Çын… Çĕр çинче çынран ăсли, çынран вăйли, çынран хакли мĕн пур-ши? Çĕр çинчи чи аслă хуçа вăл – Çын. Вăл çут тĕнчене килет те пурнăç тăвать. Кашни çын хăйĕн пурнăçне хăй йĕркелесе пырать.
ШАНЧĂК – ачана аталантарас енĕпе хатĕрленĕ программа Автор - Курнавăшри пĕтĕмĕшле пĕлÿ паракан вăтам шкулти 6-мĕш класс ертÿçи вăтам шкулти 6-мĕш класс ертÿçи Ефимова Анфиса Николаевна
– шухăшлă – актуаллă – несĕллĕ – чăн-чăн – ăнланмалла – кăсăклантаракан Программăна 6-мĕш класра вĕренекен Корнилова Мария аталанăвĕ тăрăх ăнлантарса, кăтартса парăп Чăваш несĕлĕсем епле кĕрнеклĕ, Юман тымарĕ мĕн тери тĕреклĕ, … Эс çавăн пек пулсам, ачам! Ю.Сементер
Ăруран ăрăва куçса пыракан ырă та илемлĕ йăла- йĕркесене манма пуçларăмăр Ватлăха хисеплеме пăрахрăмăр Сăпайлăх çаврăмĕсемпе сайра усă куратпăр Тăванлăх пĕтме пуçларĕ Сывлăха хавшатма, халăх историйĕн аталанăвне манма пуçларăмăр Тăван чĕлхене ним вырăнне хумастпăр… Чуна ыраттарать…
Программăн тĕп тĕллевĕ: чăвашлăха упраса хăварасси (чăвашлăх вăл – эпир хамăр чăваш çынни пулнине уççăн, мухтанса, хавхаланса пĕлтерни) Тĕллеве пурнăçлас тесен хамăра хамăр хисеплемелле; чăваш çĕрне тата тăван халăхăмăра юратмалла; наци мăнаçлăхне туймалла; ăруран ăрăва куçса пыракан ырă та илемлĕ йăла-йĕркесене аталантармалла. «Чăн-чăн çын пулас тесен, ĕçлеме тата вĕренме ÿркенмелле мар, йывăрлăхран, нушаран хăрасан çын хăйне хăй пĕтерме пултарать. И.Я.Яковлев
Ĕçсем çулран çул ылмашăнса пыраççĕ, анчах та этапĕсем ылмашмаççĕ. Чăвашлăх вăл – эпир хамăр чăваш çынни пулнине уççăн, мухтанса, хавхаланса пĕлтерни
Ĕçе хăнăх «Ырă анаран – ырă кĕлте, ырă кил-йышран – ырă ача» И.Я.Яковлев
Ĕçе хăнăх Ĕçе вĕренни – пурнăç пурăнма вĕренни Ваттисен сăмахĕ Марийăн чăваш халăхĕн ĕмĕртен пыракан хăватне - ĕçченлĕхне – сÿнме парас марччĕ
Ăслă-тăнлă пул! Тăван чĕлхесĕр чăн-чăн пĕлÿ çук И.Я.Яковлев
Ăслă-тăнлă пул! Пĕлÿрен хаклă пурнăç çук Ваттисен сăмахĕ
Ăслă-тăнлă пул! Алăра ĕç пултăр, пуçра ăс пултăр Марийăн «вĕренни – хамăршăн» принципне сыхласа хăвармалла, малашне те йывăрлăхсене çĕнтерме пулăшмалла
Сывлăха упра! Сывлăх – чи хаклă пурлăх, Сывлăх – чи пысăк ырлăх, Сывлăхсăр – пурнăç – юрлăх Р.Сарпи
Корниловсен çемйи – сывă пурнăçшăн Сывă ÿтре – сывă шухăш-кăмăл Сывлăх – çын телейĕ, Мария телейлĕ пултăр тесе тăрăшмалла манăн
Туслă пул! Тус-тăванран хакли çук
Туслă пул! Манăн тĕллев – Марийăн туслăх туйăмне упраса хăварасси Тусу çук пулсан, тупма тăрăш, тупсан – упрама тăрăш Ваттисен сăмахĕ
Тĕрĕслĕх – чи хаклă пуянлăх Чи хаклă пуянлăха – тĕрĕслĕхе – çухатма парас марччĕ Тĕрĕслĕхе савакан –тÿрĕ çулпа утакан
Ырă ĕç ту, несĕле упра Пурнăçа ырă ĕçсем тума панă Ваттисен сăмахĕ
Ырă сунсан – ырă пулĕ, Усал сунсан – усал пулĕ Ваттисен сăмахĕ
Марийăн пурнăç никĕсĕнчи виçĕ çирĕп чула – ырă шухăша, ырă сăмаха, ырă ĕçе пĕтерес марччĕ! Кунран кунах инçе юлаççĕ Иртнĕ вăрçă çулĕсем. Çапах нихçан асран тухмаççĕ Çапăçура пуç хунисем. Чăн-чăн этем пулма хушаççĕ Пире вĕсен ыр ячĕсем Г.Орлов
Чун-чĕре илемĕ Пурте илемлĕ пулмалла çынра: сăнĕ-пичĕ те, тыткаларăшĕ те, юрри- ташши те, калаçăвĕ те, çийĕ-пуçĕ те, ĕçĕ-хĕлĕ те, пурнăçĕ те…
Илемлĕ пирĕн чĕлхе, илемлĕ те хăватлă… Д.И.Данилов
Пирĕн юрă, пирĕн ташă, Пирĕн тÿсĕмлĕ сăмах Упранса вăл çитсе кĕрĕ Çÿллĕ çăлтăрсем таран!
Илемлĕхе аталантарса пыма пулăшмалла Ачалăх сывлăм пек таса!
«Савăнатăп эпĕ чăваш пулнишĕн. Шăнкăр-шăнкăр юхакан юрришĕн, Тăпăл-тăпăл тăпăлти ташшишĕн, Асамат кĕперĕ пек тĕрришĕн, Атăл шывĕ пек çемçе чĕлхишĕн, Савăнатăп эп вĕсем пурришĕн» Антонина Тямина Шанчăк пуррисем телейлĕ