Қытай бұршағының жалған ақ ұнтағы Орындаған : Қабылханова М. Т Топ : АГ -213 Тексерген : Сагандыков С. Н

Жоспар I.Кіріспе 1. Қытай бұршақтың сипаттамасы II.Негізгі бөлім 1. Зиянкестері мен аурулары 2. Жалған ақ ұнтақ қоздырғышының биологиясы 3. Даму циклі 4. Зиянды фазаны 5. Таралу заносы 6. Күресу шаралары ІІІ. Қорытынды І V. Пайдаланылған әдебиеттер

Қытай бұршақ. Бұршақ тұқымдас өсімдіктердің ішіндегі бағалы дақылдардың бірі және азық түлік, техникалық және жемшөптік маңызы зорь. Оның дәнінің құрамында 36-48% белок,20-26% май бар. Қытай бұршақтың дәні және баланса құрамында көмірсу, дәрумендер, минералды тұздар бар. Осы бағалы дақылдарды зиянды жәндіктер мен аурулардан қорғау өнімнің төмендемеуіне әсерін тигізеді.

Қытай бұршақ дақылын зақымдайтын зиянкестерге жоңышқа қоңыр көбелегі дернәсілдері, өомекші, кене, далалық қандала, жапырақ жегіш қоңыздар, крестгүлді бүргелер жатады. Сонымен қатар, церкоспориоз, тат, жалған ақ ұнтақ немесе переноспориоз, ақ ұнтақ, аскохитоз, бактериальды күйік, қатпарлы мозаика және фузариоз сияқты әр түрлі ауруларға шалдығады.

Ауру қоздырғышы - фикомицеттер классные жататын Peronospora manshurica (Naum ) саңырауқұлағы. Клейстотециясы шар тәрізді, диаметрі микрометр, көптеген түссіз өсінділері бар. Бір клейстотецінде 4-8 қалта, ал әрбір қалтада 1- клеткалы қалта спорасы бар, мөлшері 19-25*9-14 микрометр. Қалталы стадясынан басқа саңырауқұлақ өзінің бастапқы дамуы кезінде конидиялы спора түзеді, және вегетация кезіндесонымен тара лады. Конидиясының пішіні бөшке тәрізді, 1- клеткалы, мөлшері 25-30*8-10 микрометр, тізбектеле орналасады.

Саңырауқұлақ клейстотециясы түрінде өсімдік қалдықтарында, тұқымда қыстап шығады. Ал көктемде қалтаспорасы панда болып, өсімдікті зақымдайды. Споралары өсімдік қалдықтарында 1 жил, тұқымда 1,5 жилға дейін сақталады. Аурудың дамуына 18-20° С ауа температурасы мен % топырақ ылғалдылығы қолайлы болып табылады. Аурудың қарқынды даму кезеңінде дән өнімінің төмендеуі 10-15% болады.

Даму циклі

Ауру қытай бұршақ егілетін барлық аймаққа таралған. Әсіресе ылғалды аймаққа көп зиянын келтіреді. Ауру екі түрде білінеді – жалпы өсімдіктің әлсіреуі ( дифузды таралу ) және жапырақта дақ түрінде панда болуы ( жергілікті зақымдану ) Бірінші жағдайда жапырақта және бұршақ қауашығында сарғыш дақтар панда болып, жапырақтың барлық бөлігіне тара лады. Жапырақтың төменгі жағында дақтың үстінде сұрғылт - сия түсті қоным панда болады. Қатты зақымданған өсімдік өспейді, қурап қалады. Екінші жағдайда ауру бұршаққын және тұқым панда болған кезде және олар піскенде қабық түрінде панда болады. Жапырақта әуелі ақшыл жасыл, кейіннен қоңырланады. Ішкі жағынан сұрғылт сия түсті қоным панда болады. Зақымданған жапырақ өліп қалады. Тұқымда және дәнде ауру өсімдіктің пісу кезеңінде, бұршақтың ішкі қабырғасын және тұқымның сыртындағы қабығында панда болады.

1. Ауыспалы егісті дұрыс қолдану 2. Тұқымды отырғызар алдында 80%- дық ТМТД (2,5 кг /1 т ) және вентурам (4- 6 кг /1 т ) ерітінділерімен дәрілеу 3. Егісті жинап алған соң өсімдік қалдықтарынан тазалау және терең сүдігер жырту 4. Уақтылы өнімді жинау және тұқымды жилдам құрғату 5. Ауруларға төзімді сорттарды қолдану ( Юбелейная ) және т. б.

Қытай бұршағының жалған ақ ұнтағы - бұршақтың қауіпті ауруларының бірі. Ол кез келген бұршақ егістіктерінде кездеседі. Қазақстанда Семей аумағына қарасты Үржар ауданында кең таралған. Бұл аурумен күрес шараларын уақтылы және дұрыс жүргізу мол өнім алудың бірден бір кепілі.

1.Ашықбаев Н., Дүйсенбеков Б., Ағыбаев А., Карбозова Р., « Өсімдік қорғау » Астана lozhnaya-muchnistaya-rosa-soi/ © Зооинженерный факультет МСХА lozhnaya-muchnistaya-rosa-soi/ 3. agroextension.kz департамент по развитию системы передачи знаний АО Каз АгроИнновация 4. Ауыл шаруашылығы фитопотологиясы