( )

Баязит Бикбай ҙ ың тормош юлы һәм ижады Баязит Ғаяз улы Бикбаев (Баязит Бикбай) 1909 йылдың ғинуар айында Баш ҡ ортостандың хә ҙ ерге Көйөргә ҙ е районына ҡ араған Ҡ алта ауылында у ҡ ытыусы ғаиләһендә тыуған. Башланғыс мәктәпте тамамлағандан һуң бер йыл Ташлы ауылындағы техник мәктәптә у ҡ ый йылда Ырымбур ҙ ың Баш ҡ орт педагогия техникумына барып инә йылда был у ҡ ыу йортон тамамлап сы ҡҡ ас, Өфөгә килә һәм гәзит-журнал редакцияларында эшләй, шиғыр ҙ арын матбуғатта ба ҫ тыра башлай. Баязит Бикбай үткән быуаттың 30-сы йылдарында Баш ҡ ортостан гәзитендә бүлек мөдире, Октябрь (хә ҙ ерге Ағи ҙ ел) журналында яуаплы сәркәтип, Баш ҡ орт дәүләт академия драма театрында ә ҙ әбиәт бүлеге мөдире вазифаларын баш ҡ ара. Ә ҙ әбиәттә Бикбай ү ҙ ен башта шағир итеп таныта йылда Үтеп барған көндәр тигән тәүге шиғыр ҙ ар китабы сыға. Баш ҡ орт дәүләт театрында эшләгән осоронда драматургия менән мауыПоэзия һәм драматургия өлкәһендәге ижади ҡ а ҙ аныштары өсөн 1939 йылда баш ҡ орт я ҙ ыусыларынан беренсе булып ул Почет Билдәһе ордены менән бүләкләнә.

Бөйөк Ватан һуғышы йылдарында фашизмға ҡ аршы көрәш, хәрби батырлы ҡ, патриотизм идеялары менән һуғарылған ижады сәскә ата. Публицистик мә ҡ әләләр, очерктар я ҙ а. Утлы юлдар, Самолет алған Хәбирйән, Ватан са ҡ ыра кеүек китаптары, исемдәре үк әйтеп тороуынса, шул яулы йылдар ҙ ың үткер поэтик тарихы булып яңғыраны. Баязит Бикбай ә ҙ әбиәттең өс төрө поэзия, проза, драматургия өлкәһендә лә бер ҙ әй өлгөрлөк һәм һәләт менән уңышлы эшләне. Баязит Бикбай прозаикты Ҡ ояшлы көн, А ҡ сәскә, Тере шишмәләр повестары, А ҡ селән таш ҡ анда романы буйынса ә ҙ әбиәт һөйөүселәр бик я ҡ шы белә. Күренекле я ҙ ыусыбы ҙҙ ың йылдар ҙ а нәшер ителгән Һайланма ә ҫ әр ҙ әр китаптарының биш томлығы ә ҙ әби мира ҫ ының жанр ҙ ар төрлөлөгө һәм байлығы ха ҡ ында ра ҫ лап тора. Ижади уңыштары өсөн Баязит Бикбай ике тап ҡ ыр орден менән бүләкләнгән, уға Баш ҡ ортостандың ат ҡ а ҙ анған сәнғәт эшмәкәре исеме бирелгән, Салауат Юлаев исемендәге дәүләт премияһына (1970 й.) лайы ҡ булған. Баязит Бикбай 1968 йылдың 2 сентябрендә вафат була.

Б.Бикбай ҙ ың шишмәһе

Б.Бикбай һәм уның замандаштары С.Ғәлимов, С.Агиш, Б.Бикбай

Баязит Бикбай ҙ ың А ҡ сәскә повесы

Аталы бала – ар ҡ алы. Донъяла ата-инәнән баш ҡ а бар нәмә лә табыла. Баланы табыу түгел, бағыу һөнәр. Ҡ атынмын тигән ҡ атындың эсендә бишекле бала ятыр. Балаға һөйөү менән ба ҡ, ул ҙ урайғас - хөрмәт менән ишеген ҡ а ҡ. Ғүмереңде я ҡ шыларға һөйкәлеп үт - һәр аунаған ереңдә бер төк ҡ алһын. Инәле бала – иркәле. Күңеле бо ҙ о ҡ ә ҙ әмдән төңөл М.А ҡ мулла. Ата улды, инә ҡ ы ҙҙ ы белмәй. Мә ҡ әлдәр

А ҡ сәскә хат я ҙ а А ҡ сәскәнең Өфө ҡ алаһында у ҡ ытыусы булып эшләүсе Әхмә ҙ и Ямаев ҡ а я ҙ ған хаты …Минең ү ҙ атайымдың тере булыуын бик-бик белгем килә! О, был өмөтөм ысынға сы ҡ һа, мин ниндәй ҙ ә шат булыр инем!..

Нәғимә ҡ ы ҙ ына ғаиләнең тар ҡ алыуын, атаһы Әхмүштең хыянат юлына төшөүен нисегерәк аңлата, ә ҫ әр ҙ ән ошо урынды табабы ҙ. Бе ҙ бик татыу тора инек, көтмәгәндә минең башыма бәхетһе ҙ лек килде: минең атайымды ҡ улға алдылар. Шунан инде бе ҙҙ ең татыу ғаиләбе ҙҙ ә лә сыуалыштар башланып китте. Мин халы ҡ дошманының ҡ ы ҙ ы булам бит инде хә ҙ ер. Шундай ҡ атын менән бер ҡ ыйы ҡ а ҫ тында уға уңайһы ҙ булғандыр, күрәһең.

Тест 1.А ҡ сәскә повесы нисәнсе йылда ижад ителә? а) 1961 б) 1962 в) Түбәндәге образдар ниндәй ә ҫ әр ҙ әр ҙ ән: 1.Ры ҫҡ ол, Көнһылыу, Шатморат, Ту ҡ тамыш; 2. Ҡ олай Балтасов, Юлай, Көнбикә, Әминә; 3.Нәғимә, Әхмүш Ямаев, Рауил, Мәймүнә; а)Салауат б)А ҡ сәскә в)Ватан са ҡ ыра г) Ҡ арлуғас 3.Я ҙ ыусының фәһемле фекер ҙ әре ә ҫ әр ҙ ең ҡ айһы образына тап килә? Алты йәштәгеләй алтмышта ла Йәшәү ҙ әре ҡ ыйын атайһы ҙ. (Р.Мифтахов) а) А ҡ сәскә б) Нәғимә в) Ғәлиә

4. Тормош һынау ҙ ары Нәғимәнең рухын һүндерәме? а) рухын һүндерә б) нығыта 5. Ә ҫ әр ҙ ең төп геройы: а) Әхмүш Ямаев б) А ҡ сәскә в) Нәғимә 6. Ә ҫ әр ҙ ә ыңғай образдар: а) Әхмүш Ямаев б) А ҡ сәскә в) Ғәлиә г) Нәғимә