Д.И.Менделеевтің периодтық жүйесіндегі негізгі топша элементтер атомдарының жай заттары мен қосылыстары қасиеттерінің өзгеруі Химиялық элементтің кездесу түрлері және олардың қасиеттері Қасиеттерінің өзгеруі Негізгі топшалардаПериодтарда Атомдар 1.Ядро заряды 2.Энергетикалық деңгейлер саны 3.Сыртқы деңгейдегі электрондар саны 4. Атом радиусы 5. Тотықсыздандыр- ғыш қасиеттері 6. Тотырғыштық қасиеттері 7. Жоғары тотығу дәрежесі 8. Төменгі тотығу дәрежесі Артады Өзгермейді, топ нөміріне тең Артады Кемиді Тұрақты, топ нөміріне(N) тең Өзгермейді, 8- N арқылы анықтайды Артады Өзгермейді, период нөміріне тең Артады Кемиді Артады +1-ден +7-ге дейін артады -4-тен -1-ге дейін артады

Жай заттар Металдық қасиеттері Бейметалдық қасиеттері Күшейеді Әлсірейді Күшейеді Қосылыстары Химиялық қасиеттерінің сипаты а) жоғары оксидінің ә) жоғары гидроксидінің Негіздік қасиеттерінің артуы мен қышқылдық қасиеттерінің кемуі НегіздікЕкідайлы Қышқылдық Периодтарда негіздік қасиеттерінің артуы мен қышқылдық қасиеттерінің кемуі Сілті Ерімейтін негіз Екідайлы гидроксид Қышқыл Периодтарда негіздік қасиеттерінің кемуі мен қышқылдық қасиеттерінің артуы

Заттар Жай заттар Күрделі заттар Мета л- дар Бей- метал- дар ОксидтерҚышқылдарНегіздерЕкідайлы гидроксид- тер Тұздар Na, Fe, Li, Cu, Pb S, As, N,Cl,O І. Тұз түзетін оксидтер: 1) негіздік: K 2 O, CaO 2)Қышқыл дық: СО 2, Мn 2 O 7 3)екідайлы : Аl 2 O 3, ZnO ІІ. Тұз түзбейтін: СО, NO І. Құрамында оттектің болуына байланысты: 1) оттекті: H 2 SO 4, HNO 3 ; 2) оттекті: HCl,H 2 S ІІ. Сутек атомдарының санына байланысты: 1) бірнегізді: HCl, HNO 3 2) екінегізді: H 2 S, H 2 SO 4 3) үшнегізді: H 3 PO 4 1) Суда еритіндер (сілтілер): NaOH, Ca(OH)2 2) Суда ерімейтіндер: Cu(OH)2, Fe(OH)2 Zn(ОH)2, Al(OH)3, Be(OH)2, Cr(OH)3 Орта тұздар: K 2 SO 4, FeCl 3 2) қышқыл тұздар: KHSO 4, Ca(HSO 4 ) 2 3) негіздік тұздар: Ca(OH)Cl, Cu 2 (OH) 2 CO 3

Na Cl Na Cl cурет. Натрий хлоридінің диссоциациялану механизмінің сызбанұсқасы

Квант сандары Белгі- ленуі АталуыНені анық- тайды? Қандай мәндерді қабылдайды? Мысалдары n Бас квант саны Электронның энергия қорын, энергетикалық деңгейлер нөмірін 1, 2, 3, 4... К L M N … т.б l Орби таль квант саны Энергетикалық деңгейдегі деңгейше мен орбитальдың формасын 0... (0-1) 0 0,1 0,1,2 0,1,2,3 (s) (s,p) (s,p,d) (s, p,d,f) m Магнит квант саны Кеңісттіктегі орбитальдардың бағыты, бберілген түрдегі орбитальдар санын -l…0…+l s p d f s Спин квант саны Электронның өз осінен айналуын -1/2, +1/2 s p d

Электролиттік диссоциация тақырыбы бойынша негізгі түсініктер мен тұжырымдар 1. Ерітінділері мен балқымалары электр тогын өткізетін заттар электролиттер деп аталады. 2. Ерігенде немесе балқығанда молекулалар иондарға ыдырайды. Оң зарядты иондар катиондар, теріс зарядты иондар аниондар деп аталады. 3. Иондар – екінші текті өткізгіштер ( тасымалдаушылар). 4. Диссоциациялану дәрежесі (α) иондарға ыдыраған молекулалар санының жалпы молекулалар санына қатынасы ( 0-1 немесе 0-100%) 5. Диссоциациялану дәрежесінің шамасына қарай электролиттер күшті және әлсіз болып бөлінеді. 6. Ерітіндіге сутек катиондарын (Н+) бөле диссоциацияланатын электролиттер – қышқылдар, гидроксид (ОН-) иондарын бөле диссоциацияланатын электролиттер – негіздер болады. 7. Ерітіндіге метал катиондары (Ме+) мен ққышқыл қалдығының аниондарын бөле диссоциацияланатын электролиттер – тұздар болады.

Элементтердің тотығу дәрежелерінің өзгеруі Топ нөмірі ІІІІІІІVІVVVIVII Элементтің оң тотығу дәрежесі Li 2 O Na 2 O K 2 O BeO MgO CaO B 2 O 3 Al 2 O 3 Ga 2 O3 CO 2 SiO 2 GeO 2 N 2 O 5 P 2 O 5 As 2 O 5 - SO 3 SeO 3 - Cl 2 O 7 - Жалпы формулалар ( Э – элемент) Э 2 О ЭО Э 2 О 3 ЭО 2 Э 2 О 5 ЭО 3 Э 2 О 7 Элементтің теріс тотығу дәрежесі CH 4 SiH 4 GeH 4 NH 3 PH 3 AsH 3 H 2 O H 2 S H 2 Se HF HCl HBr ЭН 4 ЭН 3 Н2ЭН2ЭНЭ

Оксидтер мен гидроксидтердің қасиеттері Оксидтер негіздік екідайлы қышқылдық Na 2 O MgO Al 2 O 3 SiO 2 P 2 O 5 SO 3 Cl 2 O 7 негіздік қасиет әлсіреп, қышқылдық қасиет күшейеді Гидроксидтер сілті ерімейтін екідайлы қышқылдар негіз гидроксид NaOH Mg(OH) 2 Al(OH) 3 H 2 SiO 3 H 3 PO 4 H 2 SO 4 HClO 4 негіздік қасиет әлсіреп, қышқылдық қасиет күшейеді