ГАЗИМЗЯНОВА РАЛИЯ ГАББАСОВНА Учительница татарского языка и литературы 1 квалификационной категории МББУ «Лашманская СОШ» Черемшанского муниципального района Республики Татарстан

сөйләмчиттурыкыекавтор

Туры сөйләм янында тыныш билгеләре

Беренче очрак. Автор сөйләме (А) дә, туры сөйләм (Т) дә, бүленмичә бөтен килеш кала. А:Т(...)(?)(.). Илнур аптырап сорады: Нигә ул үзе кайтмый? Автор сөйләме туры сөйләмнән алда килә.

Беренче очрак. Автор сөйләме (А) дә, туры сөйләм (Т) дә, бүленмичә бөтен килеш кала. Т(...)(?)(.)(,) – а. Минем аны күптән күргәнем юк. – дип акланды ул. Автор сөйләме туры сөйләмнән соң килә.

Икенче очрак. Автор сүзләре арасына туры сөйләм килеп керә. Автор сөйләме бүленеп килә. А:Т(...)(?)(.)(,) – а. Әнисе хәйран калып: Ул килмичә кала алдымы? - дип сорады Автор сөйләменең уртасына туры сөйләм килеп керә.

Өченче очрак. Туры сөйләм арасына автор сүзләре килеп керә. Туры сөйләм бүленеп килә. Т,- а, - т. Т,- а. - Т. Т(!)(?)- а. - Т. Әле вакыт күпме соң? – диде әти. – Өлгерәсе иде. Автор сөйләме туры сөйләм уртасында килә.

Әдәби әсәрләрдә цитата булмаган туры сөйләм кызыл юлдан языла. Аның алдыннан сызык куела, куштырнаклар куелмый. Әни, аркамнан сөеп: - Үзең генә кайттыңмыни, балакаем? – диде.