Chương 6 CÁN CÂN THANH TOÁN QUC T

Gii thiu chung Cán cân thanh toán quc t (BoP) ch s kt vĩ mô qtrng đi vi các nhà hoch đnh cs kt trong mt nn kt m Có nh hưng ln đn nn kinh t Đưc theo dõi cht ch

Gii thiu chung Sc ép gim giá ni t Ví d: đu năm 1990, BoP ca Thái Lan liên tc thâm ht (BoP < 0) năm 1995: 8.1% GDP năm 1996: 8.2%GDP Các nhà đtư nưc ngoài rút vn các nhà đtư trong nưc săn lùng ngt Đu cơ NHTW can thip Th ni TGHĐ Tăng lãi sut Gim chi tiêu CP Thu hp nn kt GDP gim C đnh TGHĐ Kim soát vn tác đng tiêu cc đn qh KTQT gia các nưc

Gii thiu chung khái nim cơ bn v cán cân thanh toán quc t cơ cu và ý nghĩa ca các tài khon tit kim đu tư thu nhp quc dân thâm ht ngân sách. mi qh gia BoP vi các ch s kinh t vĩ mô

Khái nim cơ bn v BoP BoP: bng thng kê tt c nhng giao dch kinh t gia nhng ngưi cư trú ca mt nưc vi nhng ngưi cư trú ca các nưc khác (nhng ngưi không cư trú) trong mt thi k nht đnh, thưng là mt năm Quà tng và nhng di chuyn đơn phương khác (đi vi nhng giao dch không đòi hi thanh toán) cũng đưc đưa vào BoP s trao đi t nguyn quyn s hu H hoc dch v hoc tài sn tài chính nhng th nhân hoc pháp nhân, cư trú quc gia đang đưc xem xét nhiu hơn 1 năm, không ph thuc vào quc tch ca h. Lưu ý: các nhà ngoi giao, các chuyên gia quân s bên ngoài lãnh th ca h cũng như các t chc quc t không phi là ngưi cư trú ca nưc, nơi mà h đang làm vic.

Khái nim cơ bn v BoP Theo Pháp lnh Ngoi hi ca Vit Nam Ngưi cư trú là t chc, cá nhân thuc các đi tưng sau đây: a) T chc tín dng đưc thành lp, hot đng kinh doanh ti Vit Nam b) T chc kinh t đưc thành lp, hot đng kinh doanh ti Vit Nam tr đi tưng quy đnh ti đim a khon này c) Cơ quan nhà nưc, đơn v lc lưng vũ trang, t chc chính tr, t chc chính tr - xã hi, t chc chính tr xã hi - ngh nghip, t chc xã hi, t chc xã hi - ngh nghip, qu xã hi, qu t thin ca Vit Nam hot đng ti Vit Nam; d) Cơ quan đi din ngoi giao, cơ quan lãnh s ca Vit Nam ti nưc ngoài;

Khái nim cơ bn v BoP đ) Văn phòng đi din ti nưc ngoài ca các t chc quy đnh ti các đim a, b và c khon này; e) Công dân Vit Nam cư trú ti Vit Nam; công dân Vit Nam cư trú nưc ngoài có thi hn dưi 12 tháng; công dân Vit Nam làm vic ti các t chc quy đnh ti đim d và đim đ khon này và cá nhân đi theo h; g) Công dân Vit Nam đi du lch, hc tp, cha bnh và thăm ving nưc ngoài; h) Ngưi nưc ngoài cư trú ti Vit Nam có thi hn t 12 tháng tr lên, tr các trưng hp ngưi nưc ngoài hc tp, cha bnh, du lch hoc làm vic cho cơ quan đi din ngoi giao, lãnh s, văn phòng đi din ca các t chc nưc ngoài ti Vit Nam Ngưi không cư trú là các đi tưng không quy đnh ti điu trên

Nguyên tc bút toán ca BoP nguyên tc bút toán kép Mi giao dch quc t đu đưc đưa vào các BoP hai ln mt ln khon CÓ vi du cng (+)mt ln khon N vi du (-) bao gm các giao dch mà kqu ca chúng là nhng khon ngt nhn đưc do nhng ngưi ko cư trú thanh toán cho là s chy ra ca dòng H hoc dch v hoc tài sn tài chính đng thi vi s chy vào ca dòng ngt bao gm các giao dch mà kqu ca chúng là nhng khon ngt phi thanh toán cho nhng ngưi ko cư trú là s chy vào ca dòng H hoc dch v hoc tài sn tài chính đng thi vi s chy ra ca dòng ngt BoP luôn luôn cân bng

Nguyên tc bút toán ca BoP BoP 1 BoP 2 H hoc dch v hoc tài sn tài chính Ngoi t CÓ (+) N (-) CÓ (+)

Cơ cu BoP 2 tài khon chính cán cân tài khon vãng lai (gi tt là tài khon vãng lai) cán cân tài khon vn (gi tt là tài khon vn)

Tài khon vãng lai - CA CA: ghi nhn tt c các giao dch có liên quan đn vic: - di chuyn hàng hoá, dch v - thu nhp t đu tư - dch chuyn đơn phương gia nhng ngưi cư trú và nhng ngưi không cư trú CA bao gm các hng mc: - xut khu - nhp khu - dch chuyn đơn phương ròng

Tài khon vãng lai XUT KHU ghi vào khon CÓ ca BoP bi vì nó đng nghĩa vi vic nhn đưc nhng khon thanh toán t nhng ngưi không cư trú xut khu hàng hoá xut khu dch v (nhng khon nhn đưc do thc hin các dch v v du lch, vn ti, bo him, tài chính... cho nhng ngưi không cư trú) thu nhp t đu tư (li nhun có đưc t đu tư trc tip nưc ngoài hoc c tc, trái tc t đu tư gián tip nưc ngoài hoc li tc t nhng khon cho nhng ngưi không cư trú vay)

Tài khon vãng lai NHP KHU ghi vào khon N ca cán cân thanh toán bi vì nó đng nghĩa vi vic phi thanh toán cho nhng ngưi không cư trú nhp khu hàng hoá nhp khu dch v (nhng khon phi thanh toán do s dng dch v v du lch, vn ti, bo him, tài chính... do nhng ngưi không cư trú cung cp) thanh toán cho đu tư ( thanh toán li nhun cho đu tư trc tip nưc ngoài hoc c tc, trái tc cho đu tư gián tip vào trong nưc hoc li tc cho nhng khon vay t nhng ngưi không cư trú)

Tài khon vãng lai xut khu hàng hoá nhp khu hàng hoá cán cân thương mi hu hình (Visible Balance) hay XK H ròng (Net Export) Xut khu dch v Nhp khu dch v thu nhp t đu tư ròng (thu nhp t đtư - thu nhp ttoán cho đtư) cán cân thương mi vô hình (Invisible Balance) < 0 thâm ht cán cân thương mi cán cân thương mi > 0 thng dư cán cân thương mi

Tài khon vãng lai Dch chuyn đơn phương ròng dch chuyn đơn phương vào trong nưc ca nhng ngưi không cư trú cho nhng ngưi cư trú (ngưi không cư trú chuyn tin cho ngưi thân là ngưi cư trú, tr lương cho ngưi cư trú, vin tr quc t...) dch chuyn đơn phương ra bên ngoài ca nhng ngưi cư trú cho nhng ngưi không cư trú (chuyn tin cho ngưi thân là ngưi không cư trú, tr lương cho ngưi không cư trú, vin tr quc t...) phn ánh s phân chia thu nhp gia nhng ngưi cư trú và nhng ngưi không cư trú st gim ca thu nhp trong nưc ghi vào khon N ca BoP ghi vào khon CÓ ca BoP tăng lên ca thu nhp trong nưc

Tài khon vãng lai Nguyên tc bút toán ca cán cân thanh toán cho thy, thng dư hay thâm ht ca CA s đưc cân bng bi thâm ht hay thng dư ca KA. CA: biu th dòng thu nhp ca mt nưc thu nhp t XK H, dch v (bao gm c dch v sd vn) và dch chuyn đơn phương vào trong nưc > nhng khon phi thanh toán cho NK H, dch v (bao gm c dch v sd vn) và dch chuyn đơn phương ra nưc ngoài thng dư tài khon vãng lai CA > 0 thu nhp t XK H, dch v (bao gm c dch v sd vn) và dch chuyn đơn phương vào trong nưc < nhng khon phi thanh toán cho NK H, dch v (bao gm c dch v sd vn) và dch chuyn đơn phương ra nưc ngoài thâm ht tài khon vãng lai CA < 0

Tài khon vãng lai – Ý nghĩa CA > 0 QG đang TD H và dch v ca nưc ngoài < lưng H và dch v mà nưc đó cung cp cho các nưc khác tài sn nưc ngoài ca QG tăng lên hay n nưc ngoài ca nưc đó gim xung CA < 0 QG đang TD H và dch v ca nưc ngoài > lưng H và dch v mà nưc đó cung cp cho các nưc khác tài sn nưc ngoài ca QG gim xung hay n nưc ngoài ca nưc đó tăng lên TGHĐ th ni: ni t tăng giá TGHĐ c đnh: ni t b sc ép lên giá TGHĐ th ni: ni t gim giá TGHĐ c đnh: ni t b sc ép gim giá Điu kin khác không đi

Tài khon vn - KA Ghi nhn tt c các giao dch có liên quan đn s di chuyn vn gia nhng ngưi cư trú và không cư trú. Dòng vn chy vào trong nưc (Capital Inflow) Dòng vn chy ra nưc ngoài (Capital Outflow) FDI FPI bt đng sn Vay Ngưi nưc ngoài muaMua nưc ngoài

Tài khon vn - KA Dòng vn chy vào ghi nhn khon có ca BoP biu hin vic XK các giy n, bán tài sn cho nhng ngưi không cư trú hay nhn đu tư trc tip nưc ngoài - tài sn ca nưc ngoài trong nưc tăng Dòng vn chy ra ghi nhn khon n ca BoP biu hin vic NK các giy n, mua tài sn ca nhng ngưi không cư trú hay đu tư trc tip ra nưc ngoài - tài sn ca ni đa nưc ngoài tăng Thng dư KA Thâm ht KA

Tài khon vn - KA Theo tính cht, dòng vn có th là: ngn hn (vi thi hn dưi 12 tháng) dài hn (vi thi hn ít nht là 12 tháng) Theo ngun gc, dòng vn có th đưc bt ngun t: khu vc tư nhân khu vc chính quyn liên quan đn vic mua bán tài sn d tr chính thc ca NHTW

Cán cân thanh toán Do mi mt giao dch quc t đu t đng làm tăng hai khon bù tr nhau trong cán cân thanh toán nên tng ca tài khon vãng lai và tài khon vn s bng không. Tuy nhiên, vì nhng lý do khác nhau, trên thc t điu này đã không xy ra. đ cân bng cán cân thanh toán ngưi ta đã đưa ra mt khon mc, thưng nm trong tài khon vn. Đó là nhng sai s, b sót và không chính xác trong thng kê.

Nhng sai s, b sót và không chính xác trong thng kê Hng mc này luôn tn ti trong BoP do: Th nht, trên thc t, không th ghi nhn đưc tt c các giao dch kinh t gia nhng ngưi cư trú và không cư trú do tn ti nhng giao dch bt hp pháp như buôn lu, ra tin... Th hai, s liu v cán cân thanh toán đưc thu thp t nhiu ngun khác nhau: các s liu v xut nhp khu đưc thu thp t hi quan, trong khi đó, các s liu v di chuyn vn li đưc thu thp t h thng ngân hàng... do đó khó có th tránh khi sai sót. Th ba, đ trn thu, nhiu giao dch trong tài khon vn b đánh giá thp hơn giá tr thc ca nó. Tương t như vy, nhiu công ty thưng h thp giá tr xut nhp khu trong hoá đơn hàng hoá đ tăng li nhun. Hng mc này còn bao gm c nhng giao dch không tin k ra trên phương din quc gia. Đó là nhng giao dch có liên quan đn nhng chi tiêu ca khu vc chính quyn, chng hn, chi tiêu cho các hot đng bí mt vì mc đích quân s, chính tr, tình báo...

BoP ca M năm 2001 (t USD) CóN TÀI KHON VÃNG LAI 1. Xut khu1,281, Nhp khu , Dch chuyn đơn phương ròng -49,463 Cán cân tài khon vãng lai (1+2+3) -393,371 TÀI KHON VN 4. Tài sn ca M nưc ngoài (tăng lên - ) (dòng vn chy ra) -370, Tài sn nưc ngoài M (tăng lên +) (Dòng vn chy vào)753,632 Cán cân tài khon vn (4+5)+382,67 Sai s, b sót và không chính xác trong thng kê (tng t 1-5 vi du ngưc li)10,701

CóN TÀI KHON VÃNG LAI 1. Xut khu1,281,793 Trong đó: Hàng hoá718,762 Dch v279,260 Thu nhp t đu tư283, Nhp khu ,701 Trong đó: Hàng hoá ,927 Dch v -210,385 Thanh toán cho đu tư -269, Dch chuyn đơn phương ròng -49,463 Cán cân tài khon vãng lai (1+2+3) -393,371 BoP ca M năm 2001 (t USD)

CóN TÀI KHON VN 4. Tài sn ca M nưc ngoài (tăng lên - ) (dòng vn chy ra) -370,962 Trong đó: D tr chính thc -4,911 Các tài sn khác -366, Tài sn nưc ngoài M (tăng lên +) (Dòng vn chy vào)753,632 Trong đó: D tr chính thc5,224 Các tài sn khác748,408 Cán cân tài khon vn (4+5)+382,67 Sai s, b sót và không chính xác trong thng kê (tng t 1-5 vi du ngưc li)10,701 BoP ca M năm 2001 (t USD)

Cán cân thanh toán quc t ca Vit Nam, Ch tiêu Cán cân vãng lai Cán cân TM hàng hóa Cán cân TM dch v Chuyn tin (ròng) Cán cân vn FDI Đu tư gián tip Sai s Cán cân thanh toán Đơn v tính: tr USD Chú thích: S liu năm 2005 là ưc tính. Thương mi H tính theo giá FOB Ngun: Ngân hàng Nhà nưc Vit Nam

Cán cân thanh toán quc t ca Vit Nam, Năm 2005, BoP ca VN thng dư ưc khong 1900tr$ tăng cưng d tr quc t Năm 2005, thâm ht cán cân thu nhp t đu tư lên ti 1081tr$ song CA thng dư 130tr$ (0.25%GDP) mc thâm ht khá cao trong năm 2004 (2.0%GDP). Nguyên nhân: do thâm ht cán cân TM gim (3128tr$ năm 2004 xung 1742tr$ năm 2005) và chuyn tin ròng có thng dư cao (chuyn tin vin tr đt 175tr$ và chuyn tin ca khu vc tư nhân lên ti 3000tr$).

Cán cân thanh toán quc t ca Vit Nam, Năm 2005, KA tăng đáng k, đt 3179tr$ trong đó lung vn FDI chim t trng ln, đt 1850tr$. Năm 2005, VN phát hành trái phiu Cp ra th trưng quc t vi tr giá 750tr$ góp phn gim bt áp lc đáp ng chi ngoi t t h thng ngân hàng. Ưc tính lưng ngoi t đu tư ra nưc ngoài dưi dng tin gi ca các NHTM là 450tr$.

Cán cân quyt toán chính thc CA + KA + sai s… > 0 sc ép tăng giá ni t xut hin NHTW s phi mua ngoi t đ duy trì s n đnh ca TGHĐ Cán cân quyt toán chính thc ghi nhn nhng giao dch có liên quan đn hot đng can thip ca NHTW vào FX NHTW s dng lưng d tr chính thc dưi dng vàng, ngoi t, SDRs, d tr IMF hoc vay n t bên ngoài Ví d, dưi ch đ TGHĐ c đnh: CA + KA + sai s… < 0 sc ép gim giá ni t xut hin NHTW s phi bán ngoi t đ duy trì s n đnh ca TGHĐ

Cán cân quyt toán chính thc D tr chính thc tăng khi NHTW mua ngt do ni t lên giá vào thi đim đó, các tài khon khác ca BoP đang thng dư s tăng lên ca d tr chính thc cn phi đưc ghi vào khon n đ đm bo cho s cân bng lên tc ca BoP. NHTW bán ngoi t NHTW mua ngoi t d tr chính thc gimd tr chính thc tăng ghi nhn trong khon CÓ ca BoP vi du cng (+) ghi nhn trong khon N ca BoP vi du tr (-) D tr chính thc gim khi NHTW bán ngt do ni t gim giá vào thi đim đó, các tài khon khác ca BoP đang thâm ht s tăng lên ca d tr chính thc cn phi đưc ghi vào khon có đ đm bo cho s cân bng lên tc ca BoP.

Cán cân quyt toán chính thc ca M năm 2001(t USD) CóN TÀI KHON VÃNG LAI 1. Xut khu1,281, Nhp khu , Dch chuyn đơn phương ròng -49, Cán cân tài khon vãng lai (1+2+3) -393,371 TÀI KHON VN KHÔNG PHI LÀ D TR 5. Tài sn ca M nưc ngoài (tăng lên - ) (tr d tr chính thc) (dòng vn chy ra) -366, Tài sn nưc ngoài M (tăng lên +) (tr d tr chính thc) (Dòng vn chy vào) Cán cân tài khon vn không phi là d tr (5+6)382, Sai s, b sót và không chính xác trong thng kê10, Cán cân quyt toán chính thc (4+7+8) -0,313

Cán cân quyt toán chính thc ca M năm 2001(t USD) 9. Cán cân quyt toán chính thc (4+7+8) -0,313 CÁC GIAO DCH D TR CHÍNH THC 10. Tài sn d tr chính thc ca M nưc ngoài (tăng -) -4,911 Vàng - SDRs -630 D tr ti IMF -3,600 Ngoi t Tài sn chính thc nưc ngoài M (tăng +)5,224 Chng khoán chính ph M31,665 Các tài sn n khác ca chính ph M -1,882 Các tài sn n khác đưc báo cáo bi các ngân hàng ca M -30,278 Các khon khác5, Cán cân giao dch d tr chính thc (10+11)+0,313

Cán cân quyt toán chính thc Dưi ch đ t giá hi đoái th ni, d tr chính thc s không thay đi. Bi vì s thay đi ca t giá hi đoái s khin cho các giao dch t điu chnh và cán cân thanh toán s luôn đt đưc mc cân bng. Tuy nhiên, trên thc t, dưi ch đ t giá hi đoái th ni có qun lý, hu ht các ngân hàng Trung ương đu can thip vào th trưng ngoi hi do đó d tr chính thc cũng vn thưng xuyên thay đi.

Các quan nim khác nhau v thng dư và thâm ht ca BoP Nguyên tc bút toán kép BoP luôn luôn cân bng ko có nghĩa là các tài khon riêng bit ca BoP cũng luôn luôn cân bng khi nói đn thng dư hay thâm ht ca BoP các nhà kinh t thưng hàm ý mt tp hp các khon mc trong BoP khon mc t đnh (Autonomous Iterms or Above the Line Iterms) khon mc cân bng (Accommodating Iterms or Below the Line Iterms) bao gm nhng giao dch phát sinh t phát vi mc đích kim li nhun, thu nhp hoc tăng li ích Thng dư BoP xy ra khi khon có ca khon mc t đnh > khon n ca nó. Ngưc li thâm ht BoP xy ra khi khon n ca khon mc t đnh > khon có ca nó bao gm nhng giao dch ko kèm theo s vn đng nào ca H, dch v hay tài sn vi mc đích cân bng s chênh lch gia khon có và khon n ca khon mc t đnh

Các quan nim khác nhau v thng dư và thâm ht ca BoP rt khó xác đnh đng cơ ca nhiu giao dch khon mc t đnhkhon mc cân bng chy vào trong nưc vi mc đích tài tr cho vic NK H và dch v chy vào trong nưc do lãi sut trong nưc cao hơn so vi lãi sut th gii dòng vn ngn hn

Cán cân thương mi và CA (Trade Balance and Current Account Balance) CA > 0 QG đang tiêu dùng H và dch v ca nưc ngoài ít hơn so vi lưng H và dch v mà nưc đó cung cp cho các nưc khác tài sn nưc ngoài ca QG tăng lên hay n nưc ngoài ca nưc đó gim xung CA < 0 QG đang tiêu dùng H và dch v ca nưc ngoài nhiu hơn so vi lưng H và dch v mà nưc đó cung cp cho các nưc khác tài sn nưc ngoài ca QG gim xung hay n nưc ngoài ca nưc đó tăng lên Tài khon vãng lai đưc coi là khon mc t đnh và trng thái ca cán cân này chính là trng thái ca BoP

Cán cân cơ bn (The Basic Balance) là mt quan nim hu ích. Bi vì đây chính là thành phn n đnh nht trong BoP nhng thay đi mnh trong cán cân cơ bn là du hiu ca nhng nhng thay đi cơ bn trong BoP Cán cân cơ bn cán cân tài khon vãng lai dòng vn dài hn ròng chính là khon mc t đnh Dòng vn ngn hn ròng nhng thay đi trong d tr chính thc khon mc cân bng ch đ TGHĐ c đnh

Cán cân quyt toán chính thc (The Settlement Balance) Cán cân quyt toán chính thc cán cân CA cán cân KA nhng sai s, b sót và ko chính xác trong thng kê khon mc t đnh Nhng thay đi trong d tr chính thc là khon mc cân bng Đây là quan nim đc bit hu ích dưi ch đ TGHĐ c đnh. Bi vì trng thái ca cán cân này th hin sc ép phá giá hay nâng giá đng tin đi vi NHTW

Cán cân quyt toán chính thc (The Settlement Balance) Thng dư cán cân quyt toán chính thc tng dòng ngt chy ra < tng dòng ngt chy vào cu v ngt < cung v ngt ch đ TGHĐ c đnh NHTW buc phi can thip bng cách mua ngt (d tr chính thc tăng) nâng giá đng tin

Cán cân quyt toán chính thc (The Settlement Balance) Dưi ch đ t giá hi đoái th ni thun tuý, cán cân quyt toán chính thc ít có ý nghĩa bi vì t giá hi đoái s thay đi và các khon mc trong cán cân thanh toán s t cân bng mà không cn phi có s thay đi ca d tr chính thc. Tuy nhiên, trên thc t, dưi ch đ t giá hi đoái th ni có qun lý, các nưc đu can thip vào th trưng ngoi hi d tr vn thưng xuyên thay đi. Nói cách khác, quan nim v cán cân quyt toán chính thc vn là mt quan nim hu ích và các nhà kinh t, đu tư cũng như hoch đnh chính sách vn theo dõi cn thn nhng thay đi trong d tr chính thc.

Cán cân thanh toán Cán cân thương miXut khu hàng hóaNhp khu hàng hóa Cán cân TM hu hình Cán cân TM vô hình Dch chuyn đơn phương ròng Cán cân tài khon vãng lai dòng vn dài hn ròng Cán cân cơ bn cán cân tài khon vn nhng sai s, b sót và… Cán cân quyt toán chính thc Cán cân tài khon vãng lai Cán cân tài khon vãng lai

Tài khon vãng lai và các ch s kinh t vĩ mô khác ca nn kinh t Thu nhp quc dân và tài khon vãng lai Tit kim và tài khon vãng lai Tit kim tư nhân, tit kim chính ph và tài khon vãng lai

Thu nhp quc dân và CA CA đo lưng chiu hưng vay mưn quc t Nn kinh t m Tng thu nhp quc dân Y = C + I + G + (EX - IM) Y = C + I + G + CA Trong các đk khác đu như nhau, s thay đi ca ca CA s tác đng ti sn lưng và công ăn vic làm trong nưc. CA = Y - (C + I + G) chi tiêu trong nưc. CA > 0 mt nưc đang XK tiêu dùng hin ti và s NK tiêu dùng trong tương lai gi đnh là ko có dch chuyn đơn phương CA < 0 mt nưc đang NK tiêu dùng hin ti và s XK tiêu dùng trong tương lai CA Y

Tit kim và tài khon vãng lai Y = C + I + G + CAY - C - G = I + CAS = I + CA Trong mt nn kinh t m, tit kim không nht thit phi bng đu tư S < I vay mưn t bên ngoài tài khon vãng lai s thâm ht CA < 0 cho nưc ngoài vay tài khon vãng lai s thng dư S > I CA > 0

Tit kim tư nhân, tit kim chính ph và tài khon vãng lai các điu kin khác đu như nhau, CA s ph thuc vào s thay đi ca tit kim tư nhân, đu tư trong nưc và chi tiêu ca chính ph. S = I + CASp + Sg = I + CASp = I + CA - Sg Sp = I + CA - (T-G)Sp = I + CA + (G-T) tit kim tư nhân có th đưc s dng tài tr cho thâm ht ngân sách cp CA = Sp - I - (G-T) đu tư trong nưc mua tài sn nưc ngoài

Tit kim tư nhân, tit kim chính ph và tài khon vãng lai CA = Sp - I - (G-T)CA < 0 do Tit kim khu vc tư nhân gim Đu tư trong nưc quá cao Thâm ht ngân sách ln Ví d: , Mexico: Sp + (G - T) CA phá giá đng Pêso 1997, Đông Á: - Sp quá cao (30 – 35% GDP) - I quá mc nhưng li không hiu qu (đtư vào bt đng sn và th trưng chng khoán) - (G – T): có nưc thâm ht ln, có nưc có thng dư CA b thâm ht ln khng hong tài chính các nưc Đông Á

Nhng bin pháp cơ bn điu tit s thâm ht BoP Chính sách tin t và tài chính tht cht Chính sách t giá Chính sách thu hút đu tư và vay n nưc ngoài Chính sách kim soát ngoi thương và ngoi hi

Chính sách tin t và tài chính tht cht Chính sách tin t tht cht lãi sut gia tăng khuyn khích dòng vn t bên ngoài chy vào bù đp cho thiu ht ca BoP, tài khon vãng lai đưc ci thin hn ch chi tiêu chi tiêu dành cho NK gim Chính sách tài chính tht cht nhng tác đng tiêu cc nht đnh ti tăng trưng và công ăn vic làm

Chính sách t giá Lưu ý: mc đ tác đng ca phá giá đi vi CA còn ph thuc vào mt lot các nhân t khác như đ nhy cm ca giá hàng xut khu và nhp khu cũng như ca tiêu dùng trong nưc đi vi s thay đi ca t giá… thâm ht BoP phá giá đng tin ni đa hàng hoá trong nưc có sc cnh tranh hơn khuyn khích xut khu giá hàng nhp khu gia tăng hn ch nhp khu tài khon vãng lai s đưc ci thin

Chính sách thu hút đu tư và vay n nưc ngoài Lưu ý: nu s thâm ht ca CA ch yu đưc bù đp bi vn vay ngn hn hoc vn đu gián tip, nguy cơ khng hong BoP rt d xy ra, đc bit khi dòng vn b đo ngưc dưi tác đng ca nhng cú sc bên trong cũng như bên ngoài. thâm ht BoPáp dng các bin pháp thu hút vn nưc ngoài vn đu tư trc tip (FDI) vn đu tư gián tip (FPI) vn vay (BL) vn vin tr quc t (IA) phi ci thin mtrg đtư cũng như đưa ra nhng khuyn khích đi vi đtư nưc ngoài b l thuc do phi đáp ng các đk ca ch n

Chính sách kim soát ngoi thương và ngoi hi Xét trên khía cnh lý thuyt, chính sách kim soát ngoi thương có mc đích khuyn khích XK và hn ch NK. Tuy nhiên, trên thc t, chính sách này ch yu nhm vào vic kim soát NK thông qua các chính sách như hn ch khi lưng, hn ch hoc cm đoán mt hàng NK, thc hin ch đ cp phép NK, ch đ thu quan đánh vào hàng NK… Chính sách kim soát ngoi hi đưc thc hin dưi nhiu hình thc khác nhau như đưa ra các quy đnh v kt hi buc các nhà XK phi bán ngoi t thu đưc cho NHTW và các nhà NK phi xin phép NHTW mi đưc mua ngoi t; kim soát s di chuyn ca dòng vn ra hoc vào trong nưc… Bên cnh nhng tác đng tích cc, các bin pháp kim soát trc tip như đã nêu trên thưng dn đn s méo mó ca th trưng như xut hin th trưng ch đen, buôn lu, ch đ đa t giá….

BÀI TP 1. Hãy gii thích bng cách nào các giao dch sau đây đưc đưa vào cán cân thanh toán ca M (mt ln khon có, mt ln khon n) và trong tài khon nào? a. Mt ngưi M mua c phiu ca mt công ty Đc và thanh toán t tài khon ca anh ta mt ngân hàng Thu sĩ. b. Mt ngưi M mua c phiu ca mt công ty Đc và thanh toán t tài khon ca anh ta mt ngân hàng M. c. Mt ngưi M mua xe ô tô ca Đc và thanh toán t tài khon ca anh ta mt ngân hàng M.

BÀI TP 1 a.Mt ngưi M mua c phiu ca mt công ty Đc và thanh toán t tài khon ca anh ta mt ngân hàng Thu sĩ. Mua c phiu ca mt cty Đc nhp khu giy n ca ngưi Đc ghi vào khon N ca KA Thanh toán t tài khon mt NH Thy Sĩ tài sn ca M nưc ngoài gim ghi vào khon CÓ ca KA b. Mt ngưi M mua c phiu ca mt công ty Đc và thanh toán t tài khon ca anh ta mt ngân hàng M. Mua c phiu ca mt cty Đc nhp khu giy n ca ngưi Đc ghi vào khon N ca KA Thanh toán t tài khon mt NH M xut khu dch v ghi vào khon CÓ ca CA c. Mt ngưi M mua xe ô tô ca Đc và thanh toán t tài khon ca anh ta mt ngân hàng M. Mua xe ô tô ca Đc Nhp khu hàng hóa ghi vào khon N ca CA Thanh toán t tài khon mt NH M ghi vào khon CÓ ca CA

BÀI TP 2. Giao dch nào trong s nhng giao dch sau đây làm tăng thng dư cán cân tài khon vãng lai ca Vit Nam? a. Hãng hàng không "Vietnam Air Line" ký hp đng hàng đi hàng vi M: đi mt chic máy bay TU cũ tr giá USD ly 1 chuyn du lch trn gói cho nhân viên ca mình Ha Oai. b. Vit Nam vay tin ca Cô-oét đ mua du ca nưc này trong vòng 1 năm vi tr giá USD. c. Vit Nam cho Lào vay USD đ nhp khu hàng hoá và dch v t Vit Nam trong vòng 1 năm.

BÀI TP 2 a. Hãng hàng không "Vietnam Air Line" ký hp đng hàng đi hàng vi M: đi mt chic máy bay TU cũ tr giá USD ly 1 chuyn du lch trn gói cho nhân viên ca mình Ha Oai. VN đi máy bay vi M VN xk máy bay ghi vào khon CÓ ca CA CA tăng VN đi du lch nk dch v t M ghi vào khon N ca CA CA gim CA không thay đi b. Vit Nam vay tin ca Cô-oét đ mua du ca nưc này trong vòng 1 năm vi tr giá USD. VN vay tin ca Cô-oét dòng vn chy vào ghi vào khon CÓ ca KA VN nhp khu du ghi vào khon N ca CA CA gim CA b thâm ht c. Vit Nam cho Lào vay USD đ nhp khu hàng hoá và dch v t Vit Nam trong vòng 1 năm. VN cho Lào vay dòng vn chy ra ghi vào khon N ca KA VN xut khu hàng hóa cho Lào ghi vào khon CÓ ca CA CA tăng CA thng dư

BÀI TP 3. Cán cân thương mi ca nưc A (triu USD) đt mc âm 110, tài khon vãng lai: âm 105. Mc gia tăng ca d tr ngoi t chính thc là âm 5. Kt lun nào trong s nhng kt lun sau đây là không đúng: a. Cán cân quyt toán chính thc bng 5 b. Dch v, thu nhp t đu tư ròng và dch chuyn đơn phương ròng có giá tr dương. c. Vn đã chy vào nưc A d. nưc A tit kim quc dân ln hơn đu tư.

BÀI TP 3 Cán cân TM ca nưc A (triu USD) = - 110, CA = Mc gia tăng ca d tr ngoi t chính thc là âm 5. Cán cân quyt toán chính thc = 5 a đúng Dch v, thu nhp t đu tư ròng và dch chuyn đơn phương ròng = CA – cán cân TM = -105 – (-110) = 5 b đúng Cán cân quyt toán chính thc = 5 = CA + KA + sai s… CA = dòng vn chy vào c đúng S = I + CA; CA < 0 S < I d sai

BÀI TP Hãy tính: a. Cán cân thương mi hu hình b. Cán cân tài khon vãng lai c. Cán cân tài khon vn d. Cán cân quyt toán chính thc Xut khu hàng hoá+ 80 Nhp khu hàng hoá- 60 Xut khu dch v+ 30 Nhp khu dch v- 20 Thu nhp t đu tư ròng- 10 Dch chuyn đơn phương ròng+ 20 Vn chy vào+ 20 Vn chy ra- 80 D tr chính thc Da trên nhng thông tin sau v cán cân thanh toán nưc A (t USD):

BÀI TP a. Cán cân thương mi hu hình: + 20 b. Cán cân tài khon vãng lai: + 40 c. Cán cân tài khon vn: - 60 d. Cán cân quyt toán chính thc: - 20 Xut khu hàng hoá+ 80 Nhp khu hàng hoá- 60 Xut khu dch v+ 30 Nhp khu dch v- 20 Thu nhp t đu tư ròng- 10 Dch chuyn đơn phương ròng+ 20 Vn chy vào+ 20 Vn chy ra- 80 D tr chính thc Da trên nhng thông tin sau v cán cân thanh toán nưc A (t USD): Cán cân TM hu hình CA KA - Cán cân quyt toán chính thc