Kompüter şəbəkələri

Şəbəkələrin iki əsas növü Lokal hesablama şəbəkəsi local area network LAN Genişmiqyaslı hesablama şəbəsi Wide area network WAN

Lokal şəbəkə ilə qlobal şəbəkənin fərqi : Lokal kompyuter şəbəkəsi məhdud ərazini əhatə edir. Lokal şəbəkəyə kiçik bir ərazidən qoşulmaq olar. Lokal şəbəkənin xidmətləri məhduddur. Lokal şəbəkədə yalnız bu şəbəkəyə qoşulmuş kompyuterlərdə olan informasiyalardan istifadə olunur. Qlobal kompyuter şəbəkəsi geniş ərazini əhatə edir. Qlobal şəbəkəyə dünyanın istənilən yerindən qoşulmaq olar. Qlobal şəbəkədə ümumdünya informasiya resurslarından istifadə etmək mümkündür. Qlobal şəbəkənin xidmətləri genişdir.

Şəbəkədə olan avadanlığı (kompüterbə başqa qurğuları) bir-biri ilə birləşdirmək üçün şəbəkə kabelindən istifadə olunur. Belə kabel kompüterlərlə mərkəzi qurğu arasında siqnalları ötürür.

Kompüter şəbəkəsi üçün aparat təminatının ən vacıb hissəsi NİC (Network Information Card) şəbəkə adapteridir. Ona bəzən Ethernet – adapter yaxud şəbəkə kartı deyilir. O, ayrıca kart kimi və ya kompüterin ana lövhəsinin bir hissəsi kimi də ola bilər.

Şəbəkə topologiyaları Şin (Bus)Ulduz(Star)İlgək(Mesh) Tam qoşulmuş (Fully Connected) Ağac(Tree)Halqa(Ring)Və s.

Şin (Bus) topologiyası

Şin topologiyası Bu topologiyada bütün kompüterlər (işçi stansiyalar) bir-biriylə bir kabellə birləşdirilir.Bu kabel çox vaxt koaksiyal kabel olur. Bu topologiyada hər bir işçi stansiyanın göndərdiyi siqnal və ya informasiya başqa kompüter tərəfindən qəbul edilir.Bu siqnalların göndərilməsi müəyyən ardıcıllıqla olmalıdır. Bu topologiyada mərkəzi kompüter yoxdur. Kabelin uzunluğuna məhdudiyyət qoyulur. Eləcədə işçi stansiyaların sayına məhdudiyyət qoyulur. Catışma- yan cəhət kabelin sıradan çıxmasıdır.

Halqa (Ring) topologiyası

Bütün işçi stansiyalar bir-birilə zəncirvari birləşdirilmişdir. k nömrəli kompüterin göndər-diyi informasiya k+1 nömrəli kompüter tərə-findən alınır.Çox vaxt kompüterin və ya kabelin sıradan çıxması şəbəkənin iş rejimini pozur.

Ulduz (Star) topologiyası

Bu topologiyada mərkəzi kompüter və işçi stansiyalar var. Burada hər bir kabelə 2 kompüter qoşulur. Hər hansı bir işçi stansiyanın sıradan çıxması şəbəkənin işinə xələl gətirir. Mərkəzi qovşağın kompüter və ya konsentrator olmasından asılı olaraq ulduzvari topologiya aktiv və ya passiv topologiya deyilir.

Ağacvari topologiya Qarışıq topologiya

Ülviyyə Həsənova, Ucar rayonu 3li tam orta məktəbin informatika müəlliməsi