Металдар мен электролитедегі электр тогы
Үй тапсырмасын тексеру: 1.Өткізгіштердің диэлектриктерден айырмашылығы нете? 2.Зарядталған бөлшектердің бағытталған қозғалысының себебі нете? 3. Ток көзі қандай роль атқарады?Электр тогы дегеніміз не? 4. Ток көзінің қандай түрлерін білесіздер? 5. Аккумуляторды зарядтағанда және разрядтағанда қандай процесс жүреді?
Заттар Ө ткізгіштер Шала ө ткізгіштер Диэлектриктер Меншікті ө ткізгіштік Қ оспалы қ ө ткізгіштік Кемтіктік қ оспалы қ ө ткізгіштік Электронды қ қ оспалы қ ө ткізгіштік Металдар Электролиттер Вакуум Әртүрлі ортадағы электр тоғы Газ
Na 0 – 1e- Na +1 Натрий ионының түзілу процесі
Металдар мен олардың балқымалары металдық тор түрінде кристалданады. Металдық тор түйінінде оң зарядты металл ион дары орналасады. Металл атомдарынан және кристалдық тор түйінінде қалған иондардан алыстаған электрон дар катион дар арасында біршама еркін қозғалуға мүмкіндік аллоды. Осылайша металлардың электрөткізгіштігін қамтамасыз етеді. Иондар мен бос электрон дардың арасында электростатикалық әсерлесу пайда болады да, металдық байланыстың түзілуіне себеп болады.
Суда еритін затрат (негіз, тұз, қышқыл) электр тогын өткізеді және оларды электролите деп атайды, ал суда ерімейтін затрат электр тогын өткізбейді және оларды бейэлектролите деп атайды. Электр тогын тек металлар емс, сонымен қатар ерітінділерде өткізеді.
Электролиттік диссоциация Электролиттік диссоциация – электролитедің суда еріген кезде немсе балқығанда анион армен катион дарға ыдырау процесіЭлектролиттік диссоциация – электролитедің суда еріген кезде немсе балқығанда анион армен катион дарға ыдырау процесі (1887 г) Сванте Аррениус ( )
NaCl Na + + Cl - HCl H + + Cl - CuCl 2 Cu Cl -
Тас тұз Глаубер тұзсильвиниткарналлит Метал белсенділігі қатары/ ЭЛЕКТРОХИМИЯЛЫҚ КЕРНЕУ ҚАТАРЫ Li Rb K Ba Sr Ca Na Mg Al Mn Zn Cr Fe Cd Co Ni Sn Pb (H) Bi Cu Hg Ag Pt Au NaCl –ас (тасс) тұзы Na 2 SO 4 * 10H 2 O – глаубер тұзы NaCl*KCl – сильвинит KCl * MgCl 2 *6H 2 O – карналлит Na + Cl - NaCl Na + + Cl - 2NaCl 2Na + Cl 2
Электролиз - ерітінділердің электр тогы әсерінен оң және теріс зарядталған бөлшектерге ыдырау процессі
CuCl2 Cu+² + 2Clˉ Катодтағы процестер Анодтағы процестер нәтижесі нәтижесі Cu+² + 2eˉ Cu0 2Clˉ - 2eˉ 2Cl
Нәтиже Металдардығы электр тоғы - еркін электрон дардың реттелген қозғалысы. Электролиттердегі электр тогы электр өрісінің әсерінен оң және теріс иондардың бағытталған қозғалысын туғызады.
1)электр тогын өткізетін зат қалай аталлоды? 2) электр тогын өткізбейтін зат қалай аталлоды? 3) оң зарядталған бөлшектер қалай аталлоды?
4) электролиттік диссоциация деп қандай процесті айтады? 5) теріс зарядтталған бөлшектер қалай аталлоды? 6)электролиттік диссоциация теория сын ұсынған ғалым кім?
7) оң және теріс заряд тар қалай әрекеттеседі? 8) электр тогы дегеніміз не? 9)металла қандай бөлшектер электр тогын туғызады?
10) ерітінділер мен құймаларда қандай бөлшектер электр тогын туғызады?
Сабақты қорытындылау Венн диаграммасы: Металдарда қандай бөлшектер арқылы электр тогы жүреді? Электролиттерде қандай бөлшектер арқылы электр тогы жүреді? Электр тогын өткізетін бөлшектер қалай аталлоды?
Үйге тапсырма Химиядан :§ 35, 162 бет 5 Физикадан : өткізгіштерді параллель және тізбектей жалғау тақырыбын қайталау