Секция: биология Жетекшісі: биология пәнінің мұғалімі Авчукир А. А. Царев көшесі, 5 Индекс: – 06 – 55 Факс 5 – 02 – 86 E – mail:

ҒЫЛЫМИ ЗЕРТТЕУ ЖҰМЫСЫНЫҢ МАҚСАТЫ: Биологиялық тұрғыда адам ағзасына тиімділігін біле отырып, сақтау мерзіміне, өсірген ортасына және ауада қалдыру, термиялық өндеу жағдайларына байланысты көкөніс және жемістердегі С витаминінің сандық мөлшерін мектеп зертханасында зерттеу, салыстырмалы зерттеулер арқылы сапалы өнімді анықтау. Ағзаның иммунологиялық статусын реттеуге үлес қосу.

Ғылыми болжам : С витамині адамның экстремалды әсерлергеқарсы тұру қабілетін жоғарылатады. Салыстырмалы зерттеулер арқылы болашақта С витаминге бай көкөніс, жемістерді анықтап, тиімді тамақтану, адамдар арасындағы аурулардың алдын алу. Болашақта биологиялық тұрғыда көкөніс құрамындағы С витамин мөлшерін көбейтудін, сақтап қалудын жолдарын қарастыру, арнайы бизнес жоспар құру.

Зерттеу кезеңдері: 1. Әдеби шолу (журналдар,сөздіктер,кітаптар,интернетті шолу, материал жинақтау) 2. Павлодар (Ақсу) және Оңтүстік аймақта өскен көкөністер мен алма іріктемелерін зерттеуге дайындау. 3. Көкөністердегі С витаминінің мөлшерін иодометрлік титрлеу арқылы сандық анықтау әдістемесін меңгеру және SPARK Science Learning System құрылғысын пайдалана отырып зерттеу. 4. Сақтау мерзіміне, термиялық өндеу нәтижесінде, жергілікті және Оңтүстік аймақтарында өсу жағдайына, кесіп ауада қалтыру жағдайларында, алынған нәтижелер және оларды талдау. 5. Бақылау күнделігін жүргізу.

Зерттеу әдістемесі: Зерттелетін объектілерді өлшеу, құм немесе ұсақталған шынымен қосып үгіту, ертінділер дайындау, сүзу, титрлеу. С витаминінің мөлшерін төмендегі формула арқылы есептеу. m = CН * Mэ *V/1000 (г) Х = m * 100/2 г Мысалы картопта; m = 0,003 * 88г/моль *(0,7+0,8+0,8)/1000 (г) = 0,0006моль m =0,0006моль Х = 0,0006 моль * 100/2 г = 0, 0130*1000=13мг Х =0, 0130 бұл санды 1000 көбейтеміз С витаминін 100 г өнімдегі мөлшері 13мг екені анықталды.

Сурет 1 Мәліметтер жинақтау Сурет 2 Зерттеу обьектілері Сурет 3 Зерттеуге дайындау Сурет 4 Зерттеуге дайындау (шикі картоп, сәбіз) (піскен картоп, сәбіз)

Сурет5 Зерттеуге қажетті құралдар Сурет 6 Көкөністі өлшеу Сурет7 Зерттеуге қажетті (электрондық таразы) құралдар (реактивтер) Сурет8 Зерттеуге дайындау Сурет9 Құм қосу Сурет10 Зерттелетін затты езгілеу

НСl ертіндісімен абайлап жұмыс жаса ! Крахмал ұнтағынан 1 мл 0,5 % - тік ерітінді дайындау

Аскорбин қышқылының йодометриялық титрлеу арқылы мөлшерін анықтау. Конустық колбаға Дайындаған ерітіндіні сүзгі дайындау конустық колбада сүзу

Жұмыс дайын Ерітіндіде көк түс пайда болғанша титрленді

Йодометриялық титрлеу арқылы алынған өнімдер з

Ғылыми зерттеуді төрт бағытта қарастырдық; 1. Көкөністер мен алма жемісінің сақтау мерзіміне тәуелді (қыркүйек, қазан айы бойынша) С витаминінің мөлшері. 2. Көкөністерді термиялық өңдеу нәтижесінде С витаминінің мөлшерін анықтау. 3. Павлодар (Ақсу) және Оңтүстік аймақта өскен пияз бен алма жемісінің құрамындағы С витаминінің салыстырмалы мөлшері 4. Өсімдіктер объектілерінде С витаминінің ауамен әрекеттесу нәтижесіндегі мөлшерін зерттеу

Көкөністер мен алма жемісін сақтау мерзіміне тәуелді С витаминінің мөлшері (100 г салмағына шаққанда) Өсімдіктер объектілері С витаминінің мөлшері, мг қыркүйекқазанӘдебиеттегі мәліметтер Орамжапы рақ Қартоп Пияз Сәбіз65,35 Алма4,244,3

Көкөністерді термиялық өңдеу нәтижесінде С витаминінің мөлшерін анықтау (100 г салмағына шаққанда) Көкөністер С витаминінің мөлшері, мг Шикі затПісірілген зат Орамжапырақ3510,50 Картоп131,22 Сәбіз61,03 Диаграмма 1

Пияз бен алма жемісінің құрамында С витаминінің мөлшері (100 г салмағына шаққанда) Өсімдіктері н зерттеуге алған облыстар С витаминінің мөлшері, мг пиязалма Павлодар (Ақсу) 284,2 Оңтүстік62,43,2

Өсімдіктер объектілерінде С витаминінің ауамен әрекеттесу нәтижесінде мөлшері (100 г салмағына шаққанда) Өсімдіктер объектілері С витаминінің мөлшері, мг Орамжапырақ31,09,2 Қартоп12,07,5 Пияз15,010,0 Сәбіз5,31,7 Алма4,01,7

білім Әдеби шолу жасап, журналдар,сөздіктер,кітаптар,интернет т.б материалдарды салыстырып жинақтау арқылы Свитамин туралы толығырақ таныстым. Мектеп зертхана- сында көкөніс құрамындағы С витаминді анықтап үйрендім. дамыту Көкөністердегі С витаминінің мөлшерін иодометрлік титрлеу арқылы сандық анықтау әдістемесін меңгердім, SPARK Science Learning System құрылғысын пайдалана отырып зерттеу жүргізуді үйрендім. Барлық нәтижелерді салыстыра отырып білімімді дамыттым. тәрбие Ғылыми жобамен шұғылдана отырып мақсат қоя білуге, мақсатқа жету үшін жүйелі және тиянақты жұмыс жасап, қорытынды жасап үйрендім.

Зерттеу жұмысының нәтижесінде бүгінгі және болашақ қоғамдағы өзекті проблемасы ағзаның иммунологиялық статусын реттеуге үлес қосу. Адамның қалыпты тіршілік қызметіне қажет антицингалық фактор, тотығу-тотықсыздану процестерін, орталық нерв жүйесінің қызметін жақсартып, адамның экстремалды әсерлерге қарсы тұру қабілетін жоғарылатуға, аурудың алдын алуға көмек беру.

Ұсыныс: Бұл ғылыми жобада ұсынылған көкөністермен жеміс құрамындағы С витаминінің сандық мөлшерін иодометрлік титрлеп, зерттеу әдісімен кез келген тағам өнімдерінің құрамындағы аскорбин қышқылының мөлшерін (С витамин) анықтауға болады. Жоғары және орта оқу орындарының студенттерімен, оқушылары және оқытушылары АШ, медициналық зерттеу орындарында, биология, химия сабақтарында, үйірмелерде қолдануға болады.

Жобаға қатысушылар мен ұйымдастырушыларға үлкен РАХМЕТ!!! Сәттілік тілеймін!