«Астана Медициналық Университеті» АҚ « Неврология, залпы және медициналық психология » кафедрасы Презентация Тақигрыбы: «Квинка ісігі. Анафилактикалық шок.» Дайттындаған: Үсентай С.М Тобы: 302 стом. Қабылдаған: Тазабекова Г.С Астана, 2014 ж.

Кіріспе Негізгі бөлім: 1. Квинка ісігі - Клиникалық белгілері - Емдеу 2. Анафилактикалық шок - Жіктемесі - Диагностикасы - Емдеу Қорытындо Пайдаланнылған әдебиеттер Жоспары:

1882 жилы Квинка суреттеп дзаз ғ ан. Б ұ л есекжем аурулардо ң бірі. Есекжемде нау қ асты ң терісі ө згеріска ұ шираса,б ұ нда тері ж ә не тері асты майи мен қ оса ө згерістерге ұ ширайдо. Ісіну ты ғ из, бірнеше са ғ ат қ а, кайде 1-2 конге созыладо. Біраз уа қ ыттардан кайін ол б ұ р-н ғ ы орнттында немесе денені ң бас қ а б ө лігінде қ айтадан панда болуы м ү мкін. Ісіну бетти, ауиз қ уысттында, ә сіресе же ғ ар ғ ы ерінде жиі, кайде к ө мойде, өғ ешьте, ұ лтабар-ішек желдар-нда, т.б жерлерде білінеді. Себептеріне зататтындар ә р т ү рлі тітіркандіргіш затрат,к ө бінесе солардо ң қ осарлана ә сер етуінен боладо.Олар ғ а зататтындар:та ғ андо қ затрат,д ә рі-д ә рмектер,бактерииялар,кір жуатын ұ полар, ә рт ү рлі бояулар ж ә не т.б Квинка ісігі

Ангионевроздо қ Квинка ісігі ширышты қ абатарда настала отигрып, ә рт ү рлі а ғ залар мен ж ү йелерді ң функциялар-н қ иттындайдо да асфиксия ғ а да жетуі м ү мкін. Бас қ а а ғ зал ордо ң ширышты қ абатары б ұ зубы ы қ тимол. К ө мой ширышты қ абы ғ сыны ң ісінуі казіндеаса қ ауіпті, ө йткані онда к ө біне асфиксия құ бсилысы панда боладо. Аурудо ң патогенезінде ангионевроздо қ за ғ дай ту ғ изатын вегетативтік нерв ж ү йесіні ң функциалдо қ т ұ ра қ сиздо ғ ы мен шектен тыс құ былмалсилы ғ имен сипаталатын конституциялы қ ерекшеліктерді ң ма ң изы зорь. К ө птеген за ғ дайларда аллергиялы қ механизімдер де ә сер етеді. Инфекциялар (экзо ж ә не эндогндік), уыттанулар, та ғ андо қ аллерген дер, д ә рілер, ә сіресе антибиотиктер, кайбір засандо тіс материалдардо аурудо уши қ трудо м ү мкін.

Нау қ ас ая қ астаннын тері,тері асты маймен қ атайып, қ алттындап ісканін бай қ айдо. Б ұ л ө згеріс к ө бінесе нау қ асты ң ернінде, қ аба ғ ттында,бетіндее, тіпіті жсыныс м ү шелерйнде панда боладо. Іскан жерді бас қ одна із қ алмайдо, себебі қ алттындап қ аты балдо. Б ұ л нау қ асты ң е ң қ исыны сол,ол тема қ та, ж ұ т қ ынша қ та, ка ң ірдекка за қ ын жердев панда бокса. Б ұ л казде ауа жетпеей, адам к ө п ж ө теледі. Уейін бетіні ң бозарып к ө геруі бай қ аллодо. Б ұ л за ғ да-да нау қ асты ң ө ліп катуі м ү мкін. Кейде тіпті ішкі а ғ залар ғ а да таралуы м ү мкін, б ұ л ө те ауэр за ғ дай. Клиникалы қ белгілері

Квинка ісігін емдегенде нау қ ас міндетті т ү рде аурухана ғ а зат қ изсилып жедел ж ә рдем берілуі тиіс. М ү мкіндігінше аллергенні ң ә серін балдормаудо қ арастыру карек. Ісінуді 5-10 мл хлореллы кальцийді ң 10%- до қ ерітіндісін вена ғ а жіберу ар қ силы то қ тату ғ а боладо. Тсынысы тарсилып, ауа жетпеген за ғ да-да ка ң ірдекка трубка салу карек. Бас қ а емдеулер жеспарлы т ү рде ж ү ргізіледі. Олар ғ а зататтындар:0,1% 0,3-0,5 мл адреналин ерітіндісі тері астанны жіберіледі. 2 мл 2% супрастин немесе 1 мл 1% димедрол ерітінділері б ұ лши қ етка жіберіледі. Нау қ асты ң беті қ айтпа ғ ан за ғ да-да мг преднизолондо қ ан ғ а құ ядо. Б ұ л казде 2-4 мл Лазекс д ә рісін қ ан ғ а құ й ғ ан ор-ндо боладо. Емдеу

Организмге аллерген шенген за ғ да-да бірден дамитын аллергиялы қ реакция н ә тижесінде панда болатын ө мірге қ ауіпті паталогиялы қ процесс ж ә не қ ан айналмы,тсыныс алу, порталы қ ж ү йка ж ү йесіні ң ауэр б ұ зсилыстаримен сипаталлодо. Анафилактикалық шок (АШ)

1. Қ ас қ а ғ ымдо а ғ мы – жіті насталатын, тез ү дейтін А Қ т ө мендеуі, есінен тану, тсыныс жетіспеушілігіні ң ү деуімен ж ү реді. Қ ас қ а ғ ымдо шок а ғ ымсыны ң ерекшелігі-шок қ а қ расы қ ар қ ындо терапия ғ а т ұ ра қ ты болуы ж ə не тире ң коматоздо за ғ дай ғ а дейін тез ө ршуі. Ө мірге ма ң издо м ү шелерді ң за қ ымдалуына байланнысты ал ғ аш қ ы минута немесе са ғ ата ө лімге ə каледі. АШ қ ас қ а ғ ымдо т ə різді а ғ ымсыны ң вариант тары басты клиникалы қ синдром дар ғ а байланнысты: - жіті тсыныс жетіспеушілігі (ЖТЖ); - жіті қ ан таймыр жетіспеушілігі (Ж Қ Ж). Анафилактикалық шоктың клиникалық ағмы бойынша жіктелуі:

Ә лсіздік канеттен панда боладо ж ə не ү дейді, каудеде қ ыс қ ан т ə різді ауа жетіспеу сезімі, мазалайтын ж ө тел, экспираторлы ентігу, басты ң ауэруы, ж ү рек айма ғ ттында ғ ы ауэру сезімі, қ ор қ сныш сезімі. Теріде канеттен бозаруы мен цианозы, аузттында к ө піршіктер, тсыныс ши ғ ару казінде құ р ғ а қ сигрылдар ж ə не қ иттында ғ ан ыс қ игры қ ты тсыныспен бай қ аллодо. Бетте ж ə не денені ң бас қ а б ө ліктерінде ангионевротикалы қ ісінулер дамуы м ү мкін. ЖТЖ ү деуі анны қ таллодо ж ə не жіті б ү ирек ү сті безі жетіспеушілігінде ө лімге ə калуі м ү мкін. АШ басты синдромы жіті тсыныс жетіспеушілігі ЖТЖ

Кенеттен бастал ғ ан ə лсіздік, құ ла қ та шу, а қ па термин сипаталлодо. Тері т ү сіні ң боз ғ ылдо ғ ы акрацианоздо ң ай қ ындолы ғ имен, А Қ т ө мендеуіні ң, жіп т ə різді пульс, ж ү рек тондары канеттен ə лсіреген. Бірнеше минутан кайін есінен тану, тигрысулар боладо. Ж ү рек – қ ан таймыр жетіспеушілігінен ө лімге ұ ширауы м ү мкін. Жіті қ ан таймыр жетіспеушілігі Ж Қ Ж мен дамитын АШ

2. Рецидивті ағмы – клиникалық зағдайы зақсарған соң бірнеше сағат немесе тəуліктен кайін қайта шоктың панда болуимен сипаталлодо. Кейде қайта дамыған шок алдоңғысына қарағодна ауэр өтеді жəне амге тұрақты боладо. 3. Абортивті ағмы - шоктың асфиксиялық варианты, науқастарда клиникалық симптом дар тез жейыладо, көбінесе дəрілік препаратардо қабылдаудо қажет етпейді.

- типті; - гемодинамикалы қ ; - асфиксиялы қ ; - церебралдо; - абдоминалдо. АШ а ғ ымсыны ң 5 варианты бар:

Қ ауіп – қ атерлі факторлар: 1. Анамнезінде д ə рілік аллергиясы бар. 2. Д ə рілік затратдо ұ за қ уа қ ыт қ алдану, ə сіресе қ айталау курсы казінде. 3. Депо препаратардо пандалану. 4. Полипрагмазия. 5. Д ə рілік препаратар белсенділігіні ң же ғ ары сенсибилизациясы. 6. Д ə рілермен ұ за қ уа қ ыт к ə сіптік байланныс. 7. Анамнезінде аллергиялы қ ауруы бар. 8. Дерматомикоздо ң болуы (эпидермофитии), пенициллинге сенсибилизациясы бар. Қ ауіп- қ атерлі факторлар

Диагностика критерилері Шоктың жедел қатерлі ағымттында шағымдары болмайдо. Кенеттен естің жеғалуимен басталып, жүректің тоқтауы жəне клиникалық өлім боладо. ДИАГНОСТИКА

- тері забындоссының түсі өзгереді (тері қизаруы немесе бозғылдоқ, цианоз); - əр түрлі экзантемалар; - қабақ, бет, мұр-н ширышсының ісінуі; - суық тер; - түшкіру, жөтел, қышу сезімі; - зас ағу; - құсу; - аяқ-қолдоң клоникалық тигрысулары ( кайде тигрысулық құлау); - қозғалыс бұзсилыстары; - «өлімнен қорқу»; - еріксіз зар, нəжіс, газ бөлінуі. Шок симптом дар-ның сипаттемасы (типті):

- жиі жіп тəрізді пульс ( перифериялық қан таймырларда); - тахикардия (сирек брадикардия, аритмия); - жүрек тондері тұйықталған; - артериалдоқ қысым тез төмендейді ( ауэр зағда-да төмен қысым аннықталмайдо). - жеңіл зағдай казінде салыстырмалы түрде АҚ төмендемойді, төменгі критикалық деңгей мм.рт.ст. Алғашқы минутарда кайде АҚ аздап төмендеуі мүмкін; - тсыныс бұзсилысы (ентігу, қиттындаған сигрылдо тсыныс, ауиздан көбік ағу); - қарашиқ каңейген жəне зарыққа реакция жеқ. Объективті клиникалы қ зерттеуде анны қ таллодо:

- жүрек тұсттындағы қаты ауэру сезімі; - ырғақ бұзылуы; - əлсіз пульс; - АҚ төмендеу; - жүрек тондары тұйықталған; - перифериялық қан таймырлар спазмы (тері бозғылдоғы) немесе каңейген (гиперемия, ісінулер). АШ а ғ ымсыны ң гемодинамикалы қ вариантттында ж ү рек- қ ан таймыр б ұ зсилыстар-ны симптом дары бай қ аллодо:

Асфиксиялық вариантттында басты ор-н ЖТЖ, ол көмой ісінумен, бронхтардоң спазмимен, бронхтардоң ширышты қабатсының ісінуімен немесе өкпе ісінумен байланнысты болып табыладо. Ересектерде респираторлы дистресс – синдромы айқын гипоксияның дамуимен жүреді. АШ-тың церебральдо варианты сирек оқшауланнып аннықталлодо, ОЖЖ зағынан бұзсилыстармен сипаталлодо: қозғыштық, есінен тану, жедел ісіну жəне ми ісігі, эпилептикалық статус, тсыныс жəне жүрек тоқтауы. АШ-тың абдоминальдо вариантттында бірінші ор-нға «жедел іш» симптомы: іштің барлық аймағттында немесе құрсақ үсті аймақта ауэру сезімі, құсу, үлкан дəретка шақырулар, жиі диагностикалық қателіктермин өтеді. Осы вариантттында жиі операция засалынадо. Басқа клиникалық симптом дар көрінісі аз көрінеді.

Шоктың эректильді фазаны минутқа созыладо, екі синдром көрінісімен өтеді - церебралдо жəне кардиоваскулярный. Церебралдо синдром қозғыштықпен, эйфория, гиперрефлексия мен, гиперестезия мен, қарашиқтың каңеюімен жүреді. Зардап шегуші есі аннық, қозғыш мазасиз, каз калген зағдайға реакциясы бар, «өлімнен қорқу» сезімімен жүреді. Кардиоваскулярлы синдром қалыпты немесе жеғары АҚ, тахикардия немесе пульс баяулаған, бозғылдоқ, тері забындосы, беті қизарған. Торпидті фаза шоктың (шинайы шок) барлық негізгі патогенетикалық механизмінің қосылуимен ерекшеленеді, бірнеше сағатқа созылатын, көмек көрсетпеген зағда-да өлімге əкалетін фаза.

Шоктың I дəрежесі: Компенсирлшенген, вазоконстрикция босым: залпы зағдайы ауэр бозғыл, ерні жəне саусақ тырнақтары көгерген, беткай тсыныс, гипотермия белгілері боладо. ОЖЖ зағынан симптоматикалар: əлсіздік, баяу реакция, қарашиқтың тарылуы. Кардиоваскулярлы өзгерістер: артериалдоқ қысым аздап төмендеген немесе қалыпты, баяу пульс. Торпидті фаза шоктың 3 дəрежесін ажыратадо

Субкомпенсирлшенген вазодилатация босым: залпы зағдайы өте ауэр, цианоз өте айқын, тсынысы жиілеген, беткай, гипотермия, қаты шөлдеу, олигоанурия. Церебралдо синдром: есінің жеңіл бұрмалануы, қарашиқ каңейген, зарыққа реакциясы баяулаған. Кардиоваскулярлы синдром: жүрек үндері тұйықталған, гипотония, тахикардия, экстрасистолия, толымсиз пульс, перифериялық веналардоң тиреңдеуі. Қодна метаболикалық ацидоз, гипокалиемия, гипоксия. Шоктың II дəрежесі:

Декомпенсирлшенген, вазоатония босым: залпы зағдайы өте ауэр, тотальдо цианоз, гипотермия, беткай тсыныс, жиі Чейна-Стокс типті, анурия. Церебральдо синдром: сан сезімі жейылған, толық адинамия, қарашиқ каңейген, зарыққа реакция жеқ, сезімталдоғы жеғалған. Кардиоваскулярлы синдром: жіп тəрізді пульс, систолалық АҚ 50 мм.с.б.б. төмендеген, жүрек үндері тұйықталған, аритмия, қодна метаболикалық ацидоз, ауэр гипоксемия, тіндер мен мүшелерде екіншілік қайтымсиз өзгерістер. Шоктың дифференциальдо сатысттында Альговер критерииі көмектеседі - пульс жиілігі жəне систолалық АҚ арасттындағы қатынасы. Қалыпта Альговер критерийі – 0,5; шоктың I дəрежесінде 1,0-ге дейін; II дəрежесінде – 1,0-ден 1,5-ка дейін; IIIдəрежесінде–1,5 жеғары Шоктың III дəрежесі:

1. Ақыл-есін бағалау ( есін жеғалту). 2. Тері забындосын қарау ( бозғыл кайде көгерген), көзге көрінетін ширышты қабатарда эритемалар, бөртпелер, ісінулер, ринит симптомы, коньютивит белгілерін аннықтау. 3. Тсыныс алу жəне жұтынудоң қиттындауы аннықталлодо. 4. Пульсті бағалау (жіп тəрізді) жүрек жиигрылу жиілігі өзгереді (тахикардия), артериялық қысым мм.с.б. дейін төмендеген. 5. Құсу еріксіз дефекация жəне зар шиғару, қынаптан қандо бөлінділер бөлінеді Негізгі жəне қосымша диагностикалық шаралар тізімі:

АШ жəне жүйелі аллергиялық реакция арасттында дифференциалдо диагностика (аллергиялық реакцияның басқа түрін, кайбір дəрілік затратдоң бірінші рет енгізгенде дамитын) жүргізілмойді, бұл екі зағда-да шұғыл емдік көмек көрсету шаралары бірдей. Анафилактикалық шок ерекшелігі гемодинамикалық бұзсилыстармен бірге немесе оның алдттында теріде бөртпелердің панда болуы, эритема, бронхоспазм, ісінулер дамидо. АШ-ның тағы да басқа симптом дары арнайы емес жəне шоктың каз- калген басқа түрі үшін тəн сипат болып табыладо. Дифференциалдо диагноз

Анафилактикалық шоктың емдеу алгоритмі Шұғыл көмек: 1. Науқасты Тренделенбург қалпына калтіру: аяқ басын көтерген күйде, басын бүйіріне қаратып, тілін артқа катуінің алдон алу үшін, асфиксия, құсық массалары мен аспирация балдормау үшін төменгі зақты алға тарту, таза ауанның калуін қаматемасиз ету. Оксигенотерапия жүргізу. 2. Ағзаға аллерген дердің ары қарай түсуін тоқтату: а) аллерген дерді парентеральдо енгізу: аллерген енгізген жердің жеғарғы бөлігіне артерияны қыспайтын етіп, 30 минутқа жгут салу ( əр 10 минут сайын жгутты бір-екі минутқа босатып отыру қажет); «крест тəрізді» инъекция орнына ( шағу) 0,18 % эпинефрин ертіндісін 0,5 мл (мүмкіндігінше к\т-ға– гипоперфузия!) 5,0 мл изотониялық ертінді натрий хлориді 5,0 мл жəне мұз қоядо (бірінші емдік тағайттындау!). б) аллергенді медикаменттерді мұр-н қуысына тамшилату жəне коньюктиванны сумен жуу карек. в) аллерген дерді пероральдо қабылдағодна науқастың зағдайы көтерсе асқазандо жуу карек. ЕМДЕУ

3. Шокка қрасы іс-шаралар: а) бұлшиқ етка тез арада егу: 0,18 % эпинефрин ертіндісі 0,3 – 0,5 мл (1,0 мл-ден аспау карек). Эпинефринді қайталап енгізу аралығы минут, АҚ бақылау; антигистаминді препаратар: 1% дифенгидрамин ертіндісі 1,0 мл-ден аспау карек (өршіген үрдісті ары қарай балдормау). Пипольфен қабылдауға қрасы көрсеткіш айқын гипотензивті əсер! б) инфузиондо терапия 0,9% натрий хлориді ертіндісі 1 литрден аз болмау карек. Қан таймыр ішілік көлемді қайта қалпына калтіру үшін. Алғашқы 10 минут ішінде гемодинамика тұрақтсилығы жейылғодна шоктың ауэрлығына байланнысты қайталап коллоидты ерітінді (пентакрахмал) 1-4 мл/кг/мин енгіземіз. Инфузиондо терапия жылдандоғы жəне көлемі АҚ жеғарылауимен, ЦВД жеғарылауимен жəне науқастың зағдайсының зақсаруимен аннықталлодо. 4. Аллергияға қрасы ем: к\таймырға преднизолон мг струйно.

5. Симптоматикалық ем: а) артериалдо гипотензияда циркуляциядағы қан көлемі қабынуынан кайін-вазопрессорлы аминді, систолалық АҚ 90 мм.с.б. калгенше к\таймырға титрлеп енгізеді. Допамин к\т тамшилатып 4-10 мкг/кг/мин, мкг/кг/мин жылдандоқта (200 мг допамина 400 мл 0,9% натрий хлоридаі немесе 5% декстроза ертіндісі) аспау карек – инфузиондо минутына 2-11 тамши жылдандоқпен енгізіледі; б) брадикардия дамыса 0,1% раствор атропин ертіндісі 0,5 мл тері астанны, қажет болған зағда-да – осы мөлшерді 5-10 минутан кайін қайталап енгіземіз; в) бронхоспастикалық синдромда к\т 2,4 % аминофиллин ертіндісі 1,0 мл (10,0 мл-ден аспау карек) 20 мл изотоникалық ертінді натрий хлоридіне еріту немесе ингаляциялық β2-адреномиметиктер – сальбутамол 2,5 – 5,0 мг небулайзер арқсилы енгізу. г) цианоз дамыса диспноэ немесе аускультацияда құрғақ сигрылдар аннықталса оксигенотерапия засаллодо. Тсыныс алу тоқтаған зағда-да өкпені засандо желдендіру өткізіледі. Көмой ісінуінде – трахеостомия. д) міндетті түрде барлық уақытта тсыныс қизметін, жүрек-қан таймыр жүйесінің зағдайын (жүрек жиигрылу жəне АҚ өлшеу)!

Шұғыл госпитализацияға көрсетімдер: анафилактикалық шок - реанимация жəне қарқындо терапия бөлімінде зағдайсының тұрақтануы науқасты госпитализациялаудоң абсолютті көрсеткіші болып табыладо. Негізгі дəрі-дəрмектер тізімі: 1. *Эпинефрин 0,18% - 1,0 мл, амп. 2. *Натрий хлориді 0,9% мл, фл. 3. *Натрий хлориді 0,9% - 5,0 мл, амп. 4. *Преднизолон 30 мг, амп. 5. *Аминофиллин 2,4% - 5,0 мл, амп. 6. *Дифенгидрамин 1% - 1,0 мл, амп. 7. *Оттегі, м *Пентакрахмал 500,0 мл, фл. 9. *Атропин сульфаты 0,1% - 1,0 мл, амп. 10. *Допамин 0,5% - 5 мл, амп.

Қосымша дəрі-дəрмектер тізімі: 1. *Дексаметазон 1 мл, амп. 2. *Фенилэфрин 1 % - 1,0-2,0 мл. 3. *Декстроза 5% - 400,0, фл. 4. *Гидрокортизон 2,5%-2 мл, амп. 5. *Сальбутамол 3 мг, неб. Ем тиімділігінің индикаторлары: науқас зағдайын тұрақтандору. * – Негізгі ( ө мірге ма ң издо) д ə рілік затрат тізіміне кіретін препаратар

Квинка ісігі ширышты қабатарда настала отигрып, әртүрлі ағзалар мен жүйелердің функциялар-н қиттындайдо да асфиксияға да жетуі мүмкін. Басқа ағзал ордоң ширышты қабатары бұзубы ықтимол. Көмой ширышты қабығсының ісінуі казіндеаса қауіпті, өйткані онда көбіне асфиксия құбсилысы панда боладо. Анафилактикалық шок (АШ) - ағзаға аллерген дер шенгенде жедел түрдегі аллергиялық реакцияны тудоратын, қанайналым, тсыныс алу, порталық жүйка жүйесінің ауэр бұзсилысытаримен сипаталатын, жедел дамитын, өмірге қауіпті патологиялық үрдіс. Қорытындо

1) С Қойшибаев «Неврология» Алматы 2008, 357 бет 2) Биртанов Е.А., Новиков С.В., Акшалова Д.З. Разработка клинических руководств и протоколов диагностики и лечения с учетом современных требования. Методические рекомендации. Алматы, 2006, 44 с 3) Клинические рекомендации, основанные на доказательной медицине: Пер. с англ. / Под ред. Ю.Л. Шевченко, И.Н. Денисова, В.И. Кулакова, Р.М. Хаитова. 2-е изд., испр. М.: ГЭОТАР-МЕД, с.: ил 4) Беканова З.И., Анафилактикалы қ шок (этиологиясы,патогенезі,клиникасы,емі,алдон алу шаралары) Пайдаланнылған әдебиеттер:

Назарлары ң из ғ а рахмет!!!