А. Байтұрсынов атындағы 1 жалпы орта мектеп Бор постулаттары. Сутегі тектес атом үшін Бор теориясы Түркістан қаласы Пән мұғалімі Исаева Ж

–С–Сабақтың тақырыбы: Бор постулаттары. Сутегі тектес атом үшін Бор теориясы

ІІ. Ү й тапсырмасын тексеру 1. Томсон ү лгісін сипатта ң дар. 2. Резерфорд ү лгісін сипатта ң дар. 3. Резерфорд т ә жірибесі бойынша ядроны ң радиусыны ң м ә ні нешеге те ң ? 4. Резерфорд т ә жірибесін сипаттап, т ү сіндіріп бер. 5. Резерфорд т ә жірибесін қ ай жылы жасады?

III.Жа ң а саба қ ты т ү сіндіру Н. Бор 1913 жылы өзінің әйгілі постулаттарын ұсынды, олар классикалық физикада қалыптасқан көзқарастарға қайшы келеді. Бордың бірінші постулаты. Атомда электрондар қозғалатын стационар орбиталар бар. Стационар орбитадағы атомдар сәуле шығармайды. Бордың екінші постулаты. Электрон энергиясы Еn стационар орбитадан энергиясы Еm стационар орбитаға ауысқанда, энергия кванты жұтылады не шығарылады. Ол энергия мына түрде анықталады: hν=E n - E m

Атомдардың энергетикалық күйлерін көрнекті түрде сипаттау үшін энегетикалық диаграммалар қолданылады. (1 сурет) Атомдардың әрбір энергиясының мәніне сәйкес энергетикалық күйі горизонталь сызықпен бейнеленеді, бұл сызықты энергетикалық деңгей деп атайды. En E4E4 E3E3 E2E2 E1E1 - hv=E 2 -E 1 hv=E 1 -E 3 1-сурет

Бордың бірінші постулаты бойынша атомда электрондардың белгілі бір стационар орбиталары бар. Электрон үшін Ньютонның 2-ші заңы мен Кулон күшін теңестірсек: (1) өрнектен жылдамдықты тауып осы өрнекке қойсақ: n=1, Z=1 болса, сутегі атомындағы электронның бірінші стационар орбитасының радиусын анықтаймыз. Оны Бор радиусы деп атайды. (1)

Бальмер формуласын анықтау

IV Есеп шығару 1. Сутегі атомында бірінші орбитадан 2 – ші орбитаға ауысқанда электрон қандай қашықтыққа ығысады? Берілгені: k=1 n=2 λ-? Шешуі: Жауабы:

IV Есеп шығару 2. Толқын ұзындығы λ= 4860 А фотон атомымен сәуле шығару кезінде сутегі атомындағы электронның кинетикалық энергиясы қаншалық өзгеретін болады? Берілгені: λ= 4860 А= = 4860· м Eк-? Шешуі: Жауабы:

IV Есеп шығару 3. Сутегі атомының бірінші стационар орбитасындағы электронның толық энергиясын анықтаңдар. Берілгені: n=1 z=1 E-? Шешуі:Жауабы:

IV Есеп шығару 4. Cутегі атомының 3-ші орбитасындағы электронның жылдамдығын анықтаңдар. Берілгені: n=3 z=1 υ-? Шешуі:Жауабы:

IV Cабақты бекіту 1-тур Бәйге.

Электрон

Протон

ІІ. Эстафеталы қ білім картасы ФормуласыӨлшем бірлігі Сыйымдылық Фотонның энергиясы Ампер заңы Тербеліс периоды Линзаның оптикалық күші Арнайы салыстырмалық теориясындағы массаның тәуелділік формуласы

ІІІ Физикалық жұмбақтар Жоғалмайды ешқашан, Түрлендірсең егер де. Басқа күйге ауысса, Жұмыс істейді әрқашан. энергия

Өзі затты құрайды, Теңесуге таразыны сұрайды масса

Тіршіліктің қамы үшін, Жоқшылықты құрайды. Егер іскер жан үшін, Жоқшылықты тежейді жұмыс

Пайдаланған мені жұрт, Отын менен жарыққа. Қызмет етем әрқашан, Түсіне білген халыққа. электр тогы

Диэлектрикпен бөлінген, Екі өткізгіштен тұрады. Зарядтарды қойылтып, Құралдарға бұрады. конденсатор

Асып кетсе кернеуді, Төмендетіп береді. Кеміп кетсе кернеуді, Жетерліктей етеді. Мұны ойлап тауып еді, Яблочков мен Усыгин. Тұтынушыға қажетті, Тауып берем кернеуді. трансформатор

Бойындағы зарядты, Ұзақ уақыт сақтайды. Реленің күшімен, Бүлдірместен баптайды. аккумулятор

Ток бар жерде біреу бар, Өлшемі вольт, киловольт. Ұмытым кетпе тағы бар, Гектавольт және мегавольт. кернеу

VI. Қорытынды Сөзжұмбақ Б пф и ун д усыаоррд қ з ыыл Н о и льсБор нрт к елэ Б а льмер кімнің сериясы? Осы формула қалай аталады? 3. Егер жарықты призма арқылы өткізсе, түрлі-түсті жарықтар түрінде көрінеді. Ең үлкен қай түстегі сызық? жылы өмір сүрген Дания ғалымы? жылы ашылған бөлшек. 6. Спектрлік сызықтардың бір-бірінен өзгешілігі n-нің мәнінде, ал олардың жиынтығы..... деп аталады.

Бордың бірінші постулатын тұжырымда.

Бор радиусы нешеге тең?

Энергиясы көп деңгейден энергиясы аз деңгейге өткенде сәуле жұтыла ма, әлде шығарылады ма?

Ридберг тұрақтысы нешеге тең?

Атом дегеніміз не?

Көрінетін аймақта орналасқан серия қандай?

Бордың екінші постулатын тұжырымда.

Энергиясы аз деңгейден энергиясы көп деңгейге өткенде сәуле жұтыла ма, әлде шығарылады ма?

Бордың стационар орбиталар үшін орындалатын шарты ( формуласы).

Бальмер сериясының формуласы?

Планк тұрақтысының мәні?

Сызықтық спектр дегеніміз не?

§7.5 Есептер шығару