Астана қаласы «Техникалық колледжі»МКҚК
«Менің Қазақстаным»
Электр тогыны ң ж ұ мысы мен қ уаты. Электр тогыны ң жылулы қ ә сері ж ә не оны техникада қ олдану
«Кім жылдам?» 1.Конденсатор дегеніміз не? 2.Конденсаторды қ андай жал ғ аулар ар қ ылы жал ғ айды? 3.Конденсаторды тізбектей жал ғ а ғ анда қ андай шама т ұ ра қ ты болады? 4.Конденсаторларды ң т ү рлерін ата ң ыз. 5.Конденсаторды параллель жал ғ а ғ анда электр зарядтары 0-ге те ң бола ма? 6.Конденсатор қ андай ма ғ ына береді? 7.Практикалы қ ма қ сатта конденсаторды қ алай қ олданады? 8.Конденсатор сыйымдылы ғ ы ХБ ж ү йесінде бірлігі қ алай аталады? 9.Ал ғ аш қ ы конденсатор қ алай атал ғ ан,кім ойлап тап қ ан?
тізбек бөлігіндегі кернеу өткізгіштің көлденең қимасы арқылы t уақыт аралығында өтетін заряд мөлшері
Тізбектің бөлігіндегі токтың қуатын бірлік уақытта атқарылған жұмыспен өлшейді. Тізбектің ЭҚК-і жоқ бөлігінде токтың қуатын мына формулалардың кез келгенімен есептеуге болады: формуласы токтың барлық әрекетін (химиялық, магниттік, жылулық) ескеретін токтың толық қуатын, ал формуласы жылулық әрекетке кететін ток қуатын анықтауға мүмкіндік береді. Бірлік уақыт ішінде сыртқы (бөгде) күштердің жасайтын жұмысы толық қуат деп аталады, яғни
1Вт*сағ=3,6*10 3 Дж; 1кВт*сағ= 10 3 Вт*сағ=3,6*10 6 Дж
Q=A ж =I 2 Rt Джоуль-Ленц заңының математикалық өрнегі
Электр тогын өткізу қабілетіне қарай заттар бөлінеді : ӨткізгіштерЖартылай өткізгіштерДиэлектриктер Металдар Газдар электролиттер Кейде өткізгіш кейде диэлетрик Еш өткізбейтіндер
Тәжірибелік есептер: 1. Үтікті 5 мин қыздырып,оның техникалық көрсеткіштерін пайдаланып, үтіктен бөлініп шығатын жылу мөлшерін есептеу. 2. Шаш түзеткішті 7 мин қыздырып,одан бөлінетін жылу мөлшерін есептеу. 3. Ұялы телефон 3 минутта бойына қанша энергия жинайтынын есептеу.
«Кім ж ү йрік, Кім тап қ ыр?!» даму стратегиясына с ә ттілік қ адам!
1.«Сергіту» стратегиясы. Электр тогын сипаттайтын параметрлер.Формуласын жазып көрсет. ТаңбалануыАтауыФормуласыӨлшем бірлігі Бірлік атауы 1Iток күші1A=1кл/1сАмпер 2Uэлектр кернеуі1В=1А*1ОмВольт 3R,rкедергі1Ом=1В/1АОм 4qзаряд1кл=1А*1сКуллон 5Ε электр қозғаушы күші 1В=1Дж/1клВольт 6Aтоктың жұмысы1Дж=1А*1В*1сДжоуль 7Pтоктың қуаты1Вт=1А*1ВВатт 8Qжылу мөлшері1Дж=1А 2* 1Ом*1с Джоуль
1.Зарядталған б ң реттелген бағытталған қозғалысы э....р тогы деп аталады. 2. Уақыт бойынша өзгермейтін т... тұ....ы ток деп аталады. 3. Э....р т.....ң әсерлері болып табылады ж.....қ, х......қ, м к. әсерлер 4. Уақыт бірлігіндегі өтетін з....тың мөлшеріне тең шама т.. к....і деп аталады. 5. Ток күші А....рмен өлшенеді. 6. Кулондық күштермен бөгде күштердің жасаған қосынды ж....ы эл...р к.р...і деп аталады. 7. Тізбек бөлігіндегі токтың ж....ы сол т....ң шамасына,тізбек бөлігіңдегі к.....ге және ток өтетін уақытқа тура пропорционал. 8. Токтың қ...ы ток күші мен к.....дің көбейтіндісіне тең физикалық шама. 9. Өткізгіште болінген жылу м......н есептеу үшін ток күшінің квадратын, өткізгіш ке сін және электр тогының өту у.....н өз ара көбейту керек.
3. «Ми ғ а шабуыл» стратегиясы. Теориялы қ есептер шы ғ ару. 1-есеп. Әрбіреуінің кедергісі 240 Ом болатын үш шам өзара параллель әрі кернеуі 120 В сыртқы тізбекке жалғанған. Барлық шамдардың пайдаланатын қуатын, жалпы токты және 8 сағ жанған шамның энергиясын табыңдар.
2-есеп. Реостаттың пайдаланатын қуаты 30 Вт, қысқыштарындағы кернеу 15 В. Егер көлденең қимасы 0,50 мм 2 болса, реостатты дайындауға кететін никель сымының ұзындығын анықтаңдар.
3-есеп. 110 В кернеуге арналған қуаттары 25 Вт-тан екі шам және 50 Вт болатын бір шам берілген. 220 В тізбекке қосқанда өзара қалай жалғау керек? Шамдардағы ток күшін табыңдар.
4-есеп. Диаметрі 0,08 мм никель сымнан 600 Ом- ғ а арнал ғ ан реостат дайындау ү шін сымны ң ұ зынды ғ ы қ андай болу керек? I =1,5 А ток қ а толы қ жал ғ ан ғ ан реостатта ғ ы кернеуді ң т ү суі қ андай болады?
Қ орытынды: Электр тогының жұмысы Электр тогының қуаты Джоуль-Ленц заңы Электр тогының жұмысы,қуаты,Джоуль-Ленц заңы
Үйге тапсырма: §9.7-§9.8« Электр тогының жұмысы мен қуаты. Электр тогының жылулық әсері және оны техникада қолдану » тақырыбына байланысты электр қуатын үнемдеу жолын қарастыру. 19 жаттыгу 5,6