1

Эáлèнеç эшенеã маâсаты: - башâорт исемдèренеã килеп сыàышын äйрèнеç; - башâорт исемдèренеã мèàèнèæен асыâлау; - табылàан мèàлçмèттèрáе дäйäмлèштереç; - мèктèптè,ауылда кешелèрáеã исемдèрен äйрèнеç Тикшеренеç эшебеááе кластан тыш эштèрáè, "Башâорт мèáèниèте" дèрестèрендè âулланырàа мäмкин. 2

3 Тел, æ ү á, исем – фамилия милләттең йө á ө, тылсымлы мө à җиз èæе һәм һа â сыһы. Һәр кемгә ү á исеме – күңеленә иң я â ын, иң âèá ерле исем – һүз. Àçм әр Саттар Âыá бала исемендә йондо á бал â ышы йәки сәскә нәфислеге, ир – ат исемдәрендә â ылыс сыңы, китап а â ылы са à ыл æы н! Рәсүл À амзатов Ә бит исемдәр халы â образын тыу á ыралар. Олжас Сөләйманов

4 Әй á әге á танышайы â ?

Мин- Илнара.Исемем халы â тыã танылàан, данлы ке- шеæе тигèнде аãлата. Атайым Рамаáан- рамаáан айында тыуàан,èсèйем Гөлнара-гранат сèскèæе тигèнде аãлата. 5

6 Бала тыу á ы. Донъя à а яңы кеше килде. Өйгә, à аиләгә яңы й è м, йыуаныс, â ыуаныс, бәхет өåтәлде. Шуның менән бергә яңы тыу à ан сабый ата- èсèæен ә ө å- тәмә мәшә â әттәр á ә килтер á е. Улар á ың иң беренсе æе - бала à а исем â ушыу. У à а ниндәй исем бирергә?

7 Был æ орау һәр бер ата- èсè не, баланың өлкән ту à андарын, âèрáè штәрен –уйландыра, борсой. Сөнки исем кешегә бер генә мәртәбә бирелә һәм ул уның àç мерлек юлдашына ә ç ерелә. Һәр кеше ү á исеменә шул âèáè р күнегә, ул уның ту à ан теленең иң я â ын, иң àè зиз, иң âèá ерле æ ү á булып тойола.

8 Яңы тыуàан сабыйàа âушыу өсäн исем эáләгәндә, ул исемдең йыйнаâ, еңел әйтелешле, яâшы мәàәнәләре күп булàанга, һәр бер ата – ана шулар араæыннан үáенә оâшаàанын, зауыàына тура, күңеленә хуш килгәнен, әлбиттә, заман талаптарына яуап бирә торàанын æайлай ала.

9 Яâшы исем âиммәт барыæынан да, Унан тоàро дуåты күрмèйæеã; Беááеã хаâта мәңге йèдкèр һаâлап Âартаймайса йèшèй һәр исем.

10 А â лы ситса күлдәгеңдең Я à аларын кем уй à ан? Әй, Рәйхан, исемең матур, кемдәр âуйàан, æ ине күреп кем туй à ан?

11 Фамилия (лат. « à аилә») Фамилия – àаиләнең исеме. Фамилиялар бары тик 16-сы быуатта àына барлыââа киләләр. Минеã фамилиям Мèхмçтова, Мèхмçт маâтаулы, маâталàан тигèнде аãлата

Беááеã Имèндèш урта мèктèбендè ниндèй исемдèр бар икèн? Шул маâсаттан, минбèлèкèй генè тикшереç çткèрергè булдым. Мèктèптè 98 уâыусы белем ала. Шуларàа 73 тäрáèге исем âушылàан. Малайáар-39,âыááар-34. Малайáар араæында Ришат æèм Илназ исемдèре иã популяр исем. Мèктèптè был исемде 3 уâыусы йäрäтè. Йыш осраàан исемдèр: Салауат(2), Азамат (2),Fçмèр (2),Илмир (2), Ратмир (2). 12

Âыááар араæында Илçзè исеме иã популяр, уны 4 âыá йäрäтè, èйткèндèй,9 класта 3 âыá ошо исемде йäрäтè.Лèйсèндèр-3,Fèлиè-2,Диана- 2,Алина -3. Ә бына 25 уâыусыныã исеме 1 генè булàан. Улар араæында ысын башâортса исемдèр кçберèк булыуы âыуаныслы. Гäлйäáäм, Анаргäл, Айгçзèл, Айæылыу, Сыãàыá, Байрас, Илсур, Изрис, Fаяз, Айтуàандарáыã ата-èсèлèре ысын башâортса,æуãàы йылдарáа бик âулланыл -май торàан исемдèр уйлап тапâандар. 13

Балаàа бирелгән исем матур булып, уныã мèàèнèæе тèрән бу-лырàа тейеш.Ата-èсè балаæыныã исеме менән àорурланырлыâ булæын.Исемдең милли йөáä лè, милли рухы ла булырàа тейеш. Балаàа аâыллы, матур исем биреү шаâтай àына осраâта уның киләсәгендә, шәхес булараâ етле- геçендә лә áур роль уйнай. Бала үåә төшкәс,үáенең исеме ниндèй мәàèнәгә тура килеүен белергә тырыша. 14

Матур эстәлекле, тыйнаâ, йыйнаâ исемдәр һәр ваâыт кешеләр күңеленә хуш килә. Исеме матур кеше үáе лә матур була.Үåеп еткәс, йәмæез, ят исемдәре арâаæында балалары уңайæыз хәлгә âалмаæын өсäн, ата-èсè исем âушâанда æаâ эш итæендәр ине тип èйтæе килә.Исемебеá áә, есемебеá áә матур булæын, был- беááең çá âулыбыááа. 15

16 Исеме онотолмаàан кеше – иң бәхетле кеше.

17 Âулланылàан èáè би è т: 1. М.Бураâаева.Тормош æабаâтары. Баш â орт м èáè ниèте д è реслеге. 2. Т.Кусимова.,С.Би ââ олова.Башâорт исемдèре. 3.М è ктèп календары.

18