Хай Вахит
Хай Вахитның тормыш юлы 1918 елның 2 декабрендә Дөбъяз(хәзерге Биектау) районы Мәмдәл авылында утра хәлле крестьян гаиләсендә дөньяга килә елның 2 декабрендә Дөбъяз(хәзерге Биектау) районы Мәмдәл авылында утра хәлле крестьян гаиләсендә дөньяга килә ел. Казанга килеп, театр техникумы на укырга керә ел. Казанга килеп, театр техникумы на укырга керә Музыка училищесында укый, Татарстанның җыр һәм бию ансамблендә эшли Музыка училищесында укый, Татарстанның җыр һәм бию ансамблендә эшли Бөек Ватан сугышында катнаша Бөек Ватан сугышында катнаша Казан дәүләт консерваториясендә студент Казан дәүләт консерваториясендә студент Мәскәүдә СССР Язучылар берлеге каршындагы Югары әдәби курс лорда укый Мәскәүдә СССР Язучылар берлеге каршындагы Югары әдәби курс лорда укый Беренче мәхәббәтдрамасы өчен Татарстанның Г.Тукай исемендәге Дәүләт бүләген ала Беренче мәхәббәтдрамасы өчен Татарстанның Г.Тукай исемендәге Дәүләт бүләген ала Татарстанның атказанган сәнгать эшлеклесе исеменә лаек бала Татарстанның атказанган сәнгать эшлеклесе исеменә лаек бала.
Хай Вахитның беренче иҗат тәҗрибәсе Соры кортлар, Канлы куллар пьесалары, Дулкыннар, Әкиятләр, Безнең авылда, Якты юл исемле шигырь җыентыклары, Газета килгәч, Егет өйләнә, Сырхавына күрә дәвасы дигән скетчлар
Хай Вахит- драматург Драмалары:Яшерен эзләр (1958) Драмалары:Яшерен эзләр (1958) Беренче мәхәббәт (1960) Беренче мәхәббәт (1960) Рәхим итегез! (1961) Рәхим итегез! (1961) Кайда соң сын? (1963) Кайда соң сын? (1963) Соңгы хат (1966) Соңгы хат (1966) Җырым табор сыне... (1967) Җырым табор сыне... (1967) Туй алдыннан (1969) Туй алдыннан (1969) Давыл(1972) Давыл(1972) Мәхәббәтең чин букса(1972) Мәхәббәтең чин букса(1972) Ялгышасың, Нәзирә! (1976) Ялгышасың, Нәзирә! (1976) Оныта алмасаң, нишләрсең? (1977) Оныта алмасаң, нишләрсең? (1977)
Комедияләре: Илхамия (1964) Илхамия (1964) Карлыгач канат гага (1965) Карлыгач канат гага (1965) Күк капусты ачылса водевиль (1972) Күк капусты ачылса водевиль (1972) Кияүләр (1971) Кияүләр (1971) Ике килин – килиндәш (1976) Ике килин – килиндәш (1976) Сәер кеше трагикомедия ( ) Сәер кеше трагикомедия ( ) Талак-талак( ) Талак-талак( )
Драматург тормышында музыка Хай Вахит-махсус музыка белеменә ия булган бердәнбер либреттист А.Әхмәдуллин Хай Вахит-махсус музыка белеменә ия булган бердәнбер либреттист А.Әхмәдуллин Самат (1957) операсы, композитор Х.Вәлиуллин Самат (1957) операсы, композитор Х.Вәлиуллин Дим буе либреттосы, ком. Х.Вәлиуллин Дим буе либреттосы, ком. Х.Вәлиуллин Җиһангир либреттосы, ком. Р.Гобәйдуллин Җиһангир либреттосы, ком. Р.Гобәйдуллин Наемщик либреттосы, ком. А.Ключарев Наемщик либреттосы, ком. А.Ключарев Бәхет юлы сюита си Бәхет юлы сюита си
Әдипнең басылган драма әсәрләре Вахит Х. Рәхим итегез.- Казан:Т.К.Н.,1963 Вахит Х. Рәхим итегез.- Казан:Т.К.Н.,1963 Вахит Х. Беренче мәхәббәт.- Казан:Т.К.Н.,1962 Вахит Х. Беренче мәхәббәт.- Казан:Т.К.Н.,1962 Вахит Х. Карлыгач канат гага.-Казан:Т.К.Н.,1965 Вахит Х. Карлыгач канат гага.-Казан:Т.К.Н.,1965 Вахит Х. Беренче мәхәббәт: Пьесалар, скетчлар.- Казан:Т.К.Н.,1968 Вахит Х. Беренче мәхәббәт: Пьесалар, скетчлар.- Казан:Т.К.Н.,1968 Вахит Х. Күк капусты ачылса: Пьесалар.-Казан:Т.К.Н.,1976 Вахит Х. Күк капусты ачылса: Пьесалар.-Казан:Т.К.Н.,1976 Вахит Х. Яшьлек юллары: Пьесалар.- Казан:Т.К.Н.,1978 Вахит Х. Яшьлек юллары: Пьесалар.- Казан:Т.К.Н.,1978 Вахит Х. Мой депутат.- М.:ВААП, 1977 Вахит Х. Мой депутат.- М.:ВААП, 1977 Вахит Х. Если любовь настоящая: Пьесы.- М.:Сов.писатель,1979. Вахит Х. Если любовь настоящая: Пьесы.- М.:Сов.писатель,1979.
Х.Вахит турындагы мәкаләләр Әхмәдуллин А. Драматургның үсү юлы.Сәхнә әдәбияты һәм тормыш.- Казан,1980 Әхмәдуллин А. Драматургның үсү юлы.Сәхнә әдәбияты һәм тормыш.- Казан,1980 Әхмәдуллин А. Сәхнәгә гашыйк.Казан утлары Әхмәдуллин А. Сәхнәгә гашыйк.Казан утлары Гыйззәт Б. Хәй Вахит һәм аның геройлары,Казан утлары Гыйззәт Б. Хәй Вахит һәм аның геройлары,Казан утлары Гыймранова Д. Мәхәббәтең чин букса. Социалистик Татарстан Гыймранова Д. Мәхәббәтең чин букса. Социалистик Татарстан Арсланов Г. Кеше булу җиңелме? Социалистик Татарстан Арсланов Г. Кеше булу җиңелме? Социалистик Татарстан Махмутов Х. К почетному ряду: К 60- летию Х.Вахита. Соц.Татария Махмутов Х. К почетному ряду: К 60- летию Х.Вахита. Соц.Татария Әхмәдуллин А. Сәхнә әдәбияты һәм тормыш. Казан Әхмәдуллин А. Сәхнә әдәбияты һәм тормыш. Казан Әхмәдуллин А. Дөреслеккә ирешү юлында.Казан:Т.К.Н Әхмәдуллин А. Дөреслеккә ирешү юлында.Казан:Т.К.Н Әхмәдуллин А. Хәй Вахит(Татар әдәбияты тарихы,6 том)-Казан:Раннур, 2001 Әхмәдуллин А. Хәй Вахит(Татар әдәбияты тарихы,6 том)-Казан:Раннур, 2001 Татар драматург лары.Казан: Т.К.Н Татар драматург лары.Казан: Т.К.Н.-2007
Мәхәббәтең чин букса драмасыннан Мөршидә монологи Х.Вахитның безгә васыяте булып яңгырый: Мәхәббәтең чин букса драмасыннан Мөршидә монологи Х.Вахитның безгә васыяте булып яңгырый: Минем сезгә олы хакыйкать турында сөйлисем килә. Кеше тормышта үз йолдызын таба блесен. Якты идеалларыннан тайпылмасын. Нинди генә сикәлтәләргә эләксә дә, күңеленең сафлыгын саклап кала алтын, ваклыкларга яраклашмасын. Үткәнең өчен оялырлык, үкенерлек булмасын. Кеше бер вакытта да, бер генә мәртәбә дә үзенә хыянәт итмәсен... Кыенлыклар алдында чигенмәсен... Чын кеше булып үсү җиңел түгел. Минем сезгә олы хакыйкать турында сөйлисем килә. Кеше тормышта үз йолдызын таба блесен. Якты идеалларыннан тайпылмасын. Нинди генә сикәлтәләргә эләксә дә, күңеленең сафлыгын саклап кала алтын, ваклыкларга яраклашмасын. Үткәнең өчен оялырлык, үкенерлек булмасын. Кеше бер вакытта да, бер генә мәртәбә дә үзенә хыянәт итмәсен... Кыенлыклар алдында чигенмәсен... Чын кеше булып үсү җиңел түгел.
Хай Вахитка 90 яшь Биек үрләр яулаган якташыбыз халкыбыз күңелендә мәңге исән. Аның иҗаты киләчәк буынга васыять булып клады. Биек үрләр яулаган якташыбыз халкыбыз күңелендә мәңге исән. Аның иҗаты киләчәк буынга васыять булып клады.