Юхма Михаил Николаевич – Чăваш халăх писателĕ, Чăваш, Тутар, Удмурт, Мари Эл Республикисен тава тивĕçĕлĕ ĕçченĕ. Вăл пурĕ 200 ытла кĕнеке кăларнă. Унăн хайлавĕсене çĕр ытла чĕлхене куçарнă, тĕрлĕ çĕршывсен вĕрентÿ кĕнекисене кĕртнĕ.

Шарал - чăн-чăн историлле роман. Вăл пĕтĕмпех историре пулнă ĕçсем çинче никĕсленнĕ. Автор И.Я.Яковлев пурнăçне, унăн ĕçне-хĕлне питĕ тимлĕн тĕпчени кашни страницăрах курăнать. Кĕнекере эпир И.Я.Яковлевпа пĕрле унăн вĕренекенĕсене те куратпăр.

Шарал романра пурĕ вуникĕ пай. Вĕсен ячĕсем те символла. Пĕрремĕш пайĕ - Шкул çурчĕ - вилĕм çурчĕ. Ку вăл ют чĕлхепе, ют йăла-йĕркепе тертлентерсе вĕрентекен шкул çинчен çырса кăтартни. Романти юлашки пай - Яковлев хĕвелĕ. Чăнласах та И.Я.Яковлевăн улăпла ĕçĕ - çĕнĕ хĕвел, пуласлăх хĕвелĕн тĕнчине илсе тухнине илемлĕн калани ку. Кашни пай пуçламăшĕнче Юхма Мишши çавăнти ĕçсене сăнарлама пултаракан чăваш халăх юррине çырса кăтартать. Унсăр пуçне тата кашни пай пуçламăшĕнчех И.Я.Яковлевăн каларăшĕсене те çырнă.

Кăнна Кушки ялĕ И.Я. Яковлев ача чухне

Пăрăнтăк чиркĕвĕ çумнчи шкулта И.Яковлев çулсенче вĕреннĕ.

Чĕмпĕрти классикăлла гимназинче И.Я.Яковлев çулсенче вĕреннĕ.

И.Я. Яковлев гимназистсем хушшинче çул.

Хусанти университет. Кунта И.Я. Яковлев çулсенче вĕреннĕ.

И.Я. Яковлев – Хусанти университет студенчĕ 1871 ç.

И.Я. Яковлев çырнă пĕрремĕш букварь

И.Я. Яковлев ачасем валли çырнă кĕнекесем

1868 çулта И.Я. Яковлев уçнă Чĕмпĕрти чăваш шкулĕ

Арçын ачасен классĕ Хĕр ачасен классĕ

Е.А. Бобровникова – И.Я. Яковлевăн арăмĕ çç. Чĕмпĕрти чăваш шкулĕнче ĕçленĕ

Е.А. Яковлева Чĕмпĕрти чăваш шкулĕ вĕренекенĕсем хушшинче

И.Я. Яковлев хăйĕн çемьйипеЧĕмпĕр, 1905 ç.

1921 çулта Иван Яковлевич ырми- канми ĕçленипе пухнă ăс-хакăл еткерне чăваш халăхне парса хăварать.

«Аннĕр сĕчĕпе йышăннă чĕлхене ан манăр, халăх чĕрине ăнланса илме тăван чĕлхерен ют-шăнмасан çеç пулать». И.Я. Яковлев