Сабақтың мақсаты: Білімділік: Оқушыларды ежелгі Қазақ жеріндегі қолға үйретілген үй жануарларының пайда болған уақытымен таныстыру.Ғалымдардың мәліметтерін пайдалана отырып, Қазақстандағы ауыл шаруашылығының пайдасы туралы ұғындыру. Тәрбиелік: Өз елінің тарихын терең білумен қатар, өлкедегі тарих қойнауындағы тарихи-мәдени ескерткіштерді зерттеп, перзенттік үлестерін қоса білетін білімпаз, саналы, адамгершілік қасиеті мол ұрпақ ретінде оқыта отырып қалыптастыру. Дамытушылық: Оқушыларды тарихи даталар мен тарихи оқиғаларды есте сақтауға, тарихи деректерді зерттей алуға, өз бетімен ізденуге, дағдыландыру.

Сабақтың түрі:Жаңа сабақ Әдісі:Түсіндіре отырып баяндау Көрнекілігі:Оқулық, интерактивті тақта, слайд Сабақ барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі. Оқушы назарын сабаққа аудару.

ІІ. Үй тапсырмасын сұрау 1.Көшпелі қоғам жөніндегі XVII-XIXғасырлардағы пікірлер қандай болды? 1.Көшпелі қоғам жөніндегі XVII-XIXғасырлардағы пікірлер қандай болды? 2.Көшпелілердің қоғамдық құрылысы жөнінде кеңес тарихшыларының пікңрлері қандай? 2.Көшпелілердің қоғамдық құрылысы жөнінде кеңес тарихшыларының пікңрлері қандай? 3.Көшпеліліктің шығуының экологиялық, географиялық себептері қандай? 3.Көшпеліліктің шығуының экологиялық, географиялық себептері қандай? 4.Көшпелілікті зерттеген қазақстандық ғалымдар кімдер, олардың қандай еңбектері бар? 4.Көшпелілікті зерттеген қазақстандық ғалымдар кімдер, олардың қандай еңбектері бар? 5. Суретпен жұмыс 5. Суретпен жұмыс

Суретке қарап әңгіме құрастыр.

Жоспары: І. Жабайы жануарларды қолға үйрету. ІІ. Көшпелі шаруашылық түрлері. ІІІ.Көшпелілердің өсірген түліктері.

Қ а з а қ ж е р і Ежелгі мал сүйегі Энеолит дәуірі ескерткіштерінде Мал шаруашылығы Жабайы жануарлар Жылқы б.з.д.4 мыңжылдық Шығыс Еуропа, Еділ Сиыр б.з.д.7 мыңжылдық Оңтүстік Анадолы (Түркия) Неолит (жаңа тас) дәуірі қой-арқар (муфлон) Алғашқы қолға үйретілген үй жануарлары Б.з.д.8-7мың жылдық ешкі -таутеке Жерорта т е ңізі І. Жабайы жануарларды қолға үйрету. Терісек, Сексеуілді, О.Қ. Қарағайлы, Ш.Қ. Усть-Нарым қоныстары.б.з.д. 3мың ж

Жартылай көшпелі Көшпелі Отырықшы Көктем. жаз, күз мезгілінде жайылымның ыңғайына қарай жылжып көшіп отырып, қыста дайын қора-жайы бар қыстауларда қыстайтын мал шаруашылығын атайды. Отырықшы мал шаруашылығы біртіндеп дамып мал басы өседі. Осыған байланысты жайылымды кеңейту, жайылым ауыстыру қажеттігі туады. Б.з.д. 1-мыңжылдықтың бас кезінде көшпелі, жартылай көшпелі мал бағушы қауымдастық біртіндеп отырықшылыққа айналады. М а л ш а р у а ш ы л ы ғ ы Жетісу, Шығыс Қазақстан Алтай, Тарбағатай, Қаратау Тары, арпа, бидай Маңғыстау, Батыс, Орталық қазақстан, Маңғыстау, Қазалы, Ырғыз, Торғайда сақталған Шырық-Рабат,Бәбіш-Молда Оңтүстік Қазақстандағы Сыр, Шу, Талас, Арыс Қаратаудың оңтүстік беткейі ІІ.Көшпелі шаруашылық түрлері

Ежелгі ғұндардың көшпелі құрылымдары

ІІІ. Көшпелілердің өсірген түліктері. Қола дәуірінде Қазақстан жерін мекендеген тайпаларда қазақы қой тұқымы сан жағынан басым болды. Қола дәуірінде Қазақстан жерін мекендеген тайпаларда қазақы қой тұқымы сан жағынан басым болды. Ерта заманнан қойдан кейінгі саны жағынан екінші түлік-жылқы. Б.з.д.2 мыңжылдықтан бастап мінуге, жүк артуға, жегуге үйретілген.Сақ дәуірінде басы үлкен, аяғы қысқа, тұрқы ұзын, түгі қалың жылқы тұқымы кең тараған. Ерта заманнан қойдан кейінгі саны жағынан екінші түлік-жылқы. Б.з.д.2 мыңжылдықтан бастап мінуге, жүк артуға, жегуге үйретілген.Сақ дәуірінде басы үлкен, аяғы қысқа, тұрқы ұзын, түгі қалың жылқы тұқымы кең тараған.

Б.з.д. II I ғғ. жартастарға салынған қолға үйретілген және жабайы түйелер. Суреттері: 1,6 Арпаөзен (Оңтүстік Қазақстан), 2 Тамғалы (Жетісу), 3 -Қалмаққырылған (Орталық Қазақстан), 4 Остриково (Шығыс Қазақстан), 5 Өкей (Шығыс Қазақстан) Қазақстан жерінде қола дәуірінен бері ірі қара мал өсірілген.мал Қола, ерте темір дәуірі ескерткіштерінен табылған сиырсиыр сүйектері де ірі, орташа, ұсақ сиыр тұқымдарының болғандығын көрсетеді. Сыр, Ертіс, Жетісу аймақтары маңын мекендеген жартылай көшпелі тайпалар сиыр өсірген.

Қазақстандағы мал шаруашылығы қалыптасқан жерлер. Мал шаруашылығы тараған аймақ

Қорытынды: Сыныптағы жеке тұлғалардың сабаққа деген белсенділігі мен ізденімпаздығын бағалап, мұғалім дендеріне саулық, сабақтарында табыстан-табысқа жете берулеріне, шығармашылық жұмыстарына табыс тілеймін. Қорыта келгенде осы сабағымда жеке тұлғалардың ой-өрісін кеңейтіп, алған білім дәрежесін саралауға өзі қызығатын пән төңірегіндегі білімін тексеруге, ізденімпаздығын арттыруға, білмегенді білуге ұмтылдыратын, сабақ үстінде, бос уақытта миды шынықтыруға бағытталды. Егеменді еліміздің толық қанды азаматы мен азаматшасын қалыптастыру талабы қазіргі мектеп пен пән мұғалімдерінің алдында ерекше міндеттер мен талаптар тұр. Қоғамды, қоғамдық құбылыстарды, тарихи өзгерістерді жан- жақты түсіну бағытында өткен өмірімізді тарих беттерінен өте ерте кездегі тарихи кезеңдерді ондағы құбылыстарды жан-жақты білуіміз керек. «Сөздің ең ұлысы, ең сипаттысы-тарих» А. Байтұрсынов.