Сабақтың тақырыбы: Моногибридті будандастыру. Гибридологиялық зерттеу әдісі.

Оқушыларды гибридологиялық зерттеу әдісімен, генетикалық ұғымдарымен және терминдермен таныстыру. Білімділік: Тұқым қуалауды зерттеуде гибридологиялық әдістің маңызы. Дамытушылық: генетикалық ұғымдар Тәрбиелік: Генетика ғылымын дамытудағы ғалымдардың еңбегі. Сабақтың мақсаты:

1.Зерделік қабілеттері. Г Е Н Е Т И К А Тұқымқуалаушылық Өзгергіштік Сипаттама

Генетика дамуының 3 кезеңі: 1.Пайда болуы 2. Қалыптасуы 3. Молекулалық генетиканың пайда болуы

Мендель тәжірибесіне ену Грегорь Мендель не себепті бұршақ өсімдігін алды? Грегорь Мендельдің гибридологиялық зерттеу әдісі?

Мендельдің 1-ші тәжірибесі. Моногибридті будандастыру. Қолданылатын генетикалық таңбалар. Р – ата – ана белгісі - аталық - аналық Х – будандасу белгісіF – гибриттер ұрпағы гамета

АА х Р Ра А Гамета: А а а F 1 АаАаАаАаАаАаАаАа Гибридтердің бірінші ұрпағының біркелкілігі Ұрпақтар: гетерезиготалар

F 2 - ні табу. Ажырау заңы Р F 1 AaAa X Р F 1 AaAa гамета А а Аа Ұрпақтары: АА АаАааАаАаа Гомозиготалы сары жасыл

Қан топтарының генотиптерін жазу шарты: І – топтың қаны: ІІ – топтың қаны: (гомо)- гетере ІІІ–топтың қаны: (гомо)- гетере ІV–топтың қаны:

Есептер шығару Есептер шығару 1-есеп: Қаны гетерезиготалы ІІ – топтағы жігіт, қаны гетерезиготалы ІІІ – топ қызға үйленген. Ұрпақтарының қан тобының генетиптері қандай болмақ?

2-есеп: Қара көзділік гені доминантты, көк көзділік гені рецессивті. Әкесі де шешесі де гетерезиготалы қаракөз жұбайлардан көк көз баланың дүниеге келуі мүмкін бе? А – қаракөз доминатты гені а - көк көз рецессивті гені А – қаракөз доминатты гені а - көк көз рецессивті гені

Жауабы: Р А а х Р А а Г: А а А а Қара көз F : АА Аа аА аа 1 Гомо Қара көз гетеро Қара көз гетеро Қара көз Рецессивті Көк көз

3-есеп: H сау адам (гемофилиямен ауырмайтын адам), һ гемофилия гені. Есептің шарты бойынша анасы сау бірақ гемофилия генін тасымалдаушы, әкесі сау. Ұрпақтарында гемофилияның гені кімге беріледі?

Жауабы: Р Х Н У х Р Х Н Х һ Г: Х Н У Х Н Х һ F 1 :X H X H X H X h X H Y X h Y Сау гемофилияны сау гемофилиямен қыз тасымалдаушы ұл ауру қыз бала Гемофилия генін тасушы қызбала, өздері ауырмайды, ұлдарына беріп, ұлдары ауру болып келеді.

1.Ішкі және сыртқы белгілер жиынтығы Генотип 2.Генетика терминін ұсынған: Вейсман 3.Ұрық плазмасы туралы болжам ұсынған: Мендель 4.Хромосома теориясын қалыптаспай тұрып-ақ мейоздық бөлінудің механизмі мен гендердің әрекеті туралы болжам жасаған: Бэтсон 5.Ата-аналардан алынатын гендердің толық жиынтығы: Фенотип 6.Қарама-қарсы белгілерді анықтайтын гендердің атауы: 2 7.Тригибридті будандастыруда қанша түрлі фенатип түзіледі: 4 8.Дрозофилия шыбыны хромосомаларының гаплоидты жиынтығы: Аллелді 9.Моногибридті будандастыруда қанша генотип түзіледі: 8 Сәйкестікті табу.

8.гетерезигота Терминалогия 1.партеногенез 2. овогенез3. онтогенез 4. фенотип 5. гемофилия 6.эмбриондық даму 7. гомозигота

1.Гибридологиялық зерттеу әдісі. Пысықтау 2.Моногибридті будандастыру 3.Мендельдің 1-ші заңы 4.Мендельдің 2-ші заңы

Үйге тапсырма: 1.§ 39 оқып келу 2.Әрбір оқушы өзінің қан тобы және ата – анасының қан тобымен есептер шығару