Конституция деген сөздін латыннан аудармасы құрылғы, жарғы, заң деген мағыналарды білдіреді. Ежелгі Римде император билігінің кейбір актілері осылай аталған. Ең бірінші конситуция дүние жүзінде 1787 жылы қабылданып, осы күнге дейін қолданылып келе жатқан АҚШ - тың Конституциясы болып табылады. Европада бірінші конституциялар 1791 жылы Франция мен Польшада қабылданған Конституцияның басқа құқықтық нормативтік кесімдерден мынадай ерекшеліктері бар екенін айта кету кере

- қоғамдық қатынстардың негізін қалайды ; - құқықтың негізгі болып табылады ; - ең жоғарғы заңдылық күші бар ; - оның ереше күші бар ; - тұрақтылығы

Қазақстан Республикасы құрылған кезден бастап бірталай құқықтық актілер қабылданып, жаңа мемлекеттің заңды негізін қалай бастады. Оларға жататындар : 1. Қазақ ССР - нің мемлекеттік егемендігі туралы декларациясы 2. Қазақстан Респубикасының мемлекеттік тәуелсіздігі туралы заңы және 1995 жылғы Қазақстан Респубкасының Конституциялары.

Демократиялық мемлекет Қазақстан, ең алдымен, Конституция қабылдап, тікелей мемлекет басшысын және Парламент сайлауға, өкілетті мерзімі біткен соң, оларды ауыстыруға халықтың құрылтайшылық, билігі бар ел. Зайырлы мемлекет Қазақстан Республикасында діни мекемелер мен дін ұстаудың мемлекеттен бөлектігін білдіреді. және бұл жағдай Қазақстандағы ислам мен православиелік, тағы да басқа нанымдық ағымдырға бірдей қатысты. Сонымен бірге негізінде әркімнің ар ождан бостандығына құқығы бар. Наным немесе атеизм мәселесі адамның жеке басының шаруасы болуы керек. Құқықтық мемлекет жеке адам мен қоғам мүддесін қорғайтыны, заң үстемдігі мен құқық принциптеріне негізделіп құрылған мемлекет. Ол принциптер : заң шығарушы, атқарушы және сот биліктеріне бөлінуі ; адам мен азамат құқығы мен бостандығына халкықаралық өлшем деңгейінде кепілдік берілуі ; тұлға мен мемлекеттің өзара жауаптылығының болуы, т. б

Қазақстанда сайлау жүйесінің екі түрі қолданылады : төте сайлау және жанама сайлау. Қазақстан Президенті, Мәжіліс және Мәслихат депутаттары төте сайлау жүйесі арқылы сайланады. Президентті конституциялық заңға сәйкес жалпыға бірдей, тең және төте сайлау құқығы негізінде Республиканың кәмелетке толған азаматтары дауыс беру арқылы жеті жыл мерзімге сайланады. Мәжіліс депутаттарын сайлау жалпыға бірдей, тең және төте құқығының негізінде жасырын дауыс беру арқылы жүзеге асырылады. Мәжіліс депутаттарының кезекті сайлауы Парламенттің, жұмыс істеп тұрған сайлану өкілеттілігінің, мерзімі аяқталғанға дейін, екі айдан кешіктірілмей өткізіледі.

Қазақстан Республикасының Президенті мемлекеттің басшысы, елдің жоғары лауазымды тұлғасы. Қазақстанның Президенті Конституция бойыншажоғары лауазымды тұлға болғандықтан, Қазақстан халқының бірлігін қамтамасыз етеді, былайша айтқанда, түрлі ұлттар арасында, әлеуметтік топтар арасында ала ауыздық болмауына қамқорлық жасайды. Мемлекеттік биліктің түрлі буындарының арасында қақтығыс болмауын қадағалайды. Президент Парламент қабылдайтын заңдарға қол қояды, егер заңдар Конституцияға сәйкес келмесе қайта қарау үшін кері қайтарады. Егер Парламент заң қабылдау үшін құқығын уақытша уақытша Президентке тапсырса, ол заңды өз жарлығымен қабылдай алады. Парламент осы талаптарды орындамаса, Республика Президенті заң күші бар жарлық қабылдай алады. Парламент Қазақстан Республикасының заң шығару қызметін жүзеге асыратын Республиканың ең жоғарғы өкілетті органы. Парламент тұрақты негізде жұмыс істейтін екі палатадан : Сенаттан және Мәжілістен тұрады. Үкімет Қазақстан Республикасының атқарушы билігін жүзеге асырады, атқарушы органдардың жүйесін басқарады және олардың қызметіне басшылық жасайды. Үкімет өзінің бұл қызметінде Республика Президентінің алдында жауап береді Қазақстан Республикасында сот төрелігін тек сот ғана жүзеге асырады. Сот жүйесіне Республиканың Жоғарғы соты және жергілікті соттар кіреді. Жергілікті мемлекеттік басқаруды тиісті аумақтығы істің жай күйіне жауап беретін жергілікті өкілетті және атқарушы органдар жүзеге асырады.

Өмір сүру құқығы. Өмір сүру құқығы ол ешкімнің қандай жағдайда болсын айыруына болмайтын адамның басқа барлық құқығының ең негізгісі жылы « Адам мен азамат құқығының жалпыға бірдей Деклорациясында жеке адамның адами құндылығы және адамның өмір сүру құқығы жарияланған. Ешкімнің, өз бетінше адам өмірін қиюға хақысы жоқ. Өлім жазасы ерекше ауыр қылмыс жасағаны үшін, ең ауыр жаза ретінде заңмен белгіленеді. Ондай жазаға кесілген адамға кешірім жасау туралы арыздану құқығы бері Әркімнің өзінің жеке басының құқығы бар және адамның қадір қасиетіне қол сұғылмайды. Адамның жеке басының бостандығы өзінің болмысынан туындайтын оның бөлінейтін және абсолюттік құқығы. Мысалы, заңда көзделген реттерде ғана және тек соттың немесе прокурордың санкциясымен тұтқындауға және қамауда ұстауға болады, тұтқандалған адамға сотқа шағымдану құқығы беріледі. леді.

Әрбір адам сый құрметпен мойындауға және дербес оймен әрекет құқығына лайық. Заң әрекеттерін қолдану кезінде адамның қадір қасиетіне қол сұғылмауы жөніндегі міндет Коституцияда қатаң көрсетілген. Қинауға, күш қолдануға басқа да қатал не адамның қадір қасиетін қорлайтын қатынас пен жазаға тиым салынады. Заң адамның қадір қасиетін ар ожданын қорғау мүмкіндіктерін белгілейді.

Ұлттық және діни салалардағы құқықтармен бостандақтар және олардың кепілдіктері : « біз ортақ тарихи тағдыр біріктеірген Қазақстан халқы » деген Коституциялық тұжырыммен айшықталган көп ұлтты, саяси алуан түрлі пікірлер және көп профессияланған Қазақстандық қоғамдағы адам жағдайын ейнелейді. Ұлттық, партиялық немесе діни болмысты анықтау ол адамның өзін өзіне іштей ұқсастыруының нәтижесі. Төл құжатты азаматтың ұлты оның иесінің еркі бойынша көрсетіледі. Әркім өзінің қай ұлтқа қай парияға және қай дінге жататынын өзі анықтауға және оны көрсету көрсетпеуге хақылы. Әркәмнің ана тілі мен төл мәдениетін пайдалануға, қарым қатынас, тәрбие және шығармашылық тілін еркін таңдап алуға құқығы бар.

Қазақстан Республикасында мемлекеттік тіл – қазақ тілі. Онымен қоса мемлекеттік ұйымдарда жергілікті басқару орындарында орыс тілі ресми түрде қазақ тілімен тең қолданылады. Тілдердің өмір сүруінің құқықтық негіздері, оларды зерделеу мен дамыту, мемлекеттің өз ауқымында қолданылытын тілдердің бәріне бірдей құрмет сезімін қамтамасыз ету үшін қолалйлы жағдай жасау міндеттері « Қазақстан Республикасындағы тіл туралы » 1997 жылғы 11 шілдеде қабылданған заңмен белгіленген және ынталандырады.

Қазақстан Республикасы аумағында заңды түрде тұратын әрбір адамның заңды арнайы көрсетілгеннен басқа реттерде, оның аумағында еркін жүріп тұруға және тұрғылықты елді мекенді өз қалауы ойынша таңдап алуға, Республикадан тыс жерлерге кетуіне, Республика азаматтарының кедергісіз қайтып оралуына құқығы бар. Шетел азаматтары және азаматтығы жоқ адамдар, Қазақстан Республикасының азаматтары сияқты, респиблика аумағында еркін жүріп тұруға және өздеріне тұрғылықты мекенді қалауынша таңдауға құқылы.

Мемлекет ісін Масқаруға қатысу құқығы Қазақстан Республикасының азаматтары тікелей және өз өкілдері арқылы мемлекеттің өкілдік, атқарушы және сот органдарының құрылуы мен жұмыс істеуі жөніндегі әрекетін жүзеге асыру мүмкіндігі. Мемлекеттік қызметке кіру бұл орайда республика азаматтарының мемлекеттік қызметке кіруге тең құқығы бар. Мемлекеттік қызметші лауазымына кандидатқа қойылатын талаптар лауазымдық міндеттердің сипатына ғана байланысты болады, ал мемлекеттік қызметшілердің құқықтық жағдайларын Қазақстан Республикасының 1999 жылғы 23 шілдедегі Заңы реттейді.

Экономиялық құқықтар мен бостандықтар адамға және өз мүмкіндігін материалдық өндіріс саласында жүзеге асыру үшін қажет екендігін айта кету керек. Қазақстан жеке меншік заңмен қорғалады. Қазақстан Республикасының азаматтары заңды түрде алған қандай да болсын мүлкін жеке меншігінде ұстай алады. Соттың шешімінсіз ешкімді де өз мүлкінен айыруға болмайды. Әлеуметтік құқықтар мен бостандықтарға : денсаулық сақтау, білім алу, әлеуметтік қамтамасыздандыру, еңбек ету бостандығы және т. б жатады.

Әр азамат Республиканың мемлекеттік рәміздерін құрметтеуге міндетті. Рәміздерге : Мемлекеттік Ту, Мемлекеттік Елтаңба және Мемлекеттік Гимн жатады. ҚР ның Мемлекеттік Елтаңбасын мемлекеттік емес ұйымдардың және олардың лауазымды адамдарының бланктарында және басқа реквизиттерінде пайдалануына заңмен тиым салынған. Мемлекеттік нышандарды қорлағаны үшін қылмыстық жауаптылыққа дейінгі заңдық жауаптылық белгіленген. Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 317 бабында Мемлекеттік Туды, Мемлекеттік Елтаңбаны немесе Мемлекеттік Гимнді қорлағаны үшін, қылмыскер айыппен немесе бас бостандығымен айыруға жазаланады

Әскери қызметтің тәртібі мен түрлері « Жалпыға бірдей әскери міндет және әскери қызмет туралы » 1993 жылғы 1 ші қаңтардағы Қазақстан Республикасының Заңымен реттеледі. Жалпыға бірдей әскери міндетке : азаматтарды әскери қызметке дайындау ; шақыру участкелеріне тіркеу ; әскеру қызметке тіркеу ; әскери қызметті өтеу ; запастағы әскери қызмет ; запаста жүрген кезде оқу жиындарынан өту ; соғыс кезінде азаматтардың бәріне бірдей әскери білім беру кіреді.