапарез, сегмент арқылы аяқ жаққа таралтын сезімталдықтың бұзылысы, жамбастағы мүшелердің қызыметінің бұзылысы, трофикасының бұзылысы. Жедел түріне айырмашылығы диффузды зақымданулар болады, көбіне жұлын миының мойын және бел бөлігінің қалыңдауымен жүреді.

Жұлын миының қанмен қамтамасыз етілуінің өткінші бұзылыстары. Клиникалық көріністері: а)синдром подающей капли" – басын тез бұрып немесе шалқайғанда кентеттен п.б аяқ пен қолда болатын әлсіздікпен көрінеді.Есі сақталады, көбіне мойны мен шүйде де болатын ауырсынуға шағымданады.2-3 мин соң аяқтағы күш қалпына келеді. Қолдағы терең рефлекс тер әлсірейді немесе болмайды. Оншақты минут тан кейін неврологиялық статус қалпына келеді. Олар жұлиның мойындық бөлігінің айқын денегеративті-дистрофиялық зақымдануынан болады.

Б)Унтерхарншейд ссиндромы- кенеттен болатын аяқ пен қолдың параличі және қысқа уақытқа есінен танумен(2-3 мин) көрінеді.Есін жиғанда аяқ- қолын қимылдата алмайды. 2-3 мин соң науқастың аяғындағы еркін қозғалыстар қалпына келеді, науқаста қайта қайталанама денег үрей п.б. Ұстама арасында науқас ауырлықты, мойын омыртқа деңгейіндегі ауырсынуды сезеді. Синдром остеохондроз және ишемия мен қоса жұлиның мойын бөлігінің қалыңдауы ғана емес, оған қоса мозговой стволдың.

В)Миелогенді ауыспалы хромота –ишемия жұлын миының төменгі бассейнінде п.б демиды. Клиникасында науқас ұзақ жүргенде немесе физикалық күш түскенде аяғында әлсіздік және ұю п.б. Кейіннауқас 5-10 мин тыныштық жағдайда отқасын барі басылып, науқастың қайта жүруіне болады. Неврологиялық статуса науқастың аяғындағы әлсіздік кезде тізе және ахиловый рефлекстің әлсіреуі, балтыр б.е гипотонусымен, кейде Бабинский рефлексімен көрінеді. Г) Каудогенді ауыспалы хромота-тула немесе жүре п.б омыртқалық каналдың бел бөлігінде тарылуынан болады. Мундай науқастарда парестезия демиды. Неврологиялық статуса бірнеше бел-сегізкөз рефлексі. Бел лордозының тегістелуімен омыртқаның бел бөлігінде қозғалыстың шектелуімен көрінеді.

Ишемиялық жұлындық инсульт- ер және әйел адамдар арасында бірдей деңгейде 30 бен 70 жас аралығындағылар бірдей ауырады. Клиникалық ағымын бірнеше сатыға бөлінеді: стадию предвестников, инсульттің даму стадиясы, кері даму стадиясы, резидуальді көрініс стадиясы. Клиникалық көрінісінің келесідей нұсқалары бар:

а) Жұлын миының вентральды бөлігінің ишемия ссиндромы- жедел дамитын аяқтың салдануымен, диссоцирленген паранестезиямен, жамбас қуысындағы мүшелердің қызыметінің бұзылуымен көрінеді. Егер ишемия жұлын сұйықтығының мойын бөлігінде таралса паралич(парез) қолдарында әлсәз, ал аяқтарында спастикалық. Ишемия куеде бөлігіне таралса аяқтарында спастикалық парапарез, бел- сегізкөзде миелоишемия.Ишемия бел-сегізкөзде бокса аяқтарында әлсіз параплегия арефлексиямен, зәр мен нәжістің болмауы. Бұл симптомокомплекс Станиловского- Танон ссиндромы деп аталады. Б)Алдыңғы ишемиялық полиомиелопатия ссиндромы- жұлын миының вентральді бөлігінің зақымдануында дененің жоғарғы немесе төменгі бөлігінің белгілі бір б.е топтарының әлсіз парезімен, арефлексиямен,атрофиясымен,ЭМГ дағы өзгерістермен көрінеді.

В)Ишемиялық Браун Секар синдромы –зақымданған жақта буын-бұлшық ет сезімталдығының сақталуы. Г)Центромедуллярлы ишемия ссиндромы Д)Алдыңғы және бүйірлі канатиктің бүйірлік зонасындағы ишемия ссиндромы-аяқтағы спастикалық парез бен, мишықтық атаксиямен көрінеді. Ж)Бүйірлік амиотрофикалық склероздың ишемиялық ссиндромы- көбіне жұлын миының жоғарғы артериялық бассейнінде демиды.Клинакасында қолдың дистальді бөлігінде әлсіздіік, қолдың ұсақ б.е атрафисы,терең рефлекс тердің жоғарылауымен,потологиялық саусақтық және табандық белгілермен көрінеді. З) Уиллямсон ссиндромы-бұндай науқастарда бін немесе екі жақты сенситивті атаксия,аяқта әлсіз әлсіз спастикалық парез, сегментарлы гипестезия. И) жұлын миының көлденең ишемиялық ссиндромы.

Геморрогиялық жұлындық инсульт-клиникалық көрінісі гематоманың таралуына да байланысты.Сәйкес б.ет топтарының парезі, жамбастағы мүшелердің қызыметінің бұзылысы болады.Мойын аймағындағы сегменттерідің гематомиелиясында жанағы бұзылыстарға қоса тыныс алу бұзылысы.

Диагноз: науқастың шағымына, басталғанына, ағымына, клиникалық симптом дарына және невралогиялық статусы на және қосымша зерттеулерге сүйене отырып диагноз қоямыз: ангиография,КТ, МРТ, ликворды тексеру үшін жұлын сұйықтығына пункция жасау, мұнда жұлын сұйықтығының қысымының жоғарылауы және белок деңгейінің жоғарылағандығы анықталады.

Емі: Жұлын миының қанмен қамтамасыз етілуінің бұзылуында этиотропты жәнепатогенетикалық ем қолданылады. Жұлиның қанмен қамтамасыз етуінің бұзылысының жедел кезеңінде жүрек қызыметін, АҚ,микроциркуляцияны және жұлын миының тінінің нейронының метоболизмін жақсартатын(реосорбилакт, пентоксифиллин, сермион, кавинтон, дипиридамол, ксантинола никотинат, цераксон (цитиколин), ноо-тропил (пирацетам), церебролизин, актовегин), жұлын миының ісігінің алтын алтын (маннитол, фуросемид, глицерин) дәрілік заттар тағайындалады. Одан басқа аз досада гепаринизация (гепарин 5000 ЕД 4 рет тәулігіне тері астаны кіндік маңы аймағына) 7 тәулік жүргіземіз, сосны ЕД тәулігіне 4 рет 5-7 күн немесе төменмолекулярлы гепарин (фраксипарин, клексан). Егер науқастың аортасы зақымданса емдеу тактикасы хирургиялық. Міндетті түрде төсектік режим. Қалпына колу кезеңінде анти холинэстераза препараторы (прозерин, нивалин, нейромедин), б.ет тону сын төмендететін дәрілік заттар (мидокалм, баклофен, меликтин, сирдалуд), физикалық емдеу тәсілі, массаж, емдік физкультура тағайындалады.

Пайдаланған әдебиеттер: Кайшибаев С.К. «Неврология І,ІІ б ө лім» Алматы 2009 жил. Надирова К.Г. Дарибаев Ж.Р. «Клиникалы қ невропатология». Қ ара ғ анды 1995 жил.