Сугыш чоры балаларының тормышы һәм язмышы
Сугыш... Күпме кан, күпме күз яше түгелү. Һәр йортны, һәр гаиләне кайгы, үлем сагалап йөрү. Соңгы өметне өзеп, өйләргә үлем язулары килү.Фашист беркемне дә кызганмаган, халыкны утлы табада җәзалаган. Авылларны, шәһәрләрне яндырган. Каһәр суккан сугыш бик күпләрнең йөрәгенә тирән эз салган.
Минем 14 яшьлек дәү әнием – хат ташучы булган. Ул һәрбер йортка өчпочмаклы солдат хатлары ташыган. Укый-яза белмәүче апаларга, әбиләргә килгән хатларны укыган.Җавап хаты да язган.Дәү әниемнең йөрәге бик тә сызланган. Аңа кара мөһерле хатларны тапшыруы бик авыр булган яшьләремдә үк бүгенге көн яшьтәшләремнән (мин ул вакытта, балалар, сезнең яшьтә) бик күпкә олы күренә идем.Сугыш мине иртә олыгайтты,-ди дәү әнием.
Дәү әнием әтисе белән нчы ел.
Җирнең матурлыгы кешеләрдә. Гомәров Азат Һади улы 1933 нче елда Көлкәш авылының укытучы гаиләсендә туа нче елда Азат абый белем сукмагына тәүге адымын ясый. Әтием әле ул чакта сугышка алынмаган, Кызыл Тау җидееллык мәктәбенең директоры иде,- ди ул нче елда әтисе сугышка алына, офицер булып хезмәт итә, 1942 нче елда ук Ингушетия тирәләрендә һәлак була. 4 бала ятим кала. Барысы да фронт өчен дигән девиз белән хатын-кызлар, карт-корылар һәм балалар – барыбыз да колхозда эшләде. Гомәров Азат Һади улы 1933 нче елда Көлкәш авылының укытучы гаиләсендә туа нче елда Азат абый белем сукмагына тәүге адымын ясый. Әтием әле ул чакта сугышка алынмаган, Кызыл Тау җидееллык мәктәбенең директоры иде,- ди ул нче елда әтисе сугышка алына, офицер булып хезмәт итә, 1942 нче елда ук Ингушетия тирәләрендә һәлак була. 4 бала ятим кала. Барысы да фронт өчен дигән девиз белән хатын-кызлар, карт-корылар һәм балалар – барыбыз да колхозда эшләде. 3 нче сыйныф укучысына тракторчы, ындыр табагындагы төнге каравылчының ярдәмчесе булып эшләргә туры килә. 4-5 нче сыйныфларда җәй буе атлар көтүе көтә. 3 нче сыйныф укучысына тракторчы, ындыр табагындагы төнге каравылчының ярдәмчесе булып эшләргә туры килә. 4-5 нче сыйныфларда җәй буе атлар көтүе көтә. Ашау- эчү ифрат дәрәҗәдә начар була,чөнки колхозның икмәге һәм терлекчелек продукциясе хөкүмәткә озатыла. Халык бәрәңге белән генә яши. Кычыткан, кузгалак, алабута үләннәрен ашап бетергәч, бәрәңге сабы ашый башладык. Сыер асрый алмаган авылдашларым арасында ачтан интегүчеләр дә бар иде. Ашау- эчү ифрат дәрәҗәдә начар була,чөнки колхозның икмәге һәм терлекчелек продукциясе хөкүмәткә озатыла. Халык бәрәңге белән генә яши. Кычыткан, кузгалак, алабута үләннәрен ашап бетергәч, бәрәңге сабы ашый башладык. Сыер асрый алмаган авылдашларым арасында ачтан интегүчеләр дә бар иде.
1947 нче елда 7 сыйныфны 4-5 билгеләренә генә бетереп, Буа ветеренария техникумына укырга керә. Аны уңышлы тәмамлап, 4 елга якын армия сафларында хезмәт итә. 10 еллар Кызыл Тау ветучастогының мөдире булып эшли. Читтән торып Казан ветеренария институтын тәмамлый. КПСС райкомына эшкә алынгач, район үзәгенә күченеп киләләр.Шунда эшләп лаеклы ялга чыга. Хәзерге вакытта тормышыма канәгать, пенсиям дә җитәрлек, исәнлегемә дә зарланмыйм, 79 яшьлегемне каршы алырга уйланып йөрим елларда җиңү яулый алмаган булсак, бу якты көннәр мәңге булмас иде безгә-ди ул, ә карашлары шулай да моңсу иде аның, сугыш еллары эз калдырган, күрәсең нче елда 7 сыйныфны 4-5 билгеләренә генә бетереп, Буа ветеренария техникумына укырга керә. Аны уңышлы тәмамлап, 4 елга якын армия сафларында хезмәт итә. 10 еллар Кызыл Тау ветучастогының мөдире булып эшли. Читтән торып Казан ветеренария институтын тәмамлый. КПСС райкомына эшкә алынгач, район үзәгенә күченеп киләләр.Шунда эшләп лаеклы ялга чыга. Хәзерге вакытта тормышыма канәгать, пенсиям дә җитәрлек, исәнлегемә дә зарланмыйм, 79 яшьлегемне каршы алырга уйланып йөрим елларда җиңү яулый алмаган булсак, бу якты көннәр мәңге булмас иде безгә-ди ул, ә карашлары шулай да моңсу иде аның, сугыш еллары эз калдырган, күрәсең.
Ветеренария техникумы студентлары нче ел.
Проект эшенең авторлары: Миңнуллина Айгөл Насыйбуллина Илүзә Насыйрова Люция Сәйфетдинова Гөлназ Салаватуллин Булат Сәлахов Илдус